اعتبارات خرد روشی کارا در توسعه کسب و کارهای کوچک

عصر بانک؛در این مطلب ابتدا جهان اعتبارات خرد را مورد بررسی قرار می دهیم تا ببینیم چگونه وام های خرد و آموزش های کوتاه مدت مالی می تواند باعث تغییرات شود. همچنین بررسی خواهیم کرد که چطور این مدل به لطف تکنولوژی با نیازهای مردم و کسب و کارها منطبق شده که نمی توانند به اعتبارات سنتی بانک ها دسترسی داشته باشند و اینکه چطور اعتبارات خرد باعث اشتغال پایدار و رشد می شود.

اعتبارات خرد مفهومی است که معمولا درارتباط با کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه بکار می رود اما در کشورهای توسعه یافته نیز این شیوه پتانسل هایی برای پر کردن شکاف بزرگ در خدمات مالی کسب و کارها را داراست، خصوصا در بازاری که مردم درآمد های کمی دارند.

با این روش افرادی که دارای شرایط دریافت وام از بانک‌های سنتی را ندارند می توانند با مراجعه به این سازمان‌های خصوصی وام مورد نیاز برای کسب و کار کوچک خود را دریافت کنند و قادر به توسعه کسب و کار خود شوند. این روش بسیار کاربردی است و باعث توسعه و پیشرفت افرادی می شود که از لحاظ مالی در سطح پایین جامعه قرار دارند.

در این ارتباط نگاهی می کنیم به شاخص های سال 2013میلادی. وام های خرد در اروپا یک و نیم میلیارد یورو گردش مالی را ایجاد کرده است. میانگین مبلغ وام ها 8500 یورو است که 79 درصد آنها به شرکت ها داده شده و مابقی به افراد. در مقایسه با سال 2011 این توزیع به نفع شرکت ها تغییر کرده است.

در کشورهای شرق اروپا مانند رومانی، اعتبارات خرد در سال‌های اخیر مانند جلیقه نجات عمل کرده است. افرادی که تازه قصد راه‌اندازی کسب‌و‌کار خود را دارند بدون کاغذ‌بازی و مراحل اداری بسیار سخت و پر پیچ و خم بانک‌ها که اغلب در آخر افراد دارای شرایط دریافت وام نخواهند بود. می توانند با مراجعه به اعتبارات خرد کسب و کار کوچک خود را راه اندازی کنند. اغلب این افراد یا تازه کسب وکار خود را راه اندازی کرده‌اند یا فروش آنها به اندازه‌ای نیست که مدرکی برای بازپرداخت وام برای بانک‌ها باشد.

در سال 2013، 47 هزار مورد اعتبار خرد در رومانی به حدود 9 هزار شرکت پرداخت شده و متوسط این اعتبارات 7 هزار یورو بوده است.

در غرب اروپا نیز اعتبارات خرد وجود دارد و مبالغ وام بالاتراست. اما در شرق اروپا با اینکه اعتبارات خیلی کمتر اند اما تعداد بیشتری می توانند از آن استفاده کنند و به‌همین خاطر در اقتصاد واقعی تغییرات کلی ایجاد می کند.

لوآن ولاسا، مدیر بنیاد FAER می گوید: ” کسانی که از این وام ها استفاده می کنند، تاثیر اقتصادی مهم آنرا می بینند زیرا در درجه اول می توانند به فعالیت شان ادامه دهند، زندگیشان را از راه درست اداره کنند و وضعشان در طول زمان بهتر شود. آنها قدم به قدم و از فعالیت‌های کوچک، کارشان را توسعه می دهند تا به سطح حرفه‌ای برسند و روزی بتوانند از بانک ها اعتبارات بزرگ بگیرند.”

اعتبارات خرد فقط دادن وام نیست

ضرب المثلی معروف می گوید اگر می خواهید کسی را یک روز سیر کنی به او یک ماهی بده اما اگر می خواهی همیشه غذا داشته باشد به او ماهی گیری یاد بده. بر اساس همین اصل برخی نهادهای تامین اعتبارات خرد به مشتریانشان کلاس‌های آموزشی پیشنهاد می کنند تا آنها را در جریان اجرای پروژهایشان همراهی کنند.

بدیهی است که اعتبارات خرد به تنهایی نمی توانند رونق اقتصادی در کشورهای شرق اروپا ایجاد کنند اما این اعتبارات باعث تولید ثروت و اشتغال در مقیاس کوچک می شوند.

اعتبارات خرد در اروپا

برای حمایت و گسترش اعتبارات خرد اروپایی، این برنامه اکنون بوسیله برنامه اروپایی اشتغال و نوآوری مورد حمایت قرار گرفته است.

پیر لویی جی ژیلیبرت مدیر کل صندوق سرمایه گذاری اروپا می گوید: “ماهیت بازارها از زمان بحران سال 2007 و 2008 تغییر کرده است. بخش بزرگی از مردم که نمی توانند در بخش‌های سنتی کار پیدا کنند به خود اشتغالی روی آورده‌اند. آنها شانس کمی دارند که به اعتبارات بانک‌های سنتی دست پیدا کنند. همچنین فرایند مشابهی برای ادغام اجتماعی و اقتصادی در جریان است که نه تنها برای بیکاران بلکه برای زنانی که کاری راه می اندازند و شاید امروز و فردا برای مهاجران هم قابل استفاده باشد. به نظرم این ابزار برای بسیاری از مسائل و موضوعات می تواند بکار گرفته شود. از نظر ما در سراسر 28 کشور عضو اتحادیه اروپا نیاز برآورده نشده برای اعتبارات خرد مبلغی در حدود 5 تا 6 میلیارد یورو می باشد.”

