اصل بانکداری باز، تغییر در مدل کسب‌وکار است
عصر بانک؛ میزگرد بانکداری باز با حضور سیدمهدی حسینی عضو هیات مدیره بانک سپه، ولی‌الله فاطمی صاحبنظر در نظام‌های پرداخت، سیدمحمدسعید طباطبایی مدیر سیستم‌های پرداخت شرکت خدمات انفورماتیک و نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی برگزار شد.
در این نشست، سیدمهدی حسینی، عضو هیات مدیره بانک سپه گفت: بانک‌ها برای اینکه به بانکداری باز به عنوان یک بحث لوکس نگاه کنند، فرصت ندارند. بانک‌ها با فضایی روبرو هستند که اگر بخواهند خود را با آن تطبیق ندهند، بازنده خواهند بود. با آمدن فین‌تک، همه چیز دگرگون می‌شود و اصلی‌ترین تاثیر آنها شاید تغییر در مدل کسب‌وکارها باشد.
وی 5 زنجیره ارزش بانک‌ها را دسترسی مشتری، مشاوره‌های مالی، توسعه محصولات و خدمات، فرآیندها یا فرآیندسازی‌های تراکنش و واحدهای پشتیبان خواند و عنوان کرد که در فضای جدید همه آنها تغییر می‌کنند.
حسینی افزود: ورود بانک‌ها به این فضای جدید بسیار مهم است اما از آن مهم‌تر نقش بانک مرکزی است که بتواند وظیفه خود را در زمان مناسب انجام دهد.
او در توضیح چرایی تعلل بانک‌ها در اجرای بانکداری باز، از خلاء رگولاتوری، معماری‌ها و استانداردارهای APIها و موضوع مالکیت داده‌ها و اطلاعات سخن گفت.
در ادامه این نشست، ولی‌الله فاطمی، صاحبنظر در نظام‌های پرداخت گفت: اگر بانک‌ها همراهی نکنند، یک پای نوآوری، لنگ خواهد بود و نمی‌تواند درست کار کند. ما در ایران گاهی به مدت چندین سال در تله فناوری گیر می‌کنیم. به عنوان مثال می‌توان از موضوعی که در انتها به ایجاد شاپرک رسید، نام برد.
او افزود: اصل بانکداری باز، تغییر در مدل کسب‌وکار است. امروز می‌دانیم که بانک‌ها بدون هوش مصنوعی، دیگر نمی‌توانند سرویس بدهند. در آینده هم باید بپذیریم که اطلاعات نقل وانتقال پول و مانده حساب، دیگر به بانک‌ها کمک نمی‌کند. بانک باید بتواند اطلاعات غیر بانکی مشتریان را داشته باشد. تا الان در ایران این‌طور بوده که هروقت خواستیم اطلاعات بخریم، فین‌تک خریده‌ایم. اما این کار اطلاعات نمی‌آورد. بانک‌ها وکیل مشتری هستند و باید بتوانند در هر مسئله‌ای به آنها کمک کنند.
او درباره موضوع مالک دیتا نیز گفت: این یک تهدید برای نظام بانکی است. اما در مقابل باید توجه داشت که با بانکداری باز می‌توانند اطلاعات بیشتری از مشتری را از طریف فین‌تک‌ها کسب کنند. اطلاعات باید با اجازه مشتری در اختیار فین‌تک‌ها قرار گیرد.
در این میزگرد، سیدمحمدسعید طباطبایی، مدیر سیستم‌های پرداخت شرکت خدمات انفورماتیک، گفت: اهدافی که PSD2 دنبال می‌کند، همان‌هایی است که ما نیز به دنبال آن هستیم. اینکه امروزه فین‌تک‌ها هنوز نمی‌توانند به راحتی به بانک‌ها وصل شوند.
او افزود: اگر به روشی که در اروپا دنبال می‌شود توجه کنید، نوآوری روی حساب‌ها است و نه کارت‌های بانکی. به این دلیل که خدمات ویزا و مستر بسیار گران است. در اروپا هم هنوز 50 درصد بحث‌ها در رابطه با امنیت است.
طباطبایی گفت: در این زمینه دو رویکرد می‌توان داشت. یکی اینکه بانک مرکزی از ابتدا ورود کند و یک پلتفورم ثابت داشته باشیم و دیگری اینکه بانک‌ها براساس معیارهای خود کار کنند. نظر من این است که اگر یک پلتفرم داشته باشیم، بهتر است.
همچنین نیما امیرشکاری، مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی گفت: تجربه ما در ایران نشان می‌دهد نظام بروکراتیک و پیچیده بانک‌ها ایجاب می‌کند یک قالب از بالا به پایین به صورت بخش‌نامه به آنها صادر شود تا کار انجام شود.
او افزود: مسیر حرکتی فعلی بانک‌ها در دنیا را می‌توان 4D نامید: Digitalization، Disruption، Decompositioning، Disintermediation این 4D یعنی همه چیز باید دیجیتال شود، از همگسیختگی ساختارها ایجاد می‌شود، بازارهای ارزشمند از هم جدا می‌شوند و واسطه‌گری‌ها حذف می‌شوند.
امیرشکاری تاکید کرد: در این تغییرات، آنها می‌مانند که فضا را درک کنند. فین‌تک‌ها امروز تا کنار رختخواب ما (از طریق تلفن همراه) آماده‌اند و کدام بانک است که تا آنجا، شعبه داشته باشد؟ چه کار می‌خواهیم بکنیم که همچنان انتخاب اول مشتریان باشیم؟ در انتهای این نشست فاطمی تاکید کرد: من با این ایده که بانک‌ها نمی‌توانند مشکلات‌شان با فین‌تک‌ها را خودشان حل کنند، موافق نیستم. بانک‌های ما نسبت به 10 سال قبل رشد کرده‌اند.
همچنین حسینی درباره موضوع مالکیت داده‌های مشتریان گفت: براساس قانون بانکداری بدون ربا، بانک‌ها وکیل دارایی‌های مشتریان هستند و نه وکیل اطلاعات آنها و نمی‌توانند این اطلاعات را در اختیار دیگران قرار دهند. به همین دلیل اگر قرار است بانکداری باز اجرا شود، باید مشکل قانونی آن حل شود.