3 عامل ترمز شاخص در بورس تهران
عصر بانک؛توافق هسته‌ای که به عقیده کارشناسان اقتصادی بیش از آنکه یک تحول دیپلماسی باشد، عظیم‌ترین اهرم بهبود وضعیت اقتصادی کشور به شمار می‌رود، روز سه‌شنبه بعد از گذشت 12 سال به سرانجام رسید.با خبر حصول توافق جامع هسته‌ای بین ایران و کشورهای غربی بسیاری پیش‌بینی رشد هیجانی بازارهای مهم کشور را داشتند. در این بین بازار سهام تنها یک روز بعد از اعلام توافق هسته‌ای با افت نماگر شاخص کل همراه شد و حیرت بسیاری از معامله‌گران و همچنین کارشناسان بازار را برانگیخت.
شاخص کل بازار سهام که در روزهای گذشته و تحت تاثیر خبرهای مثبت وین با رشدهای قابل قبولی همراه شده بود، روز گذشته با افت 606 واحدی به رقم 68هزار و 827 واحد رسید. بررسی‌های روز گذشته نشان می‌دهد که بیش از نیمی از حجم معاملات در اختیار گروه‌های حقوقی به‌خصوص سه بانک مهم کشور (ملت،تجارت و صادرات) بوده است. در این بین بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان از آن دارد که بورس تهران در روز گذشته تحت تاثیر سه عامل با افت شاخص همراه بوده است؛ پیش خور کردن خبرهای خوب هسته‌ای و خوش بینی سرمایه‌گذاران از روزها قبل، افزایش تقاضای حقوقی‌ها در بازار نسبت به روزهای گذشته و همچنین اعلام برگزاری مجامع در بسیاری از نمادهای فعال که منجر به بسته شدن آنها شد، از عواملی است که به زعم کارشناسان توانسته در افت شاخص نقش داشته باشد.
حجم و ارزش کم رمق در بازار
بورس تهران روز گذشته و بعد از روزها رشد چشمگیر تحت تاثیر خبرهای مثبت هسته‌ای با افت 9/ 0 درصدی به سطح 68 هزار واحد برگشت تا بسیاری از فعالان بازار را با وجود خبر توافق قطعی حیرت زده کند. برهمین اساس شاخص قیمت وزنی نیز در این بازار با 248 واحد افت به عدد 28 هزار و 266 واحد، شاخص کل(هم وزن) با 96 واحد به 10 هزار و 509 واحد و شاخص قیمت (هم وزن) با 84 واحد افت به 9 هزار و 127 واحد رسید. ارزش کل معاملات بورس تهران در پایان معاملات از مبلغ 217 میلیارد و 322 میلیون تومان فراتر رفت که حاصل دست به دست شدن بیش از یک میلیارد و 107 میلیون سهم و اوراق مالی قابل معامله در 64 هزار و 685 نوبت خرید و فروش بود.
طی معاملات روز گذشته سه نماد معاملاتی بانک ملت با 103 واحد، پالایش نفت بندرعباس با 86 واحد و بانک پاسارگاد با 67 واحد کاهش بیشترین تاثیر منفی را در شاخص داشتند. در عین حال نماد معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 50 واحد، سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی با 36 واحد و همراه اول با 21 واحد افزایش بالاترین تاثیر مثبت را در برآورد این نماگر بر جای گذاشتند.
سه ضلعی واکنش بورس به توافق
بورس تهران که همپای دیگر بازارها در سال‌های اخیر با تحریم‌های اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم کرده است از روزهای گذشته و با خوش بینی به توافق هسته‌ای توانست جان تازه‌ای بگیرد و با رشد قابل توجهی همراه باشد. طبق بررسی‌های گذشته از دی ماه سال 92 سرمایه‌گذاران بورسی وارد فاز رکود عمیقی شدند و تحت تاثیر آن دیگر نتوانستند شاهد بازده جذابی از این بازار باشند. این رکود که عمده علت آن مربوط به تحریم‌های بانکی و سوئیفتی از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا بود، منجر به کاهش نقدینگی در بسیاری از صنایع تولیدی و همچنین افزایش هزینه درآمد زایی برای بانک‌های مهم کشور شد. از سوی دیگر تحریم‌های اقتصادی تا حد زیادی از ورود سرمایه گذاران خارجی به بازارهای کشور جلوگیری کرد که این امر مبادلات تجاری در بنگاه‌های بزرگ اقتصادی را به میزان زیادی کاهش داد. بااین حال از سال‌های گذشته بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که رفع تحریم‌ها می‌تواند بزرگ‌ترین محرک برای رونق مجدد صنایع در کشور و همچنین رونق بازارهای مهم (پولی و مالی) باشد و بازار سهام که همواره به‌عنوان دماسنج اقتصاد کشور محسوب می‌شود می‌تواند در بلند مدت و تحت تاثیر بازگشایی‌های اقتصادی بیشترین تاثیر را نشان دهد.
اما روز گذشته این بورس تهران بود که بعد از توافق تاریخی وین با رفتاری متفاوت و دور از انتظار با کاهش شاخص کل همراه شد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از این است که عوامل سه گانه ذیل در عملکرد بازار سهام روز چهارشنبه موثر بوده که منجر به افت شاخص شده است.
