4 اصل مدیریت منابع ارزی

عصر بانک؛اخیرا رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی از عملکرد بانک مرکزی در نحوه هزینه ‌کرد منابع صندوق توسعه ملی انتقاد کرده است. این در حالی است که به اعتقاد مسوولان بانک مرکزی چنین انتقادی به عملکرد بانک مرکزی وارد نیست و می‌گویند بانک مرکزی براساس قانون در این زمینه عمل کرده است و هیچ دستور پرداخت انجام‌نشده صندوق توسعه ملی در بانک مرکزی وجود ندارد.

غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی «حفظ امنیت»، «حفظ ارزش»، «نقدینگی» و «سودآوری» را به‌عنوان 4 اصل مدیریت منابع ارزی عنوان کرده است. کامیاب در گفت‌وگویی به تشریح عملکرد بانک مرکزی در نحوه هزینه کرد منابع صندوق توسعه ملی پرداخته است.

با توجه به مطالبی که از قول آقای صفدر حسینی منعکس شده است توضیح بفرمایید اصولا منابع صندوق توسعه ملی که در اختیار بانک مرکزی است چگونه مدیریت می‌شود؟

واقعیت این است که از فرمایشات ایشان تعجب کردم. ما رابطه خیلی نزدیک و خوبی داریم و همیشه به راحتی امکان ارتباط و انعکاس نظرات و رفع ابهامات بین صندوق و واحد مربوطه در بانک مرکزی وجود دارد و هرگونه سوال یا ایرادی را می‌توانند با مقامات ارشد بانک مطرح کنند و با توجه به فضای موجود بین صندوق و بانک مرکزی عنوان این مطالب غیرعادی به نظر می‌آید، هم خود ایشان و هم همکارانشان در صندوق وقوف کامل نسبت به شرایط و نوع ارتباط فی‌مابین دارند.

دارایی‌های بانک‌ها مجموعه‌ای از آورده سهامداران و به عبارتی سرمایه و سپرده مشتریان است، بانک‌ها این دارایی‌ها را تواما یا به قول جناب آقای حسینی مشاع مدیریت می‌کنند. مدیریت دارایی‌ها که شامل سرمایه‌گذاری هم می‌شود به مفهوم برداشت از حساب مشتری نیست اگر ایشان از بخش مالی صندوق سوال می‌کردند حتما‌ توضیح می‌دادند که از این بابت برداشتی از حساب‌های صندوق صورت نگرفته است. به موجب قانون پولی و بانکی کشور نگهداری ذخایر ارزی و طلای کشور به عهده بانک مرکزی است. بانک مرکزی ذخایر ارزی کشور را با هدف حفظ امنیت، حفظ ارزش، نقدینگی و سودآوری مدیریت می‌کند. منابع صندوق توسعه ملی که به موجب قانون نزد بانک مرکزی نگهداری می‌شود در همین چارچوب مدیریت می‌شود.

آقای حسینی به تلقی بانک مرکزی از منابع صندوق به‌عنوان «منابع مشاع» اشاره کردند و گفته‌اند بانک مرکزی حق سرمایه‌گذاری در این زمینه برای خود قائل است. نظر جنابعالی چیست؟

اگر بانک مرکزی حق سرمایه‌گذاری منابع صندوق را ندارد پس صندوق توسعه ملی از چه بابت همه ساله از بانک مرکزی سود متعلقه به موجودی‌های خود را مطالبه و وصول می‌کند؟آیا می‌شود بدون سرمایه‌گذاری سودی کسب کرد؟

درباره طرح‌هایی که در صندوق توسعه ملی مصوب و برای مسدودی به بانک مرکزی ارائه شده است نیز آقای حسینی انتقاد داشته‌اند. گزارشی از میزان پرداختی تسهیلات صندوق توسط بانک مرکزی ارائه دهید.

اطلاعات مالی صندوق توسعه ملی باید توسط آن صندوق ارائه شود، بنابراین صرفا می‌توانم عرض کنم در اجرای تکالیف قانونی و با دستور صندوق از ابتدای سال جاری تاکنون بالغ بر 2 میلیارد دلار از حساب‌های صندوق برای طرح‌های دولتی یا سایر الزامات قانون بودجه و بالغ بر 3/ 1 میلیارد دلار بابت پروژه‌های غیردولتی پرداخت شده است، هم‌اکنون هیچ دستور پرداخت انجام نشده صندوق توسعه ملی در بانک مرکزی وجود ندارد.

آقای حسینی فرموده‌اند بانک مرکزی نمی‌تواند منابع ما را تبدیل به ریال کرده و آن را هزینه کند. نظر شما در این مورد چیست؟

مثل هر حساب بانکی دیگر، برداشت از حساب‌های صندوق توسعه ملی با دستور و امضاءهای از قبل معرفی شده صندوق صورت می‌گیرد. بنابراین اولا این بانک منابع صندوق را بدون اجازه آن برداشت نمی‌کند. ثانیا به‌طور کلی با توجه به سیاست عدم تزریق نقدینگی به اقتصاد، بانک مرکزی با تبدیل ارز به ریال مخالف است ثالثا بانک مرکزی هرگز ذخایر ارزی را برای هزینه کردن به ریال تبدیل نمی‌کند و اصولا ذخایر بانک مرکزی به لحاظ قانونی، اصولی و اقتصادی قابل هزینه کردن در جایی نیست.

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی گفتند بانک مرکزی پول‌ها را از آن خود می‌داند و هر پول خوبی را به نام خود و هر پول بدی را به نام صندوق توسعه ملی ثبت می‌کند. نظر شما دراین باره چیست؟

بانک مرکزی وجوه حاصل از صادرات نفت را حسب احکام قانونی تسهیم و به حساب‌های مربوطه واریز می‌کند، این عمل سیاهه به سیاهه نفت انجام می‌شود و در اسناد حسابداری صادره ذکر می‌شود، به این ترتیب سیاهه‌های نفتی به هر ارزی که وصول شده باشد به همان ارز به حساب‌ها منظور می‌شود و بانک مرکزی نمی‌تواند در مورد صندوق استثنا قائل شود. صندوق از بانک مرکزی انتظار و درخواست دارد وجوه پرداختی بابت احکام قانونی از حساب‌های ارزی غیردلاری آن صندوق را در ردیف مطالبات دلاری صندوق از دولت منظور و تایید کند، بانک مرکزی در قبال این درخواست مقاومت کرده و آن را نپذیرفته است، زیرا بانک مرکزی امانت‌دار همه مشتریان است و نمی‌پذیرد که بار مالی اضافی و نامعقول به بیت‌المال تحمیل شود.