حجم پول در دهه 90 بیش از 8 برابر شد

حجم پول در طول دهه 90 از 75 هزار میلیارد تومان به 652 هزار میلیارد تومان در پایان بهمن سال 99 افزایش یافته است .همچنین در همین بازه ی زمانی شبه پول از 264 به 2 هزار و 656 هزار میلیارد تومان در بهمن سال گذشته افزایش یافته است. رشد سالانه یک درصدی حجم پول در سال 93 و رشد های بالغ بر 50 درصد در سال های اخیر برای همین متغیر، بیانگر نوسانات شدید حجم پول در طول دهه 90 بوده است. نوسانات رشد برای این متغیر در دهه 90 بیانگر فراز و فرود تورم انتظاری در دهه ی گذشته است .

ارکان تشکیل دهنده نقدینگی

نقدینگی یکی از مهم ترین متغیر ها در اقتصاد کلان است ،چرا که به عقیده بسیاری از کارشناسان تغییرات نقدینگی اثری مستقیم بر تورم دارد .نقدینگی ارکان اصلی دارد که حجم پول و شبه پول دو رکن اصلی آن هستند. شبه پول شامل حساب های بلند مدت بانکی می شود، به بیان دیگر حساب های بانکی که شامل دریافت سود هستند جزئی از شبه پول محسوب می شوند .حجم پول نیز شامل اسکناس و مسکوکات نزد مردم و همچنین سپرده های دیداری یا حساب های جاری بانکی می شود .

برای کارشناسان و اقتصاددانان تغییر نسبت تشکیل دهنده نقدینگی به کل نقدینگی هم بسیار حائز اهمیت است .به بیان دیگر اینکه چه نسبتی از کل نقدینگی را حجم پول شامل می شود و تغییر این نسبت می تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره ی یک اقتصاد بیان کند .

روند شبه پول در دهه 90

روند رشد سالانه شبه پول در طول سال های دهه 90 در نوسان بوده است و نمی توان روند صعودی و نزولی بودن آن را به طور مشخص بیان کرد .میزان شبه پول در ابتدای دهه 90 حدود 264 هزار میلیارد تومان بوده است. در میان سال های دهه 90 بیشترین رشد سالانه ی این متغیر پولی به سال 92 تعلق دارد ،در سال 92 شبه پول رشدی نزدیک به 50 درصدی را تجربه کرده است .به بیان دیگر در سال 92 پول های موجود در حساب های مدت دار بانکی تقریبا 2 برابر شده است .

کمترین رشد سالانه ی شبه پول نیز در سال های 90 و 97 رقم خورده است .در سال 99 نیز رشد شبه پول حدود 35 درصد به ثبت رسیده است ،البته به دلیل منتشر نشدن آمار مربوط به اسفند ماه 99 ،عدد رشد مذکور برای سال 99 رشد نقطه به نقطه بهمن ماه است .در پایان بهمن ماه حجم شبه پول در اقتصاد ایران 2 هزار و 656 هزار میلیارد تومان است ،که به عبارت دیگر این عدد از نقدینگی در حساب های بلند مدت بانکی حبس شده است .

شتاب بالای رشد حجم پول در سال های اخیر

حجم پول موجود در اقتصاد ایران در آغاز دهه 90 حدود 75 هزار میلیارد تومان بوده است این رقم در پایان بهمن ماه سال 99 به رقم 652 هزار میلیارد تومان رسیده است .به بیان دیگر اسکناس ،مسکوکات و حساب های جاری موجود در اقتصاد کشور در طول دهه گذشته8.7 برابر شده است .به مانند شبه پول برای حجم پول نیز نمیتوان روند رشد مشخصی در دهه 90 متصور شد .

پایین ترین رشد سالانه ی حجم پول مربوط به سال 93 است ،در این سال این متغیر پولی تنها حدود 1 درصد رشد را تجربه کرده است .این اتفاق بدین معنی است که اغلب نقدینگی خلق شده در سال 93 روانه ی حساب های بلند مدت شده است .بیشترین رشد سالانه حجم پول نیز در طول دهه ای که گذشته مربوط به سال 99 است ،در سال گذشته این متغیر پولی رشدی معادل 56.9 درصدی را به ثبت رسانده است .

روند رشد حجم پول و شبه پول گویای چیست ؟

از روند رشد حجم پول و شبه پول می توان نکات مهمی را از یک اقتصاد متوجه شد .زمانی که حجم پول رشد بالایی را به ثبت می رساند ،بدین معنی است که قسمت قابل توجهی از نقدینگی خلق شده تبدیل به پولی شده که قدرت نقد شوندگی بالایی دارد .زمانی که رشد حجم پول بالا می رود این سیگنال می رسد که انتظارات تورمی در جامعه بالا رفته است .

زمانی که تورم مورد انتظار آینده در جامعه بالا می رود ،جامعه سعی میکند تا دارایی های خود را از حساب های بلند مدت بانکی خارج کند و با قدرت نقدشوندگی بالایی نزد خود نگه دارند تا بتوانند به سرعت در بازار های سرمایه گذاری دیگر مانند مسکن ،خودرو ،طلا و ارز سرمایه گذاری کنند .همچنین بالا رفتن بازدهی بازار های دیگر مانند بورس ،طلا ،ارز و… بالا می رود ،جذابیت سود سپرده های بلند مدت کاهش یافته و دارایی که از شبه پول به سمت حجم پول می رود .

رشد صعودی حجم پول در 3 سال اخیر

از سه سال گذشته به دلیل با رفتن انتظارات تورمی رشد حجم پول به شدت رشد داشته است ،در سال های 97 ،98 و 99 به ترتیب رشد سالانه ی 46.5 ،49.8 و 56.9 درصد رقم خورده است که در سال های گذشته با اختلاف رکورد دار است .عمده دلیل بالا رفتن اتظارات تورمی را می توان خروج ایالات متحده آمریکا از برجام دانست .همچنین بازدهی بسیاری بالای بازار های سرمایه گذاری الخصوص بازار بورس در رشد بی سابقه ی حجم پول در سال 99 اثر گذار بوده است .