پیشوازی بورس از توافق
بورس تهران که رشدهای هیجانی ابتدای سال را دوام نیاورده و بار دیگر وارد رکود عمیقی شده بود، از اواسط خرداد و با نزدیک شدن به پایان ضرب الاجل مذاکرات هسته‌ای با رفتاری خوش‌بینانه رشدهای مکرر شاخص را به همراه داشت. طبق بررسی‌ها در یک ماه گذشته رقم شاخص تحت تاثیر رفتار هیجانی بازیگران بازار نسبت به خبرهای هسته‌ای از سطح 61 هزار واحدی پایین تر نیامد و بار دیگر به رقم 69 هزار واحد اوایل سال جاری نزدیک شد. این جابه‌جایی بین سطوح، رشد 10 درصدی شاخص کل را به همراه داشت. همچنین، مقایسه بین بازارهای دیگر در مقابل بازار سهام نشان از آن دارد که بازار سهام در یک ماه گذشته بیشترین دید مثبت را نسبت به مذاکرات وین از خود نشان داده است. در این بین طبق بررسی‌های قبلی «دنیای اقتصاد» رشد در صنایع بزرگ از جمله بانک، خودرو، حمل و نقل و فرآورده‌های نفتی ماه گذشته بیشترین اثر را بر رشد شاخص کل داشته و همین اثر این نکته را به خوبی بیان می‌کند که بازار در یک ماه اخیر توانسته بیشترین اثر‌پذیری را از توافق هسته‌ای در خود نشان دهد. حال به نظر می‌رسد بازار سهام پتانسیل رشد خود را از روزهای قبل نشان داده و در شرایط بنیادی جایی برای رشدهای سنگین ندارد و همین امر منجر به توقف رشد شاخص در اولین روز بعد از توافق شده است.
تحلیلگران تکنیکال نیز بر این باورند که بیشتر اندیکاتورها در روزهای اخیر در منطقه اشباع خرید قرار داشته و به نوعی بازار دچار هیجان مثبت شده و این می‌تواند به‌عنوان سیگنالی برای اصلاح قریب‌الوقوع شاخص کل باشد.
حقوقی‌ها پر‌رنگ‌تر از گذشته
انتظار رشد هیجانی بازار بعد از اعلام خبر توافق جامع، بسیاری از معامله‌گران خرد بازار را برآن داشت تا در روزهای گذشته صف‌های خرید طولانی در بازار تشکیل دهند، اما روز چهارشنبه و با ورود حقوقی‌ها به بازار، سرمایه‌گذاران کوچک تغییر رفتار داده و در قالب عرضه‌کننده در بازار حاضر شدند. حقوقی‌ها که با مشارکت 75 درصدی به‌عنوان بزرگ‌ترین بازیگران بازار شناخته شده‌اند در روز گذشته فشار مضاعفی به فروش و برطرف عرضه وارد کردند، به‌طوری‌که بیش از 50 درصد حجم معاملات روز گذشته در اختیار سه بانک ملت، صادرات و تجارت بود. همچنین در همین سه بانک در حدود 296 میلیون و 389 هزار سهم تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی صورت گرفت که نشان از فعالیت بیشتر این گروه در بازار در روز گذشته دارد.
برگزاری مجامع و بسته شدن بسیاری از نمادها
از روزهای گذشته برگزاری مجامع بسیاری از شرکت‌های بورسی آغاز شده و طی آن نمادهای این گروه‌ها به حالت تعلیق درآمده است. برگزاری مجامع که جذابیت زیادی را بین سرمایه‌گذاران بازار دارد همواره با افزایش شفافیت شرکت‌های برگزار‌کننده مجمع همراه است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بسته شدن بسیاری از نمادها در روزهای اخیر نیز بی‌تاثیر بر افت شاخص کل روز چهارشنبه نبوده است. در این بین برگزاری مجامع بانک‌ها تاثیر بسیاری روی شاخص داشته است.
شواهد نشان می‌دهد خبر اعلام تقسیم سود 10 درصدی بانک‌هایی چون پارسیان به دلیل رعایت الزامات بانک مرکزی و در پیش رو بودن مجامع سالانه اکثر بانک‌ها در روزهای آینده، موجب خروج سهامداران از این گروه شده است. کارشناسان بر این باورند که در ماه‌های اخیر اکثر سهامداران بانک‌ها منتظر تقسیم سود حداقل 50 درصدی در مجامع بودند، اما اعلام بانک پارسیان مبنی بر تقسیم سود 10 درصدی، این نگرانی را ایجاد کرده که سایر بانک‌ها هم امسال تقسیم سود سال‌های گذشته را تکرار نخواهند کرد.
با بیان تمام علت‌ها برای افت رقم شاخص روز گذشته، همچنان گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد که شاخص کل در روزهای آتی با روندی متعادل همراه باشد و بتواند به دور از هیجان به سمت بهبود در عملکرد بسیاری از صنایع حرکت کند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد دو اثر متفاوت که در قالب بلند مدت و کوتاه مدت در بازار سهام نمایانگر می‌شود می‌تواند همراه با رفتار منطقی سهامداران بسیاری از چالش‌های دیرینه بورس تهران را تا سال‌های آینده برطرف کند.
/دنیای اقتصاد