بانک‌ها 57 هزار میلیارد کم آوردند
عصر بانک؛بانک‌ها که سهم بالایی از تامین مالی اقتصاد را بر عهده داشته و تا حدود 90 درصد می‌رسد، سالانه بر اساس تقاضا و البته منابع موجود خود بخش‌های مختلف اقتصادی را تامین مالی می‌کنند. در سال 1395 سهم بخش‌های اقتصادی از تسهیلات بانک‌ها حدود 545 هزار میلیارد تومان بود و رئیس کل بانک مرکز در اوایل سال 1396 اعلام کرد که انتظار می‌رود در طول سال شبکه بانکی حدود 670 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کند.
این در حالی است که آخرین آماری که کمیجانی-قائم مقام بانک مرکزی- از روند پرداختی تسهیلات بانکی در سال گذشته و پایان 12 ماه اعلام کرده است نشان می‌دهد که حجم تسهیلات به حدود 613 هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال قبل حدود 65 هزار میلیارد تومان (معادل 12 درصد) افزایش داشته دارد. از مجموع تسهیلات پرداختی حدود 379 هزار میلیارد تومان یعنی نزدیک به 61.7 درصد به تامین سرمایه در گردش اختصاص دارد. "صنعت و معدن" که بعد از خدمات بالاترین سهم تسهیلات بانکی را داراست نزدیک به 146 هزار میلیارد تومان از مجموع سرمایه درگردش پرداخت شده را در بر گرفته که بالغ بر 83 درصد منابع تخصیص یافته به سرمایه در گردش تمام بخش های اقتصادی است. با این حال این ارقام نشان از عدم توانایی بانک‌ها در تامین مابقی رقم مور انتظار دارد.
به هر صورت شواهد حاکی از این است که بانک‌ها سال تسهیلاتی چندان مطلوبی را هم پشت سرنگذاشته‌اند. از سویی به روال معمول سال‌های گذشته تمام 613 هزار میلیارد پرداخت شده، تسهیلات جدید نیست و تا نیمی از آن به تمدید تسهیلات قبلی می‌تواند اختصاص داشته باشد و از سویی دیگر پرونده آنها در طرح تامین مالی که برای واحدهای تولید داشتند مانند سال 1395 نبود.
در گفته‌های قائم مقام بانک مرکزی نیز گرچه اشاره‌ای به عملکرد بانک‌ها در طرح رونق تولید در سال 1395 دارد، اما آماری از سال گذشته دیده نمی‌شود. بنابر اعلام کمیجانی در مرحله اول اجرای این طرح(شروع در سال 1395) پرداخت حدود 16 هزار میلیارد تومان به 7500 بنگاه پیش بینی شده بود که شبکه بانکی در عمل حدود 17 هزار میلیارد تومان به بیش از 23 هزار بنگاه تسهیلات پرداخت کرد. برای سال 96 هم پرداخت 50 هزار میلیارد در قالب حمایت بنگاه های کوچک و متوسط و فعالیت های اشتغالزایی پیش بینی شده است.
این در حالی است که مسئولان وزارت صنعت نیز در سال گذشته نسبت به عملکرد طرح رونق تولید با مجموع رقم 50 هزار میلیارد تومان انتقاد کرده بودند.
طبق این طرح قرار بود در سال 1396 حدود 30 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای حمایت از بنگاه‌های تولیدی در نظر گرفته شود به گونه‌ای که تا 20 هزار میلیارد تومان برای تامین سرمایه در گردش برای 10 هزار بنگاه اقتصاد، 10 هزار برای تامین مالی مورد نیاز 6000 طرح نیمه تمام با پیشرفت فیزیکی حداقل 60 درصد و همچنین تامین مالی برای بازسازی و نوسازی 5000 واحد اقتصادی از منابع داخلی. در کنار این منابع بانکی طبق تبصره (18)قانون بودجه سال 1396 نیز مقرر شد تا 20 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و پایدار به منظور بهره‌برداری از مزیت‌های نسبی و رقابتی برای طرح‌ها و پروژه‌های کوچک، متوسط و صنایع دستی اختصاص پیدا کند که در این حالت مجموع رقمی که شبکه بانکی برای حمایت از تولید به ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط به حدود 50 هزار میلیارد تومان می‌رسید.
آخرین گزارشی که بانک مرکزی در اواخر سال گذشته در جلسه پیش شورای پول و اعتبار اعلام کرد نشان از عملکرد ضعیف شبکه بانکی در پرداخت تسهیلات تعیین شده داشت، بر اساس این گزارش از ابتدای سال 1395 تا 25 آذر ماه سال گذشته حدود 23 هزار و 800 میلیارد تومان تسهیلات به 33 هزار و 400 واحد بنگاه کوچک و متوسط در سراسر کشور اختصاص یافته بود. با توجه به اینکه در سال 1395 حدود 17 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای رونق تولید پرداخت شده بود در نتیجه در سال گذشته مجموع پرداختی تا پایان 9 ماهه به کمتر از 7000 میلیارد تومان از کل منابع پیش‌بینی شده می‌رسید که رقمی ناچیز بود.
برای سال جاری بانک مرکزی تاکنون پیش‌بینی در مورد تسهیلات قابل پرداخت در بانک‌ها و همچنین طرح رونق تولید نداشته است.
/ایسنا