بیمه درمان از دفترچه کاغذی دل نمی‌کند
عصر بانک؛ مدیرکل روابط عمومی تأمین اجتماعی به همشهری گفت: حذف دفترچه‌های بیمه طرحی که قرار بود بنا بر تأکید قانون برنامه پنجم توسعه درباره الکترونیکی کردن فعالیت‌های بیمه‌ای از شهریور‌ماه اجرایی شود، با تأخیر مجدد به‌دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها به زمانی نامعلوم و احتمالا اواخر سال‌جاری موکول شد. اواسط مردادماه بود که تقی نوربخش مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی از روند حذف تدریجی دفترچه‌های بیمه تأمین اجتماعی از شهریور خبر داد و گفت:
بنابر تصویب شورای‌عالی بیمه از تیر امسال 2 سازمان بیمه خدمات سلامت و تأمین اجتماعی با وحدت رویه عمل می‌کنند و برای یکسان شدن خدمات بیمه پایه در کشور و رفع امکان هرگونه سوءاستفاده از شهریور امسال تمام دفترچه‌های بیمه پایه حذف می‌شود و کارت‌های هوشمند الکترونیک سلامت جای آن را می‌گیرد. البته چند روز بعد از سوی روابط عمومی این سازمان اعلام شد که در مرحله نخست تنها دفترچه کاغذی بیماران خاص حذف می‌شود چرا که شمار بیماران خاص 320هزار نفر است که بیشترین هزینه‌ها و بیشترین تسهیلات را نیاز دارند.
الکترونیکی شدن بیمه در دنیا
یکی از برنامه‌هایی که می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌ها در خدمات‌‌رسانی سریع و ارائه بهتر خدمات به بیماران مؤثر واقع شود، الکترونیکی شدن دفترچه‌های بیمه و تخصیص ID کد برای هر بیماراست. بسیاری از کشورهای دنیا هم بیش از 30سال است که به‌منظور ارائه خدمات مطلوب به بیماران، سرمایه‌گذاری‌های ریشه‌ای فراوانی در نظام سلامت و بهداشت خود داشته‌اند و پروژه طرح الکترونیکی شدن دفترچه‌های بیمه ازجمله این طرح‌هاست. براساس این طرح که در آن به تمام سوابق پزشکی بیمار اشاره شده دیگر نیازی نیست تا افراد چندبار آزمایش دهند و یا برای تشخیص بیماری خود مکرر به پزشکان مختلف مراجعه کنند، وقتشان تلف شود همچنین هزینه‌های سرسام آور نیز متحمل شوند.
در واقع این طرح در بسیاری از کشورها طرحی کاربردی و کاملا جا افتاده است. به‌طور مثال استفاده ازکارت‌های کامپیوتری با کارکردهای پزشکی از اواسط دهه 1980به‌طور چشمگیری در اروپا، جنوب آمریکا، ژاپن و استرالیا به اجرا درآمد که اطلاعات آن به 2گروه اطلاعات مدیریتی و اطلاعات پزشکی تقسیم شده بود و بیماری‌های خاصی راتحت پوشش قرار می‌داد. همچنین طی سال‌های 1985تا 1990تجربه‌های متعددی درزمینه استفاده ازکارت‌های سلامت در فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، بلژیک و پرتغال به‌دست آمد و اکنون دربسیاری از کشورهای پیشرفته اینگونه کارت‌ها ازسوی شرکت‌های بیمه‌گر صادر می‌شوند.
وعده‌هایی که محقق نشدند
البته پیش‌تر یعنی در مرداد پارسال نوربخش از جایگزین شدن کارت هوشمند به جای دفترچه‌های بیمه طی 3ماه آینده خبر داد که این مهم نیز طی آن سال رخ نداد.حتی پس از این وعده در شهریور93دکتر عباس کبریایی‌زاده رئیس هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرد:پیش‌بینی شده تا پایان 6 ماه اول امسال امکان حذف دفترچه‌های درمانی را برای بیمارانی که به مراکز ملکی تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنند فراهم کنیم.همچنین این بیماران می‌توانند با کارت‌های هوشمندی که در اختیار آنها قرار داده می‌شود، خدمات را دریافت کنند که البته این موضوع نیز اجرایی نشد.
