نگاهی به اولویت‌های سرمایه‌گذاری ایران در شرایط پساتحریم
عصر بانک؛دکتر زین‌العابدین صادقی، استادیار اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به پتانسیل‌های موجود در ایران اظهار کرد: ایران در پایان سال 2013 حدود 33.8 تریلیون مترمکعب ذخیر گاز اثبات شده داشته است که در نتیجه با این ذخایر، در مقام دوم از نظر ذخایر گازی در جهان قرار گرفته است ضمن آنکه ذخایر اثبات شده نفت خام ایران در پایان سال 2013 نیز در حدود 157 هزار میلیون بشکه بوده که خود نشان از جایگاه ایران در تولید فرآورده‌های نفتی حتی در دوران تحریم داشته است.
وی با بیان یکی دیگر از پتانسیل‌های موجود در ایران ادامه داد: ایران در سال 2013، 263.4 تراوات ساعت انرژی برق تولید کرده است که باید مد نظر داشت که ظرفیت نصب شده ما در خاورمیانه تقریبا رتبه اول را دارا است این در حالی است که کشور پاکستان و عراق در همسایگی ما، هم اکنون با کمبود برق روبرو هستند.
این استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: در کنار این پتانسیلها اگر به نعمت‌های خدادادی توجه کنیم، ما حدود 3200 ساعت از حدود 8000 ساعت سال(34 درصد از سال) در کشور با تابش آفتاب روبرو هستیم که خود می تواند یه منبع رایگان برای تولید انرژی در کشور باشد.
وی با اعتقاد به اینکه، ایران در چند حوزه انرژی دارای پتانسیل است، اظهار کرد: اولین حوزه گاز است؛ با توجه به اقتصاد مقاومتی باید برداشت حداکثری از منابع مشترک داشته باشیم. اکنون دو منبع اصلی مشترک داریم، یکی ازآنها غرب کارون (ذخایر نفتی و گازی بین ایران، کویت و عراق مشترک است) و دیگری پارس جنوبی که بین ایران و قطر مشترک است.
این اقتصاددان با بیان آنکه یکی از اولویت‌های سرمایه‌گذاری ما پس از توافق، حوزه گاز است، تصریح کرد: تابش خورشید یک پتانسیل بالقوه است. بطور مثال، ایتالیا در کشور لیبی سرمایه گذاری در بخش تولید برق خورشیدی کرده است و از طریق دریای مدیترانه عبور داده تا در بازارهای اروپا آن را بفروش برساند.
وی اذعان کرد: یکی از حوزه‌هایی که وزارت نیرو می‌تواند برای سرمایه‌گذاری وارد شود، تولید انرژی خورشیدی است، زیرا این انرژی، یک انرژی پاک است و می‌تواند اشتغال زایی خوبی نیز داشته باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به بازارهای مصرف گفت: باید مد نظر داشت که برای هر کشوری که در حال رشد اقتصادی است، تقاضای انرژی برق آنها رو به افزایش است؛ با توجه به رشد اقتصادی افغانستان، پاکستان و عراق، این کشورها در آینده‌ای نزدیک به برق نیاز دارند که ما می‌توانیم از این پتانسیلها استفاده کرده و برق را به این کشورها صادر کنیم.
وی عنوان کرد: اکنون روسیه یکه تاز بازار گاز اروپا است که یکی از چالشهایی است که اروپا با روسیه دارد پس باید در حوزه انتقال گاز سرمایه‌گذار جذب کنیم. باید توجه داشت که اگر همه فازهای پارس جنوبی راه‌اندازی شوند، مازاد تولید گاز خواهیم داشت که باید آنها را صادر و یا در بازار داخلی مصرف کنیم پس باید به فکر انتقال این گاز باشیم.
صادقی با بیان اینکه اروپا به دنبال گاز ایران است( قبل از تحریم‌ها اتریشی‌ها تمایل زیادی به انتقال گاز ایران داشتند)، تصریح کرد: چین دو قرارداد گازی بزرگ با روسیه، بعد از تحریم روسیه بسته است، اگر این دو قرار داد اجرا شوند، دیگر چین به گاز ایران نیازی نخواهند داشت، اما می‌توانیم به کشورهای پاکستان و هند و شرق آسیا صادرات گاز داشته باشیم، زیرا هند، اقتصاد نوظهور دارد و در حال رشد کردن است. آفت خط لوله پاکستان و هند، نبود امنیت در پاکستان است. ایران و هند برای این موضوع، مجبورند دست به عصا راه بروند.
