در 5 سال طلایی درآمدهای نفتی هیچ شغلی ایجاد نشد

عصر بانک؛دولت های نهم و دهم در بسیاری از موارد و شاخص ها رکوردار تاریخ ایران بوده اند؛ رکوردهایی که بعید است حداقل به این زودی ها شکسته شود. برخورداری از بالاترین درآمد نفتی در تاریخ ایران، رکوردی نیست که بتوان پیش بینی کرد در آینده هیچ گاه شکسته شود.

در 5 ساله طلایی درآمدهای نفتی کشور نه تنها شامل بهبود شرایط اشتغال در نبوده ایم بلکه در بخش های مهمی مانند صنعت، استخراج نفت خام و آموزش شاهد متوسط رشد ارزش افزوده منفی و کاهش فرصت های شغلی بوده ایم.

با این حال اما نگاهی مقایسه ای میان بسیاری از شاخص های اقتصادی پیش و پس از دولت های نهم و دهم بروشنی نشان می دهد که از این درآمد هنگفت که تا 700 میلیارد دلار هم براورد شده، هیچ استفاده مثبتی انجام نگرفته است.

یکی از این حوزه ها، اشتغال است که به یکی از بزرگترین مشکلات حال حاضر و آینده کشور تبدیل شده است. دامنه این مشکل تا آن حد گسترده و عمیق است که حتی رئیس جمهوری نیز در تازه ترین سخنانش از آن به عنوان مشکلی به ارث  رسیده از دولت های قبل یادکرد.

به گفته روحانی خالص اشتغال کشور در سال های 85 تا 90 که دوران طلایی درآمدهای نفتی کشور بحساب می آید، صفر بوده است. یعنی تعداد مشاغل ایجاد شده با فرصت های شغلی از بین رفته برابری می کند.

 روحانی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه یکی از اهداف مهم دولت در تمام برنامه ریزی های کلان اقتصادی ایجاد اشتغال در کشور است، گفت: در دهه 60 در کشور نرخ رشد جمعیت بالا رفت. به این ترتیب متولدین دهه 60 در نیمه دهه 80 وارد بازار کار شدند. پس باید در نیمه دهه 80 اشتغال برای این بخش از فارغ التحصیلان  ایجاد می شد. خوشبختانه در آن سال ها درامد نفتی کشور به طرز عجیبی بالا رفت و به 143 دلار رسید. درآمد عظیمی که در سایه صادرات نفت و میعانات دران سال ها به دست آمد بهترین فرصت و شاید فرصتی استثنایی برای اشتغال زایی به وجود آورد. متاسفانه درآن دهه اشتغال خالص کشور صفر گزارش شده است».

وی افزود:« دولت یازدهم با مجموعه ای از مشکلات این چنینی مواجه بود. خصوصا اینکه ترکیب نیروی کار نیز تغییر کرد. این تغییر در ترکیب نیرو کار یعنی ما علاوه بر اشتغال برای کسانی که از دهه های قبل شغلی نداشتند باید برای تازه وارد های به بازار کار فعلی نیز شغل ایجاد می کردیم. به همین خاطر هم تصمیم ما این بود که برای اشتغال رونق و توسعه پایدار اقدامات سریع و گسترده ای انجام دهیم و تا به امروز به این اهداف دستیابی پیدا کردیم».

این در حالی است که بنا بر گزارش وزارت نفت، درآمد نفت در دولت های نهم و دهم به رقمی در حدود 700 میلیارد دلار رسیده بود. بالاترین رقم درآمدی نیز در سال 90 حاصل شد که با 118 میلیارد دلار رکورد درآمدهای نفتی ایران را شکست.

در همین مدت اما شاخص های اشتغال در بخش های مختلف اقتصاد از عدم تعدم افزایش فرصت های شغلی یا کاهش آن ها طی سال های 85 تا 90 حکایت دارد.

بنا بر گزارش تجمیعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در سال 85 که بنا بر سرشماری ها انجام گرفته 20 میلیون و 476 هزار و 344 شغل در بخش های مختلف اقتصاد وجود داشته که در سال 90 این تعداد به 20 میلیون و 546 هزار و 874 مورد رسیده یعنی تنها 70 هزار و 530 شغل طی سال های طلایی درآمد نفت در ایران اضافه شده است.

به این ترتیب متوسط رشد سالانه اشتغال طی این 5 سال حدود یک دهم درصد و متوسط رشد سالانه ارزش افزوده به قیمت ثابت سال 76 حدود 4.3 درصد بوده است.

نکته تأسف آور اینکه در میان فعالیت های شغلی مختلف، ارزش افزوده حاصل از استخراج نفت خام و گاز طبیعی و فعالیت های خدماتی جنبی آن طی این 5 سال 1.8 درصد کاهش یافته است.

از طرفی متوسط رشد سالانه فرصت های شغلی نیز در گروه فعالیت های صنعتی طی سال های 85 تا 90 حدود 2.3- بوده و 388 هزار و 110 نفر از شاغلان در این بخش نیز از کار بیکار شده اند.

یکی دیگر از فعالیت هایی که در این دوران با ریزش نیروی شاغل و متوسط رشد سالانه منفی روبرو بوده، فعالیت های عمده فروشی، خرده فروشی است. طی این 5 سال حدود 45 هزار نفر از تعداد شاغلان این حوزه کاسته شده و متوسط رشد سالانه نیز در آن 0.3- بوده است.

فعالیت های شغلی در آموزش نیز دستخوش تحولات منفی بوده است؛ حدود 127 هزار نفر از شاغلان در این بخش طی سال های 85 تا 90 از بازار کار حذف شده اند و متوسط رشد سالانه در این بخش 2- بوده است.

/خبرآنلاین