اولویت های بودجه‌ریزی مبتنی بر ریسک در شرکت‌های بیمه
عصر بانک؛نظارت بیمه مرکزی باید از زمان ارائه بودجه شرکت‌ها شروع شود.
اولویت های بودجه‌ریزی مبتنی بر ریسک در شرکت‌های بیمه
ارزیابی و پاسخ به ریسک به عنوان دو رکن اساسی در فرآیند مدیریت ریسک در استاندارد ایزو 31000 معرفی شده‌اند. ارزیابی ریسک خود نیز شامل شناسایی ریسک، تحلیل ریسک و ارزشیابی ریسک می‌شود. از سوی دیگر می‌توان گفت مهمترین ریسک شرکت‌های بیمه، عدم توانایی در ایفای تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت آنان است. حال باید با شناسایی و پاسخ به موقع از ضایع شدن حقوق بیمه‌گذاران و سهامداران جلوگیری کرد. برای این منظور، شاخص‌هایی تعریف و محاسبه شده‌اند؛ از جمله توانگری مالی، حق بیمه به حقوق صاحبان سهام و… .
شاخص‌های کنترلی
طبق استاندارد ایزو 31000، یکی از موارد با اهمیت در فرآیند مدیریت ریسک، ابزارها و تکنیک‌هایی است که سازمان برای شناسایی ریسک‌های خود متناسب با اهداف و قابلیت‌های سازمان به‌کار می‌گیرد. یکی از این ابزارها و تکنیک‌ها، شاخص‌های کنترلی هستند که مشاهده پیوسته آنها، ما را در شناسایی به موقع رخداد ریسک کمک می‌کند. در کنار شاخص‌ها، از معیارهای مدیریت ریسک استفاده می‌شود. در قسمت تعاریف استاندارد ایزو 31000، ارزشیابی ریسک به فرآیند مقایسه تحلیل ریسک با معیارهای ریسک گفته می‌شود. به عبارت دیگر ما برای شاخص‌های تعریف شده، معیارهایی در نظر می‌گیریم و پس از بررسی و تحلیل شاخص مورد نظر، اگر میزان محاسبه شده برای آن از حدود مجاز خارج شد، آنگاه نسبت به ریسک واکنش نشان می‌دهیم.
برای توضیح بیشتر اگر ما بخواهیم پدیده‌ای را تشخیص دهیم، می‌توانیم از دو طریق متوجه وقوع آن شویم. یا قبل از وقوع، آن را پیش‌بینی و کنترل کنیم و به اصطلاح از کنترل‌های پیشگیرانه (preventive) استفاده کنیم و یا پس از وقوع به آن پی ببریم. می‌توان گفت شاخص توانگری مالی به عنوان یک ابزار شناسایی ریسک، بیشتر متمایل به حالت دوم است، یعنی یک شرکت بیمه پس از صدور انواع بیمهنامه‌ها در طول یک بازه زمانی شش ماهه و یا سالانه اقدام به محاسبه این شاخص می‌کند و اگر کمتر از حد مجاز شد، براساس آیین‌نامه یا باید افزایش سرمایه دهد و یا مجوز صدور در برخی از رشته‌ها و یا صلاحیت مدیران گرفته می‌شود. از سوی دیگر، می‌توان در کنار کنترل توانگری مالی، از شاخص‌هایی بهره برد که به حالت اول نزدیک ترند، در نتیجه می‌توان از ثبات در شاخص توانگری مالی در بلندمدت نیز اطمینان حاصل کرد. برای مثال، NAIC به عنوان یکی از مراجع استاندارد و قوانین بیمه‌ای امریکا، شاخص‌هایی برای این منظور وضع کرده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
بودجه‌ریزی در شرکت‌های بیمه
شرکت‌های بورسی موظف به ارائه بودجه حسابرسی شده خود قبل از شروع سال مالی هستند. شرکت‌های بیمه بورسی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این در حالی است که غالبا شرکت‌ها با توجه به روند سنوات گذشته و هدف‌گذاری با رویکرد افزایش در سهم بازار، بودجه خود را ارائه می‌دهند. روال کار این‌گونه است که شرکت‌های بورسی، حداکثر تا یک ماه قبل از شروع سال مالی، بودجه خود را اعلام کرده و حسابرسان نیز موظفند ظرف 20 روز کاری نتیجه بررسی خود را اعلام کنند. در این شرایط، اولا شرکت‌های غیربورسی اجباری به تهیه بودجه ندارند و ثانیا، بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر هیچ نظارتی بر نحوه تهیه بودجه ندارد. این در حالی است که نهاد ناظر و حسابرسان شرکت‌های بیمه‌ای باید بودجه ارائه شده را با این رویکرد که شرکت‌ها در کوتاه‌مدت و بلندمدت توانایی ایفای تعهدات خود را داشته باشند، بررسی کنند. از آن جایی که ریسک اصلی شرکت‌های بیمه ریسک بیمه‌گری است و در آیین‌نامه توانگری نیز این موضوع به وضوح دیده می‌شود، بنابراین می‌توان شاخص توانگری مالی را با تقریب مناسبی برای سال مالی مورد گزارش محاسبه کرد و در صورتی که مقدار محاسبه شده از حدود تعیین شده خارج بود از همان ابتدای سال برنامه‌های کنترلی و نظارتی خود را آغاز کنند. حسابرسان همچنین می‌توانند از شاخص‌های زیر (NAIC) نیز جهت اطمینان از توانایی ایفای تعهدات شرکت بیمه استفاده کنند.
– نسبت حق بیمه صادره به حقوق صاحبان سهام حداکثر برابر با 9 باشد.
– نسبت حق بیمه صادره سهم نگهداری به حقوق صاحبان سهام حداکثر برابر با 3 باشد.
– تغییر در میزان حق بیمه صادره در هر سال بیش از 33 درصد رشد نکند و….
پیشنهادات
همانطور که بیان شد، مهمترین ریسک شرکت‌های بیمه‌ای، عدم توانایی در ایفای تعهدات خود در کوتاه‌مدت و بلندمدت است و به دنبال آن مهمترین وظیفه بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر، نظارت بر این موضوع است. حال در ذیل پیشنهاداتی جهت رفع این ریسک بیان می‌شود:
1- الزام شرکت‌های بیمه‌ای اعم از بورسی و غیر بورسی مبنی بر ارائه بودجه سالانه و برآورد شاخص‌های توانگری مالی و سایر شاخص‌های مرتبط.
2- تهیه دستورالعمل محاسبه شاخص توانگری مالی با استفاده از اطلاعات مالی پیش‌بینی شده توسط بیمه مرکزی جهت حفظ وحدت رویه.
3- الزام حسابرسان مورد تایید بیمه مرکزی جهت بررسی و اظهار نظر در خصوص دستور العمل مربوطه.
محمدحسین رحمتیان
عضو انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه
/خبرآنلاین