وی ادامه داد: کشورهای همچون استرالیا و قطر از LNG استفاده کرده‌اند و ما نیز باید زیرساخت‌هایی را بوجود بیاوریم که بتوان گاز را فشرده و از طریق دریا به وسیله کشتی در بازارهای دنیا عرضه کنیم و نکته مثبت آن این است که دست ما را در شرکای تجاری باز می‌کند و دیگر ملزم نیستیم که به یک کشور خاص گاز خود را عرضه کنیم.
این استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان اظهار کرد: یک عیبی که در قراردادهای صادرات گاز وجود دارد این است که به دلیل بلندمدت بودن قراردادهای صادرات گاز طبیعی، قیمت در آنها ثابت است و فقط شیب تابع قیمت سالانه تغییر کمی می‌کند، اما در صادرات LNG این موضوع دیگر مطرح نیست و قیمت‌ها به صورت لحظه‌ای (Spot) تعیین می‌شود.
وی افزود: اکنون در بازار دریای شمال به خصوص کشور نروژ، قراردادهای بلندمدت با کشورهایی همچون آلمان و هلند بسته شده است و اقدامی که انجام داده‌اند این است که بازار نقدی Spot گاز راه اندازی کرده‌اند که در آن قیمت با توجه به فصل سال متغیر است.
این اقتصاددان ادامه داد: اگر ما بوسیله گاز، برق تولید و صادر کنیم، همچنان برای ما سودآور خواهد بود. افت ولتاژ یکی از مشکل صنعت برق کشور است که به دلیل فرسودگی سیستم‌های انتقال برق اتفاق می‌افتد و دلیل آن نیز این است که سالها در این حوزه سرمایه گذاری صورت نگرفته است. حوزه بکری که باید در آن سرمایه‌گذاری کنیم، اجرای طرح برای جلوگیری از تلفات برق است. همچنین می‌توانیم مبادله انرژی با کشورهای حوزه دریاچه خزر داشته باشیم.
صادقی ادامه داد: استفاده از دریا ابعاد گوناگونی دارد، یکی از این بعدها، توریست است. در این خصوص هیچ اقدامی متاسفانه در کشور انجام نداده‌ایم، بطوریکه در مناطق شمال کشور حوزه توریست را به هیچ وجه ساماندهی نکرده‌ایم در حالیکه حوزه توریست یک حوزه سبز است و هیچ گونه آلودگی ایجاد نمی‌کند، اما باید در کنار آن حفظ منابع طبیعی را در نظر داشت.
وی اضافه کرد: ما سواحل بزرگی همچون مکران داریم. این حوزه یک حوزه بکر است که متاسفانه سرمایه گذاری جدی در این خصوص صورت نگرفته است، بطوریکه در بسیاری از نقاط سواحل مکران، مکان‌های دست نخورده و بکری وجود دارد که یک پتانسیل مناسب برای سرمایه‌گذاری است.
صادقی با بیان اینکه سرمایه گذاری مشترک با کشورهای دیگر به صورت مستقیم باعث ورود تکنولوژی و فناوری می‌شود، خاطرنشان کرد: کشور ما بازار جذابی دارد، به این دلیل که دارای جمعیت مناسب تحصیل کرده و همچنین با ثبات است و این ثبات باعث می‌شود که سرمایه‌گذار خارجی ترغیب شود تا در ایران سرمایه گذاری کند. در کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان این ثبات وجود ندارد و سرمایه‌گذاری در ایران باعث می‌شود که کالا برای این سه کشور و منطقه تامین شود.
این استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان با تاکید بر اینکه کشور ما از لحاظ سرمایه‌گذاری جذابیت دارد، افزود: سرمایه گذاران خارجی به اولین حوزه‌ای که توجه می‌کنند حوزه انرژی است، اما ما باید برنامه‌ریزی کنیم تا سرمایه‌گذاران در حوزه‌های دیگر نیز وارد شوند.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: باید با مدیریت صحیح، پول بلوکه شده‌ای که قرار است آزاد شود، در جهت منافع ملی و بر طبق اصول اقتصاد مقاومتی استفاده شود. در اقتصاد مقاومتی از منابع، حداکثر استفاده می‌شود و متکی به داخل می‌شویم. باید کالاهایی تولید کرد که در بازارهای جهانی بتواند رقابت کند، تا بتوان آنها را صادر و خلق شغل و ثروت کرد.
/ایسنا