تاثیر تغییر قوانین و همکاری کشور‌های عضو اتحادیه اروپا بر توسعه اعتبارات خرد

پیر لویی جی ژیلیبرت مدیر کل صندوق سرمایه گذاری اروپا می گوید: “جایی که بخش خصوصی به دلایل مختلف توانایی نداشته باشد صندوق سرمایه گذاری اروپا و بانک سرمایه گذاری اروپا حضور دارند. آنچه ما انجام می دهد ارائه سرمایه اولیه برای توسعه این بخش است و پس از آن اگر بخش خصوصی کار را در دست گرفت عقب می کشیم. دادن وام های کوچک بسیار پر هزینه است خصوصا وقتی مبلغ آنها زیر25 هزار یوروست. هزینه های ثابتی وجود دارد که مستقل از میزان وام اند. بنابراین برای بانک ها توجیه پذیرتر است اگر برای یک وام یک میلیون یورویی یک درصد هزینه وجود داشته باشد اما برای وام های کوچک هزینه ها واقعا بالاست. بنابراین بانک ها مشتاق دادن وام های کوچک نیستند به همین دلیل نیازمند حمایت از بخش عمومی در شرق و غرب اروپا هستیم.”

سرمایه گذاری جمعی یا مردمی

وقتی بانک ها به افراد و شرکت های کوچک به سختی وام می دهند، بسیاری به سمت کانال جدیدی می‌روند که بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد: استفاده از منابع خصوصی. ابزاری که جهان اعتبارات خرد، بازیگران و روش های آن را تغییر داده است. سرمایه گذاری جمعی یا مردمی راهی است که بسیاری از روش های وام دهی را تغییر داده است.

با توجه به پیچیدگی بازار اعتبارات بانکی، مدل جدید تامین مالی بطور آنلاین از زمان بحران اقتصادی 2008 میلادی در حال رشد است.

خدمات مالی جایگزین بطور آنلاین به افرادی مانند من و شما اجازه می دهد تبدیل به سرمایه‌گذاران شرکت های کوچکی مانند یک ماهی فروشی کوچک شویم. سود این نوع وام‌ها اندکی از سود بانکی بالاتر است اما مذاکره با بانک‌ها بسیار سخت و در اغلب بی‌فایده است.

اصول این نوع وام به این شکل است که افراد و یا شرکت ها به کسانی که هم صنف خود هستند پول قرض می دهند. این شیوه بیشتر وام گیرندگان کوچک را به خود جذب می کند.

روبرت واردروپ، مدیر اجرایی مرکز کمبریج درمورد اعتبار دهی جایگزین می‌گوید: ” کانال جایگزین (آلترناتیو) فرصتی به این شرکت ها می دهد که به سرمایه دسترسی داشته باشند. این شیوه بسیار ارزان‌تر از بانک‌هاست چرا که زیرساخت بانک ها سنتی است.”

اما این روش برای پول های ما کاملا بدون خطر نیست. فاندینگ سیرکل در بریتانیا قواعدی برای حفاظت از مشتریانش قرار داده‌است. شرکت های کوچک و متوسط که درخواست 5 هزار تا یک میلیون پوند وام دارند باید فرایندهایی را طی کنند.

دیوید دو کونینگ، مدیر ارتباطات فاندینگ سیرکل می گوید: ” برای تقاضای یک وام، شرکت شما باید حداقل دو سال عمر داشته باشد و بخوبی تثبیت شده باشد. ما یک تیم ارزیابی اعتباری داریم و آنها هر تقاضا را از نظر ریسکی که دارد از A تا E رتبه بندی می کنند. در کنار این طبقه بندی، نرخ بهره هم وجود دارد و از این به بعد شرکت در لیست شرکت‌هایی قرار می‌گیرد که نیاز به وام دارند. بعد سرمایه‌گذاران شامل افراد و یا شرکت‌ها و یا حتی دولت بریتانیا می‌توانند انتخاب کنند که به کدام شرکت ها وام بدهند.”

روبرت واردرآپ، مدیر اجرایی مرکز کمبریج برای اعتبارات آلترناتیو می گوید: “نهادهای اعتبار‌دهی خرد به لحاظ تاریخی از تکنولوژی تا حد زیادی استفاده نمی‌کردند. تکنولوژی آنها را قادر می کند فعالیت‌ها را بطور گسترده‌تر و موثرتر طبقه‌بندی کنند کاری که می توانند بطور آنلاین انجام شود.”

صنعت اعتبارات مالی آلترناتیو در بریتانیا یکی از بزرگترین‌های این صنعت در اروپاست که فضای نظارتی بسیار قابل انعطافی دارد. پیدا کردن تعادلی میان نوآوری و حفاظت، می تواند کلیدی برای بازار آلترناتیو اعتبارات خرد باشد تا فعالیت موفقی را تجربه کنند.

سیستم‌های تامین مالی برای شرکت‌های کوچک و آینده اعتبارات خرد

پیر‌لویی‌جی ژیلیبرت: “پارامترهایی وجود دارند که به ما می‌گویند سیستم‌عامل تامین اعتبارات مشارکتی می تواند نقش بسیار مهمتری بر عهده بگیرد. این سیستم قادر است که هزینه‌ها را کاهش دهد، مهمترین مشکلی که برای تثبیت بخش اعتبارات خرد به آن نیازمندیم.”

خطرات سیستم اعتبارات خرد

پیر لویی جی ژیلیبرت:” مدیریت بخش اعتبارات خرد به شکل پایدار باید باشد، اگر ما آموزش‌هایی را به وام گیرندگان ارائه نکنیم، در دراز مدت این سیستم دچار مشکل می شود. این جنبه‌ای است که در طرح ها و ابتکارات آنلاین در نظر گرفته نشده است.”

/فردانما