طرحی با قدمت حدود یک دهه
زمزمه‌های اولیه پروژه صدور کارت هوشمند درمان به جای دفترچه‌های کاغذی بیمه، نخستین‌بار فروردین‌ماه 85با وعده داوود مددی مدیرعامل وقت سازمان تأمین اجتماعی مطرح شد. قرار بود که در آن سال موضوع صدور کارت‌های هوشمند درمان به جای دفترچه‌های موجود با جدیت پیگیری و اجرایی شود اما این موضوع به جایی نرسید و همچنان با تغییر مدیریت ضیایی، مدیرعامل بعدی سازمان تأمین اجتماعی این موضوع دوباره مطرح شد. او نیز وعده جایگزینی کارت هوشمند سلامت تا پایان سال 87به جای دفترچه بیمه درمان در سراسر کشور را داد و گفت: این طرح به‌عنوان پایلوت در شهرستان اراک اجرایی می‌شود. ضیایی بعد ازمدتی در اواخر سال 87از سمت مدیرعاملی صندوق تأمین اجتماعی برکنار شد و در نهایت عمر مدیریت ضیایی هم به تحقق این وعده کفاف نکرد.
کارت هوشمند درمان اجرایی نمی‌شود
در ادامه این ماجرا علی ذبیحی، مدیرعامل قبلی صندوق تأمین اجتماعی درخصوص کارت هوشمند درمان به صراحت اعلام کرد: پروژه کارت هوشمند درمان این سازمان غیرقابل اجراست. وی گفت: این طرح با صرف میزان قابل توجهی اعتبار از صندوق تأمین اجتماعی شروع شده اما از نظر عملی کاملاً غیرقابل اجراست، بنابراین ادامه فعالیت این پروژه متوقف شده است. اما بعد از گذشت چندین‌ماه در تاریخ 5بهمن 88، صندوق تأمین اجتماعی خبری به نقل از فرید باران‌پوریان معاون اسبق درمان صندوق تأمین اجتماعی مبنی بر اجرای طرح کارت هوشمند درمان منتشر کرد، تا اینکه در دوره تصدی گری رحمت‌الله حافظی، به‌عنوان مدیرعامل وقت سازمان تأمین اجتماعی وی درباره دلیل تأخیرهای متوالی در اجرای کارت هوشمند درمان، گفت:
اگر قرار است کارت سلامت هوشمند داشته باشیم، باید در ابتدا زیرساخت‌های آن ایجاد شود که این موضوع نیازمند هزینه و اعتبار است و با سازوکارهای فراهم شده در حال برنامه‌ریزی هستیم تا به‌صورت ریشه‌ای گام‌های ابتدایی در این راستا برداشته شود.مدیرعامل سابق سازمان تأمین اجتماعی با این توضیحات زمان مشخصی را برای به سرانجام رسیدن این پروژه اعلام نکرد و در واقع اذهان عمومی را برای احتمال متوقف شدن کارت هوشمند درمان به‌دلیل مشکلات و نواقص مذکور، آماده کرد.
تعبیه کارت الکترونیک در برنامه پنجم
اما موضوع به همینجا ختم نشد و همچنان در سال 90مرضیه وحید دستجردی، وزیر وقت بهداشت و درمان موضوع جایگزینی کارت هوشمند با دفترچه‌های بیمه را مجدد مطرح کرد و از اتصال پروژه پرونده الکترونیکی سلامت به کارت هوشمند ملی خبر داد و گفت: در فاز نهایی طرح پرونده الکترونیکی سلامت، کارت هوشمند ملی در جایگاه دفترچه بیمه بیمار عمل خواهد کرد. دستجردی خاطرنشان کرده بود که تعبیه کارت الکترونیک سلامت در کارت هوشمند ملی در پایان برنامه پنجم توسعه دیده شده است.اما این موضوع در دوره تصدی‌گری این‌بانو نیز به نتیجه‌ای نرسید.