غیبت معنادار بانک‌ها
عصر بانک؛بیش از 100 شرکت بزرگ فرانسوی از جمله توتال، پژو و ایرباس وارد ایران شدند تا روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور پس از رفع تحریم‌های بین‌المللی مساعد شود، اما بزرگترین غایب بزرگ از هیات تجاری فرانسه بخش بانکی این کشور بود.
بانک‌های اصلی فرانسه در این هیات دیده نمی‌شوند. یک مقام ارشد ایرانی گفت: «تاکنون بانک‌های رده دومی و سومی از ایران دیدار کرده‌اند.» وی در ادامه افزود: «بانک‌های اروپایی با تحریم‌های ایران خسارت زیادی دیدند و این ریسک را دوباره نخواهند کرد.» این تفکر از زمانی به وجود آمد که قانون‌گذاران ایالات‌متحده برخی از بانک‌های اروپایی را متهم به پولشویی و حمایت مالی از تروریسم کردند و جریمه‌های سنگینی برای آنها در نظر گرفته‌اند.
یک مشاور تجاری ایرانی در این خصوص گفت: «بانک‌ها باید 110 درصد مطمئن باشند که فعالیت آنها با ایران با هیچ ریسک و خطری مواجه نیست.» وی افزود: «در این زمان بانک‌ها فقط به ایران می‌آیند تا برای خود نوبت رزرو کنند و هیچ قراردادی را امضا نمی‌کنند. برای همین است که ما دود بسیار را می‌بینیم، اما آتشی در کار نیست.»
مدت سه سال است که 28 بانک ایرانی از خدمات سوئیفت منع شده‌اند و شرکت‌ها و اشخاص نمی‌توانند پول به خارج یا داخل کشور انتقال دهند، همچنین پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده تحریم‌های ایران برداشته خواهد شد و بانک‌های اتحادیه اروپا ارتباط خود با ایران را شروع خواهند کرد.
برداشته شدن تحریم‌های اروپا به تنهایی اطمینان لازم برای ارتباط بانک‌ها با ایران را فراهم نخواهد کرد؛ کارشناسان بر این باورند که بیشتر بانک‌های اروپایی منتظر شفاف‌سازی تصمیم آمریکا در مورد تحریم‌های شرکت‌های آمریکایی در تجارت با ایران خواهند ماند.
لورد لامونت، رئیس اتاق بازرگانی انگلیس و ایران در این خصوص گفت: «بانک‌های انگلیس تردید زیادی برای ورود به ایران دارند، زیرا از رفتار آمریکا در صورت تجارت با ایران می‌ترسند.» وی افزود: «فرصت‌های زیادی در ایران وجود دارد که انگلیس باید سریعا به آنها دست یابد زیرا اگر چنین نشود دیگر کشورهای اروپایی و آسیایی در این رقابت جلو خواهند افتاد.»
یکی از اعضای هیات تجاری فرانسه در خصوص سفر خود به ایران گفت: «ما در این سفر به ایران از طرف نظام مالی اروپا حمایت نمی‌شویم، اما باز هم به آینده خوش‌بین خواهیم بود.» بعضی از اعضای هیات تجاری فرانسه گفته‌اند که اگر شرکت‌های توتال یا پژو با ایران قرارداد امضا کنند، اقدامات لازم را انجام خواهند داد تا حمایت بانک‌های فرانسه را کسب کنند. برخی شرکت‌های اروپایی راه حل دیگری دارند. شرکت‌های اروپایی اعلام کرده‌اند که غیبت بانک‌ها می‌تواند از طریق معامله قماری مشترک نادیده گرفته شود.
برخی شرکت‌های اروپایی اعلام داشته‌اند که نام تجاری و تکنولوژی را وارد ایران می‌کنند، اما اعتبار مالی نمی‌دهند. پیشنهادی که با مخالفت ایرانی‌ها مواجه شد.
از طرفی، کارشناسان هشدار می‌دهند که تحقیقات جدید آمریکا در مورد نقض احتمالی تحریم‌ها توسط بانک استاندارد چارترد، بانک‌های غربی را برای بازگشت به ایران می‌ترساند و این مغایر با اقدامات دولت اوباما برای عادی سازی روابط تجاری با تهران است.
استاندارد چارترد انگلیس به تازگی متهم شده است مدتی طولانی پس از توافق با دولت آمریکا در سال 2007 برای قطع همکاری با ایران و پرداخت مبلغ 667 میلیون دلار بابت نقض تحریم‌های ایران به آمریکا، همچنان به همکاری تجاری با ایران ادامه داده است.
استاندارد چارترد اعلام کرده که با ماموران تحقیق آمریکا در مورد نقض احتمالی تحریم‌های ایران در حال همکاری است و بیان کرد که چند مورد تعهدات قدیمی در ایران داشته که انجام آنها به منزله نقض تصمیم سال 2007 این بانک برای قطع همکاری با ایران نبوده است.
راس دنتون، کارشناس مسائل تحریم در موسسه حقوقی «بیکر اند مکنزی » در این‌باره گفت: «بانک‌های آمریکایی و اروپایی ممکن است در نتیجه این رویکرد تهاجمی دولت آمریکا، از انجام هرگونه همکاری با ایران خودداری کنند. دولت آمریکا سال گذشته بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس را به اتهام نقض تحریم‌های ایران 9/ 8 میلیارد دلار جریمه کرد.»
کارشناسان بر این باور هستند که این نگرانی در بین بانک‌های غربی در مورد همکاری با ایران موجب بی اثر کردن کاهش تحریم‌ها علیه ایران خواهد شد که غرب در توافق هسته ای موظف به آن شده است.دنتون افزود: «من هیچ بانک غربی را نمی بینم که به دنبال همکاری با ایران برای مدتی طولانی باشد. بنابراین اگر شرکت‌ها بخواهند در این کشور کار کنند، باید این کار را به یورو و از طریق بانک‌های روسی، چینی یا هندی انجام دهند. این کار دشوار و زمان‌بر خواهد بود.»
مارتین ارنولد
روزنامه‌نگار فایننشال تایمز
/دنیای اقتصاد