مشتریان شعبه بانکی باز می خواهند، بانکها شعب را باید تعطیل کنند! راهکار چیست؟

عصر بانک؛ یکی از تعارضاتی که همیشه مدیران و تصمیم گیرندگان بانکی با آن روبرو هستند توسعه شعب سنتی بانکی و در مقابل آن کاهش شعب و توسعه بانکداری الکترونیک است.بر اساس تحقیقات و آمارهای بین المللی،  مشتریان بانکی هنوز هم استفاده از خدمات بانکداری را به استفاده محض از خدمات بانکداری دیجیتالی ترجیح میدهند ، اما از طرفی با افزایش هزینه  تمام شده پول برای بانکها و قوانین رگولاتوری و کاهش نرخ سود، کارشناسان و تحلیل گران با افزایش شعب مخالف هستند و توسعه بانکداری دیجیتالی را مهم تر می دانند.

اوضاع شعب و نظر مشتریان و مدیران بانکی در آمریکا

بر اساس آمارهای موسسه فدرال دپازیت اینشورانس، بانک های آمریکایی تعداد شعبه های خود را از سال 2009 به میزان 6 درصد کاهش داده اند. 93 هزار و 283 شعبه ای که در پایان سال گذشته مشغول به کار بوده، کمترین تعداد در یک دهه گذشته بوده است.

با این حال، تحلیلگرانی که این آمارها را بررسی کرده اند می گویند، بانک ها برای جبران کاهش درآمدهای ناشی از پایین آمدن نرخ بهره ، باید  شعب بیشتری را تعطیل کنند و به سمت خدمات بانکداری الکترونیک بروند اما  مدیران بانک ها می گویند حفظ شعب بانک ها برای جذب مشتریان جدید و همکاری بیشتر با مشتریان قبلی ضروری است. به گفته آنها بستن شعب بیش از آنکه به کاهش هزینه ها کمک کند، موجب آسیب دیدن و کم شدن درآمد بانک ها می شود.

مشتریان بانکها همچنان می خواهند بانک را ببینند ،  رقم مراجعه مشتریان به شعبه ها و دستگاه های خودپرداز بانکها همچنان بالاست و به دید بانکها و مشتریان  بانکی در آمریکا، خدمات بانکداری الکترونیک کامل کننده خدمات سنتی برای مشتریان آمریکایی است و تعداد معدودی از مشتریان به صورت کامل به خدمات دیجیتال روی آورده اند.

یکی از دلایل اصلی استفاده از شعب بانکی در آمریکا این است که مشتریان آمریکایی همچنان به صورت روزانه از دسته چک استفاده می کنند و برای نقد کردن چک ها به شعب بانک ها نیاز دارند.

اوضاع شعب در ایران

در ایران برخی صاحب نظران، تعداد زیاد شعب بانکی را یکی از معضلات اقتصاد کشور برشمرده و معتقدند لازم است بانک ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی برای افزایش تعداد  شعب خود، با محدودیت هایی مواجه باشند .از طرف دیگر، برخی دیگر نیز ایجاد محدودیت برای بانک ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی جهت گسترش تعداد شعب خود را غیر قابل توجیه و مخالف  با محیط  مساعد کسب و کار می دانند و معتقدند این خود بانک ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی هستند که باید بر اساس میزان سرمایه، سودآوری، سیاست ها و برنامه های بازاریابی خود نسبت به تعیین تعداد شعب  تصمیم گیری نمایند.

در کشورهای مختلف ، بسته به اینکه نظام تأمین مالی آنها بیشتر متکی بر بازار پول است یا بازار سرمایه، تعداد شعب بانکی در هرکدام فرق می کند . در کشور ما بخش بانکی بخش قابل ملاحظه ای از نظام مالی کشور را تشکیل می دهد.

همانگونه که در شکل زیر مشاهده می شود، بر اساس آمارهای بانک جهانی، در کشورمان به ازای هر یک صد هزار نفر تعداد 7/27 شعبه بانکی وجود دارد که در مقایسه با دیگر کشورها از وضع متعادلی برخوردار است. اکثر کشورهای توسعه یافته به طور نسبی دارای تعداد شعبه بیشتری نسبت به  ایران هستند، بطوری که مثلا در فرانسه به ازای هر یک صد هزار نفرجمعیت، 7/38 شعبه بانکی وجود دارد .از سوی دیگر اکثر کشورهای منطقه به طور نسبی تعداد شعبه کمتری نسبت به ایران دارند.

این آمار نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته به رغم توسعه بانکداری الکترونیک، کماکان  تعداد شعب بانکی نسبت به کشورمان و دیگر کشورهای منطقه بیشتر است و همچنین در بین کشورهای منطقه، کشورمان به ازای هر یک صد هزار نفر جمعیت دارای تعداد بیشتری از شعب بانکی است. که البته درسالهای آینده می توان انتظار داشت با گسترش بیشتر خدمات بانکداری الکترونیک و مجازی به طور نسبی تعداد شعب این کشورها  نیز کاهش یابد .

راهکار چیست؟

با توجه به آمارهای ذکر شده و نیاز وعلاقه مشتریان بانکی به شعب بانکی از یک طرف و از طرفی دستور به توقف توسعه‌ شعب بانکها توسط رگولاتوری چه در ایران و چه در بانکهای دنیا و همچنین  با توجه به اینکه ایجاد هر شعبه جدید مستلزم تزریق نیروی انسانی، تامین ابزار و ملزومات اداری و تدبیر امکانات مالی و سخت افزاری قابل توجهی در کنار هزینه‌ بالای خرید محل احداث شعبه است و روی هم رفته تحمیل هزینه‌ سنگینی به مجموعه بانکی خواهد داشت، باید دنبال راهکاری بینابینی بود، یعنی روشی که هم در آن نیاز به شعبه بانکی نباشد  و هم مشتری احساس کند که خدمات بانکی را بصورت مستقیم از شعب بانک دریافت میکند، بنابراین راهکار می تواند دستگاه خودپرداز ویدویی (VTM ) یا همان خودبانک باشد که حتماً در سطح شهر اولین نمونه های آن را دیده اید که متعلق به بانک شهر است و توسط شرکت توسن تکنو که از شرکتهای پیش رو در جهت ارائه راهکارهای جامع پرداخت و بانکداری الکترونیک است برای بانکهای مختلف کشور نصب و راه اندازی شده است.

دستگاه VTM با هزینه ای بسیار کمتر در مقایسه با شعب بانکی ، می تواند کلیه سرویسهای یک شعبه را به مشتریان در 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته ارائه نماید.

این دستگاه می تواند کلیه خدمات افتتاح حساب، احراز هویت مشتری، صدور برگ چک، واگذاری برگ چک، دریافت و پرداخت وجه نقد، انتقال وجه، پرداخت اقساط ، صدور کارت هدیه و نقدی، کلیه امور مرتبط با اینترنت بانک و سرویسهای داخل شعبه و … را به مشتریان ارائه نموده و مشتری می تواند از طریق ارتباط تصویری با Teller بصورت الکترونیک کلیه مشاوره های لازم را از طریق Video Call دریافت نماید.

بنابراین با این محصول جدید هم می توان مشکل هزینه استقرار شعب بانکها را به شکل چشمگیری کاهش داد و هم مشتریان بانکی با این محصول احساس کنند در یک شعبه کوچک فیزیکی ولی مدرن و زیبا خدمات خود را دریافت می کنند.