مسیر پیچیده مهاجرت کربنکینگ بانک سپه چگونه گذشت؟
در این مهاجرت بزرگ که خود با چالش‌های پیچیده ای همراه بود، ارائه سرویس به پنج بانک ادغام‌شده در بانک سپه نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بود. ما در عصربانک برای اطلاع بیشتر از مسیر پیچیده این مهاجرت تاریخی با حمید شیخی، مدیر امور اجرایی فناوری اطلاعات بانک سپه به گفت‌وگو نشستیم.
حمید شیخی از اواخر سال 70 به استخدام بانک سپه درآمده و بیش از سی سال است که در این بانک خدمت می‌کند. شیخی در این سالها در حوزه فناوری کار کرده و در حال حاضر سرپرست و مدیر امور اجرایی فناوری اطلاعات بانک سپه است.
شیخی یک سال گذشته بانک سپه را سالی پر از اتفاقات مهم می‌داند. سالی که بانک سپه مهم‌ترین و بزرگترین مهاجرت بانکی کشور را به نام خود ثبت کرد. او در این رابطه گفت: «بزرگترین اتفاق بانک سپه در سال گذشته مهاجرت بزرگ کربنکینگ در تیرماه 99، استقرار سامانه بانکداری متمرکز امید در بانک سپه و همچنین استقرار سامانه ESB ادغام (سمتا) که از طریق آن توانستیم شعب بانکهای ادغامی و شعب بانک سپه را به هم مرتبط کنیم و خدمات پایه‌ای را به مشتریان شش بانک در شعب یکدیگر ارائه دهیم دو رویداد بزرگ دیگر در حوزه فن‌آوری بانک سپه بود. در کنار آن وزارت امور اقتصاد و دارایی سندی را به عنوان سند بانکداری و تحول دیجیتال به بانک‌ها ابلاغ کرده بود که بانک سپه علی‌رغم همه این برنامه‌ها در آن مرحله نیز سربلند بیرون آمد و سندی که بانک سپه به وزارت اقتصاد ارائه کرد مورد قبول قرار گرفت. امید داریم برنامه‌های عملیاتی و پروژه‌های بیست و هفت گانه‌ای که در آن سند وجود دارد به اجرا برسد و شاهد تغییرات بزرگی در چند سال آینده و در بانک سپه باشیم.»
اصلاح ساختار سازمانی در بانک سپه و در حوزه فناوری
وی افزود: «در سال گذشته، استقرار سامانه‌های حاکمیتی که بزرگترین آن پروژه پیچک بود نیز یکی از اتفاقات بزرگی بود که توانستیم آن را پیاده سازی کنیم. همچنین در بانک سپه و در حوزه فناوری، اصلاح ساختار سازمانی انجام شد و از یک اداره به چهار اداره تبدیل شدیم.»
مهاجرت به کربنکینگ و سوییچ جدید
فرایند مهاجرت از سامانه‌ها و سوییچ قبلی به Core و سوییچ داتین روندی برنامه ریزی شده بود که طی بیش از یک سال انجام گرفت. شیخی درمورد برنامه‌ریزی و تقسیم کار این پروژه اینطور شرح داد: «پروژه ما در 28 فروردین ماه 1398 با عقد قراردادهایی که اجرا شدن آنها یک الی دو سال طول کشید، شروع شد. ما برای فرایند استقرار و مهاجرت، یک برنامه اصلی داشتیم و کار مدیریت پروژه را در چند حوزه تقسیم کرده بودیم. در این مسیر یک حوزه مربوط به کسب و کار بود، حوزه دوم بحث مدیریت فنی پروژه و داده‌ها و دیگری بحث انتقال داده‌ها و مهاجرت سامانه‌ها بود. با توجه به بررسی‌های کارشناسی انجام شده برای مهاجرت، از روش بیگ‌بنگ برای مهاجرت سوییچ و سپرده‌ها استفاده کردیم. به همین دلیل یک سری مانورهای دقیق برای مهاجرت داده‌ها و تست کارایی سامانه انجام شد. بعد از آغاز پروژه در 28 فروردین 1398 تا نوزدهم تیرماه 1399 اقداماتی انجام دادیم که منجر به مهاجرت بیگ‌بنگ در حوزه سوییچ، کارت، سپرده‌ها، منابع، اوراق گواهی سپرده و محصولاتی شبیه به این شد. موضوع بزرگ دیگر در این پروژه خرید سخت افزار‌هایی مثل سرور و استوریج بود که علی رغم تحریم، شرکت رایانه خدمات امید به خوبی از عهده آن برآمد. توانستیم در زمان کمتر از یک سال هم سخت افزارها را خریداری و هم مانورهای مهاجرت و ارتقای سامانه‌ها را انجام دهیم که درنهایت در 19 تیر ماه سال گذشته با وقفه‌ای بیست ساعته سیستم جدید راه اندازی شد. این پروژه از ویژگی‌های خاصی برخوردار بود و همزمان هم سپرده‌ها و منابع و هم سوییچ کارتی و چکاوک که در مدیریت بانکی هرکدام مرحله ای مهم به حساب می‌آیند، جابه‌جا شدند.»
