بانکداری دیجیتال را قطع نخاع نکنید!
دانیال خدابخش، مدیرمسئول عصربانک
نامه اخیر بانک مرکزی به بانک‌ها مبنی بر عدم امکان افتتاح حساب غیرحضوری مبتنی بر احراز هویت بیومتریک برای مشتریان جدید مساوی است با محدودیت خدمات غیرحضوری، مساوی است با از بین رفتن زحمات بانک‌ها و کارشناسان در توسعه بانکداری غیرحضوری، مساوی است با کاهش رغبت مردم به کانال‌های غیرحضوری، مساوی است با حضور گسترده مردم در شعب بانکی و در نهایت مساوی است با گسترش بیشتر کرونا؛
در اواخر سال 1400 و اوایل سال 2022 قرار داریم و در زمانی که بانک‌های دنیا در حال تلاش بر استقرار شعب مجازی خود در متاورس هستند در چند روز گذشته نامه‌ای از اداره مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بانک مرکزی ایران به بانک‌ها ارسال شده که پیرو آن، بانک‌ها از افتتاح حساب غیرحضوری برای مشتریان جدید از طریق احراز هویت بیومتریک به دلایل مبارزه پولشویی منع شده اند. این در حالی است که در نامه قدیمی‌تری بانک مرکزی در سال 98، بانک‌ها امکان افتتاح حساب غیرحضوری برای مشتریان جدید را نیز داشتند ولی در نامه اخیر، بانک‌ها از افتتاح حساب غیرحضوری برای مشتریان جدید منع شده‌اند و فقط مشتریان قدیمی که قبلاً بصورت حضوری افتتاح حساب انجام داده‌اند، امکان افتتاح حساب مازاد بصورت غیرحضوری را دارند.
بانکداری دیجیتال را قطع نخاع نکنید!
به باور بسیاری از کارشناسان، صنعت بانکداری ایران از معدود صنایع داخلی است که با وجود تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و سیاسی و عدم ارتباط بین‌المللی نه تنها از دنیا عقب نمانده بلکه در بسیاری از حوزه‌ها هم راستا با صنعت بانکی دنیا پیش رفته است.
ایرانی‌ها سال‌هاست از خدمات بانکداری سلف سرویس مثل دستگاه خودپرداز استفاده می‌کنند، از طریق سامانه‌هایی مثل شتاب، شاپرک، ساتنا و پایا به کمک کانال‌های موبایل بانک و اینترنت بانک خود بدون نیاز به حضور در شعبه، به بسیاری از خدمات بانکی از جمله انتقال وجه سریع دسترسی دارند و از طریق دستگاه‌هایی مثل خوددریافت در 24 ساعته شبانه روز، می‌توانند وجه نقد خود را بدون نیاز به حضور در شعبه به حساب واریز کنند.
در یکی دو سال اخیر نیز تعدادی از بانک‌ها با توسعه کانال‌های جدید خود، بانکداری دیجیتال خود را عملیاتی کرده‌اند و بسیاری از خدمات بانکی را که قبل از آن حتماً نیاز به حضور فیزیکی مشتری داشت را بصورت کاملاً غیرحضوری ارائه کرده‌اند که اتفاقاً با استقبال جامعه ایرانی مواجه شده است و میلیون‌ها ایرانی در این پلتفرم‌ها حضور دارند.
کرونا و بانکداری غیرحضوری
از اسفند سال 98 که موج کرونا ایران را فراگرفت، بانکداری غیرحضوری یکی از بسترهای کلیدی مدیریت این ویروس به حساب آمد و مردمی که در آن زمان از ترس ابتلا به کرونا حتی از منزل خود بیرون نمی‌آمدند، به راحتی امور بانکی خود را در مکان امن خود مدیریت می‌کردند. از آن زمان تا به امروز مدیران ارشد بانکی با توسعه کانال‌های بانکداری دیجیتال خود، سعی در تکامل ارائه خدمات غیرحضوری خود داشته‌اند و ارائه خدمات پایه‌ای مثل احرازهویت و افتتاح حساب غیرحضوری را باید پایه و اساس این تکامل به حساب آورد.
در همین مسیر، در دو سال گذشته چندین بانک به توسعه کانال‌های بانکداری دیجیتال خود پرداختند و اتفاقاً ارائه خدمات متفاوت و متنوع آنها مثل احراز هویت، افتتاح حساب، ارائه کارت بانکی، پرداخت وام، سرمایه‌گذاری و …که قبل از این حتما نیاز به حضورفیزیکی مشتری در شعب بانک داشت، حالا بصورت کاملاً غیرحضوری و 7*24 قابل ارائه شد و بانکداری ایران را به گذار از بانکداری اینترنتی به بانکداری دیجیتال امیدوار کرد.
این در حالی است که بانک‌ها برای تایید و احراز هویت غیرحضوری مشتریان تمام استانداردهای ضدپولشویی را رعایت می‌کنند و حالا با این نامه بانک مرکزی به بهانه مبارزه پولشویی نه تنها زحمات چند سال گذشته بانک‌ها بی‌ثمر خواهد شد بلکه محدودیت جدید را باید مساوی دانست با حضور گسترده مردم در شعب بانکی؛
هزینه‌های کلان شعب و بانکداری غیرحضوری
وسعه زیرساخت‌ها و کانال‌های غیرحضوری بانکی در چند سال اخیر نه تنها مزایا قابل توجهی برای مشتریان بانکی در دسترسی سریع، ساده و 7*24 به خدمات بانکی داشته بلکه از هزینه‌های کلان ایجاد و تجهیز شعب نیز جلوگیری کرده است.
سال‌هاست که بانک‌ها در دنیا با کاهش شعب فیزیکی و گسترش همزمان خدمات بانکداری غیرحضوری خود سعی کرده‌اند علاوه بر ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان و ارتقای کمی و کیفی خدمات بانکی، تراز مالی خود را بهبود بخشند اما حالا با نامه اخیر بانک مرکزی و تاکید بر افتتاح حساب حضوری برای مشتریان جدید، باید منتظر تمرکز بیشتر بانک‌ها بر شعبه و خدمات حضوری بجای تمرکز بر خدمات غیرحضوری باشیم.
فراموش نکنیم احراز هویت و افتتاح حساب، پایه و اساس ارائه خدمات بانکی و جمع‌آوری منابع است و هر تصمیمی در این مورد اثرات متنوع بسیاری بر دیگر خدمات اصلی و فرعی بانکی خواهد گذاشت.