به جای دانشگاه،باآموزش‌‌های گوگلی استارتآپ بزنید و پول‌دار شوید
عصر بانک؛زمانی که مارک زاکربرگ شبکه‌ای برای ارتباط هم دانشگاهی‌هایش با هم راه‌اندازی کرد، شاید جز خودش و بلندپروازی‌هایش، هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که فیس‌بوک به یکی از بزرگترین شبکه‌های ارتباطی دنیا و پول‌سازترین‌هایش تبدیل شود. اما ایده یک جوان روی دنیای مجازی، به راحتی می‌تواند مرزهای جغرافیایی و اقتصادی را از میان بردارد. بعضی جوان‌های ایرانی هم از کافه‌گردی گرفته تا ساعت‌های شلوغ ترافیکی، توانسته‌اند به پول و کار برسند و از بزرگترین بحران این روزهای جامعه جوان عبور کنند. بی‌کاری برای آن‌ها معنا ندارد و جست‌وجوی شغل در نیازمندی‌های همشهری، در تصورشان هم نمی‌گنجد. اسمارت‌بین، کورتادو و ناملیک، استارت‌آ‌پ‌هایی هستند که روی شبکه فیبر نوری، برای صاحبان جوان‌شان پول می‌سازند. صاحبان جوانی که نه به مدرک دانشگاهی، نه آگهی استخدام سازمان‌ها و نه پول پدرهایشان دل‌خوش کرده‌اند. خلاقیت و اتصال به اینترنت، تنها سرمایه‌هایی بوده که ادوین بابویان، برادران شاه‌بندی و رضا رضایی، سه برنده برتر رویداد سیداستارز، برای راه‌اندازی استارت‌آپ‌شان خرج کرده‌اند.
گلخانه روی کامپیوتر
شبیه تمام دهه هفتادی‌ها حرف می‌زند، نه اهل درس و مدرسه بوده و نه دل خوشی از دانشگاه دارد، بلندپرواز است و در 22 سالگی، از 8 سال دیگر می‌گوید که کمپانی و برندی شناخته شده دارد. «کار من باید به جایی برسد که هر کسی می‌خواهد در حوزه محیط زیست و فضای سبز کاری راه بیاندازد، من را بشناسد و سراغم بیاید.» بین 3 برنده برتر ایرانی مسابقه سیداستارز، جوان‌ترین است و البته با «smart been» اولین رتبه را هم به دست آورده است. «منظورم همان هسته هوشمند بابوده، غلط دیکته‌ای در نگارش been به جای bean هم تعمدی است. فقط می‌خواستم فان یا بامزه باشد. در خیلی از کمپانی‌های دنیا هم مرسوم است که برای در یاد ماندن، اسم کمپانی را با املای غلط بنویسند.»
ادوین بابویان، صاحب استارتآپ اسمارت بین، برنامه‌ای را در دو بعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری طراحی کرده که صاحبان گلخانهها بتوانند کسب‌وکارشان را به صورت هوشمند مدیریت کنند:«کار ما هوشمندسازی فضاهای سبز و گل‌خانه‌های صنعتی است. سنسورهایی را در جاهای مختلف گلخانه نصب می‌کنیم که دما را روی سرور مرکزی می‌فرستد. در سیستم ما، دما بر حسب آب و هوای محیط خارج ازگلخانه تنظیم شده و باعث صرفه‌جویی می‌شود. با استفاده از تایمرهای خاص که سیستم ها می تونن صرفه جویی داشته باشن و از طرف دیگر بزرگترین مشکل گلخانه های سنتی اتفاق رایج گازگرفتگی است. سیستم ما میزان مونوکسیدکربن گلخانه را دقیق کنترل می‌کند و نشان می‌دهد. علاوه بر این، از طریق اینترنت و ایمیل هم سازوکاری طراحی شده که صاحبان گلخانه بتوانند وضعیت گیاه‌ها را کامل چک کنند.» ادوین، تهران زندگی می‌کند و در دانشگاه غیرانتفاعی گرمسار، مهندسی نرم‌افزار می‌خواند، او به دانشگاه رفته تا برای سربازی معافیت تحصیلی داشته باشد و بتواند کارش را توسعه دهد:«من همه اطلاعاتم از وضعیت گلخانهها و برنامه‌نویسی را از گوگل و یوتیوب به دست آوردم. در دانشگاه و مدرسه هیچ چیزی که به درد کار عملی بخورد دست‌گیرم نشد. نه اینکه مفهوم دانشگاه بد باشد، اما چیزهایی که در مدرسه و دانشگاه به بچه‌ها یاد می‌دهند، در محیط و بازار کار واقعی به دردشان نمی‌خورد. با چند سرچ ساده، خواندن متن‌ها و دیدن فیلم‌های آموزشی می‌شود اطلاعات خیلی زیاد و کاربردی بالاتر از سطح دانشگاه به دست آورد. »