چالش‌های مهاجرت به Core جدید
سرپرست مدیر اطلاعات و فناوری بانک سپه درباره پیچیدگی‌ها و چالش‌های مهاجرت بانک سپه به Core جدید گفت: «تفاوت عمده‌ای که این پروژه با پروژه‌های دیگر داشت این بود که معمولاً در پروژه‌ها، مهاجرت از یک Core به یک Core انجام می‌شود، یعنی شما دارای یک Core، GL و صندوق متمرکز هستید، سطوح دسترسی و تعریف کاربران، کدینگ شعب و تمام اطلاعات پایه را به صورت متمرکز دارید. ولی ویژگی پروژه بانک سپه اینطور بود که علی رغم اینکه سپرده‌های بانک سپه متمرکز بود و خدمات را روی سپرده‌ها و از طریق درگاه‌ها به مشتریان ارائه می‌داد، باقی موارد مثل صندوق، GL، موضوعات مربوط به کاربران و سطوح دسترسی همه به صورت توزیع شده در شعب بانک سپه روی سرورهای یونیکس قرار داشت. یکی از پیچیدگی‌های این پروژه، انتقال و تجمیع آنها همزمان با مهاجرت Core بود؛ یعنی ما مجبور شدیم حدود 1400 تا 1500 شعبه، سرور یونیکس، صندوق، کاربر و… را در فرایندی که در مانورها تکرار شده بود به Core داتین منتقل کنیم. همچنین به عنوان پیچیده‌ترین موضوع در سامانه‌ها و استقرار Core بانک سپه می‌توانم به این موضوع اشاره کنم که در بانک سپه چالش تعدد سامانه وجود داشت. ما سه الی چهار هاست داشتیم که در چند مجموعه در پلتفرم‌های مختلف نگهداری می‌شد که همه آنها و 500 میلیون برگ چک را از مجموعه‌ها و دیتابیس‌های مختلف منتقل کردیم. سروسامان‌دادن به همه آنها در یک مجموعه، کار بسیار دشواری بود که با همکاری شرکت امید و داتین توانستیم آن را انجام دهیم.»
شیخی ادامه داد: «بانک سپه، بانکی صدساله با داده‌هایی صدساله است که پالایش داده‌ها و انتقال آنها در محیط دیتا مساله بزرگی است. سیستم‌های قبلی، خدمات را با هر کیفیتی ارائه می‌دادند ولی در محیط‌های دیتابیس و ریلیشن بیس ارتباط بین داده‌ها باید محکم و قوی برقرار باشد تا خدمتی ارائه شود. به هرحال با وجود بزرگ و صدساله بودن بانک، توانستیم داده‌ها را با همان کیفیت خوب و پالایش شده به دیتابیس و Core جدید منتقل کنیم و با کمترین زحمت برای مشتریان، سایت و سیستم را راه‌اندازی کنیم.»
