چگونه در مورد ارتقای کاری تصمیم‌گیری کنیم؟
عصر بانک؛مشاور عزیز، باسلام
کارمند شرکت پتروشیمی هستم دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت (همانند رئیسم) و مدت 10 سال با ایشان مشغول کار هستم. مدیرم اصلا به من اعتقاد نداشته و هرکجا نام من می‌آید با آن مخالفت می‌کند و مخالف رشد من هست و اجازه ارتقای من را هم نمی دهد. من در این سمت فعلی فقط کار اداری را انجام می‌دهم، ولی ایشان مشتاق هست که در کارهای دیگر هم فعالیت کنم مثل ارزیابی مقررات، حل مشکلات و ارائه پیشنهاد، اما من از این وضعیت ناراضی هستم و در حال حاضر برای سومین بار درخواست انتقال داده‌ام و کاری هم پیدا کرده‌ام. به نظر شما درست عمل کرده‌ام یا خیر؟
پاسخ:
مشکل شما از دو منظر قابل بررسی است. یکی از نگاه سازمانی و یکی از نگاه فردی. از منظر سازمانی یکی از مشکلات سازمان‌ها عدم تناسب توانایی افراد با شغل آنها است و به همان میزان که توانایی اندک در هر شغل می‌تواند برای سازمان آسیب‌زا باشد توانایی بیش از حد (Over Qualification) نیز موجب نارضایتی افراد در سازمان و کاهش بهره‌وری آنها می‌شود.
امروزه این چالش در بسیاری از سازمان‌های ایرانی دیده شده است که به علت رشد ناگهانی تحصیلات در جامعه بسیاری از افراد در پست‌های سازمان دارای تحصیلات عالیه هستند. درحالی‌که آن پست سازمانی نیاز به تحصیلات عالیه ندارد و این شایستگی فرد باعث احساس عدم رضایت در وی و کاهش شدید بهره‌وری او می‌شود.
بنابراین از یک منظر احتمال می‌رود که تحصیلات شما متناسب با شغل نبوده و همین عامل عدم رضایت در شما است. در واقع سازمان‌ها موظف هستند که کارراهه شغلی (مسیری که شخص در سازمان طی می‌کند) خود را با شفافیت و بر اساس معیارهای مشخصی تعریف کنند تا افراد سازمان بتوانند مسیر شغلی خود را به خوبی طی کرده و احساس عدم عدالت نداشته باشند.
از سوی دیگر ممکن است این مشکل بیشتر ناشی از مدیر شما باشد که به‌طور عمد یا غیرعمد از ارتقای شما جلوگیری می‌کند. مدیر شما در واقع برای شما نوعی سقف شیشه‌ای به وجود آورده است. در مدیریت به موقعیت‌هایی که سازمان باوجود توانایی افراد اجازه دسترسی آنها به مشاغل بالاتر را نمی‌دهد، سقف شیشه‌ای اطلاق می‌شود.
معروف‌ترین مثال برای سقف شیشه‌ای زنان هستند که باوجود توانایی بسیاری از آنها تعداد بسیار کمی می‌توانند به مدیریت در سازمان‌ها دست یابند. این سقف شیشه‌ای می‌تواند ناشی از فرضیات غلط راجع به افراد یا فرهنگ نامناسب یا از روی عمد توسط مدیران اعمال شود.
برای مثال در بسیاری از سازمان‌ها در مورد زنان این کلیشه وجود دارد که آنها احساسی بوده و تمرکز ذهنی آنها بر امور شخصی است و توانایی کمتری جهت پست‌های مدیریتی در سازمان دارند درحالی‌که توانایی بسیاری از زنان می‌تواند این کلیشه را بشکند و فرضیات را تغییر دهد.
مدیر شما نیز ممکن است در مورد شما فرضیاتی در ذهن داشته باشد که این فرضیات غلط باشد.
برای مثال ممکن است مدیرتان توانایی لازم را در شما احراز نکرده و شما هم با پرداختن به کارهای اداری صرف این فرضیات را تایید کرده باشید یا مدیر در مورد شما فرض کرده باشد که ممکن است در صورت ارتقای موقعیت ایشان را با خطر مواجه سازید. متاسفانه یکی از مشکلاتی که به علت تعددش شاید دیگر به عنوان یک مشکل شناخته و دیده نشود این است که در سازمان‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد که شخصی اجازه دهد زیر مجموعه‌اش بیش از خود رشد کند و مراتب سازمانی را طی کنند.
براساس موارد یاد شده پیشنهاد می‌شود شما ابتدا مسیر پیشرفت شغلی سازمان خود و مجراها و قوانین آن را مطالعه و در صورتی که شایستگی مشاغل بالاتر را در خود احراز کرده‌اید، طبق قوانین عادلانه مساله را پیگیری کنید و همچنین سعی کنید فرضیات نادرست مدیر خود را در مورد خود شناسایی کرده و نسبت به تصحیح آنها اقدام کنید.
سعی کنید خود را به جای ایشان بگذارید و عملکرد خود را از نگاه ایشان تحلیل کنید. دریابید که چه مسائلی ایشان را نگران می‌کند و رویکرد ایشان به ضعف‌ها و قوت‌های شما چیست؟ سپس از دیگر همکاران خود نیز بخواهید که نظراتشان را صادقانه با شما در میان بگذارند.
این موارد می‌تواند در نوشته‌هایی بدون نام باشد تا همکاران بدون هیچ ملاحظاتی نظرات خود را ارائه دهند. به وسیله این روش می‌توانید شناخت بیشتری از مساله خود و علل و عوامل آن بیابید تا به‌طور بهتری بتوانید این مساله را حل کنید. اما در صورتی که نتوانستید با تغییر این فرضیات، سقف شیشه‌ای را بشکنید یا احساس می‌کنید که مدیر شما از روی عمد، حسادت یا قدرت‌طلبی از رشد شما جلوگیری می‌کند، راهکار خود را پیگیری و موقعیت‌تان را تغییر دهید.
اگر به نقطه‌ای رسیدید که دریافتید شایستگی شما بیش از پست شما است، ریسک‌پذیر باشید و برای دریافت پست خود تلاش کنید چرا که در صورت شایستگی واقعی شما در بدترین حالت پستی را از دست می‌دهید که لایق شما نبوده است و می‌توانید پست متناسب دیگری حتی در سازمانی دیگر کسب کرده و رضایت خود را بازیابید.
ساسان قاسمی، علی صمیمی
گروه مشاوران سرآمدی آلا
ala.ir
این ستون ارائه‌دهنده دیدگاهی نوین برای خدمات مشاوره مدیریتی به افراد و سازمان‌ها است که توسط متخصصان این حوزه پاسخ داده می‌شود. شما می‌توانید پرسش‌های خود را ارسال فرمایید و منتظر پاسخ ما باشید. modiran@den.ir