همه جوان‌ها، پای ثابت گوگل و یوتیوب هستند، تحقیقات دانشگاهی‌شان به سادگی از این طریق کپی و به نمره می‌رسد، اما ادوین با استفاده دیگری از همین شبکه‌ها، توانسته استارتآپ بزند و به کار و پول برسد. حتی پیش از آن‌که از دانشگاه فارغ‌التحصیل شود و همه جا را در جست‌وجوی کار زیر و رو کند. ادوین اعتقاد دارد کسی که تخصص و ایده داشته باشد، هیچ وقت بی‌کار نمی‌ماند و شکایت دوست‌هایش از بی‌کاری، به دلیل تخصص نداشتن خودشان است: « من اصلا دوست ندارم به عنوان کارمند در یک شرکت دولتی کار کنم. هیچ کدام از شرکت‌های دولتی کار نوآورانه انجام نمی‌دهند. قبل از آن‌که تمام وقت و تمرکزم را روی همین ایده استارتاپی بگذارم هم در یک شرکت معتبر خصوصی کار می‌کردم. روز اولی که آن‌جا رفتم، از من پرسیدند مهارت‌هایت چیست و بنا به مهارت‌ها استخدامم کردند. اما خیلی از هم‌سن و سال‌هایم عمرشان را در دانشگاه می‌گذرانند و بعد که فارغ‌التحصیل شدند، می‌بینند واقعیت بازار کار، توانایی و تخصص جلب می‌کند و همین می‌شود که آمار بی‌کاری انقدر بالا می‌رود. رک بگویم، من در دانشگاه پروژه‌های برنامه‌نویسی دوستانم را انجام می‌دادم، از این طریق درآمد کسب و برای کارم صرف می‌کردم. آن‌ها در نهایت نمره‌هایشان هم از من بیشتر می‌شد، اما برای من این چیزها مسئله نبود.»
اسمارت‌بین، سی‌وسومین ایده استارت‌آپی جدی ادوین است. او می‌گوید از کودکی به دنبال ساختن چیزهای جدید بوده و با تلفیق چند اسباب‌بازی، وسیله تازه‌ای می‌ساخته است. میل به خلق کردن و ساختن چیزهای بکر، ادوین را به راه‌اندازی کسب‌وکاری کشانده است.«یکی از ایده‌هایی که روی آن خیلی وقت گذاشتم، درست کردن دست روباتیک برای کسانی بود که در سوانح مختلف دست‌شان قطع شده بود. اما در ایران روی این‌جور ایده‌ها کسی زیاد سرمایه نمی‌گذارد. برای همین روی چیزهای ساده‌تر و کاربردی‌تری مثل همین بحث گلخانهها تمرکز کردم تا بتوانم پایه شروع کسب‌وکاری را بگذارم و سرمایه جمع کنم، بعد ایده‌های بزرگترم را عملیاتی کنم.» ادوین با سرمایه 25 میلیون تومانی شرکت آواتک کارش را شروع کرده و چند هفته است دو نفر دیگر را نیز برای همکاری جذب کرده است. تا به حال 8 گلخانه بزرگ را با سیستم خودش تجهیز کرده که یکی از آن‌ها هم در ترکیه بوده است. ادوین، جوان 22 ساله‌‌ای که به گرفتن مدرک و کار کارمندی راضی نیست و به دنبال خلق کردن است، می‌گوید:«اگر آدم کارش را آن‌قدر دوست داشته باشد که به عنوان تفریح به آن نگاه کند، هیچ وقت خسته نمی‌شود. من وقتی سه سال پیش می‌گفتم روی ایده سخت‌افزاری کار می‌کنم همه می‌خندیدند، ولی الان تبریک می‌گویند. تا یک جایی همه مسخره می‌کنند، اما بعد که به خواسته‌تان می‌رسید، می‌فهمند ایده و کارتان چقدر ارزشمند بوده است.»
/صدای اقتصاد