مزیت Core جدید
سرپرست مدیر اجرای اطلاعات فناوری بانک سپه ویژگی‌ها و قابلیت‌های Corebanking و سوییچ داتین از لحاظ کسب و کاری و فنی را تایید کرد و آن را مربوط به دانش بومی دانست. حمید شیخی در این رابطه خاطرنشان کرد:« Core شرکت داتین نیز مثل سایر کر بنکینگ‌ها است و نرم افزار از لحاظ فنی روی سرورها کار می‌کند. بانکهای بزرگ همیشه دغدغه پیمانکاران و راهکارهایی آنها را دارند که یکی از این مشکلات بحث استفاده از مین فریم هاست. زمانی که شعب بزرگ هستند برای استفاده از داده‌های مشتریان و سپرده ها باید به معماری هایی مهاجرت کرد که روی مین فریم است. البته بحث خرید مین فریم و پشتیبانی‌اش در کشور با معضلات بزرگی روبرو است. بزرگترین ویژگی Core داتین از نظر فنی این است که این سامانه روی اچ پی سرورها و سرورهای غیر مین فریمی راه‌اندازی شده و خدمات بانک را ارائه می‌دهد. این به عنوان بزرگترین ویژگی فنی مطرح است. در این حوزه، متخصصینی بابت پشتیبانی سرورها و استوریج ها داریم و مجبور نشده‌ایم که خرید مین فریم را برای بانک سپه انجام بدهیم. از لحاظ کسب و کاری نیز از بُعد منابع و مصارف انواع محصول را در اختیار داتین قرار داده‌ایم که روی پلتفرم جدید پیاده سازی کرده است. با توجه به مقیاس بانک، درخواستهایی که از قبل در سیستم باقی مانده بود را به شرکت داتین منتقل کردیم و آنها با توجه به ظرفیتی که در این حوزه برای بانک سپه اختصاص داده‌اند با اولویت، سامانه‌های حاکمیتی بانک مرکزی، مصوبات هیات مدیره و درخواست های کسب و کاری ما را پوشش می دهند.»
مهاجرت Core بانکهای ادغامی
شیخی در انتها با اعلام زمان مهاجرت Core بانکهای ادغامی گفت: « بانک سپه تا پایان 1400 میزبان خدمات بانکی مشتریان بانکهای ادغامی خواهد بود. ما پلنی به هیات مدیره بانک ارائه کرده‌ایم که در سه مقطع زمانی بتوانیم ادغام Core بانکهای ادغامی به Core داتین را انجام دهیم. فاز اول برای مهر اقتصاد و کوثر تعیین شده که با موفقیت این فاز، فاز بعدی مربوط به بانک قوامین و حکمت است. درنهایت مهاجرت بانک انصار برنامه ریزی شده است که اگر همه فعالیت‌ها و اتفاقات طبق برنامه پیش برود و مشکل خاصی به وجود نیاید می‌توانیم این مهاجرت را انجام دهیم. این مهاجرت‌ها مثل مهاجرت Core خود بانک سپه، براساس منابع و سوییچ و کارت است. تسهیلات نیز با توجه به پیچیدگی‌هایی که دارد به سال بعد منتقل می‌شوند. ولی در حال حاضر بهره برداری از سامانه بانکی جامع امید را آغاز کرده‌ایم و Core داتین روی مجموعه شعب بانکهای ادغامی و کلاینت‌های مهر اقتصاد و کوثر قبل از رسیدن به روز مهاجرت قابلیت بهره برداری از سامانه را دارند. ما به صورت موازی کار می‌کنیم. پیش بینی ما این است که نهایتا تا پاییز، کل شعب بانکهای ادغامی به سامانه امید متصل باشند تا خدمات به مشتریان از طریق Core بانک سپه ارائه شود.»
کاش تیمی از افراد حکیم، فرزانه، علیم و معتمد تشکیل می شد و داستان شیرین مهاجرت گفته شده را ریشه یابی و ارزیابی می کرد و نتیجه این فضاحت و فاجعه مشخص می شد و مسببین آن به سزای عمل ننگین و کثیف خود می رسیدند
و …