عبده تبریزی: دولت، دارایی‌های بلوکه شده را صرف معتبر کردن خودش کند

عصر بانک؛بعد از جریان توافق هسته ای، یکی از جنجالی ترین مسایل بر سر میزان و مقدار دارایی های بلوکه شده ایران بود. دارایی هایی که از رییس جمهوری آمریکا تا مسئولان کشور، هر کدام یک رقم متفاوت را بیان می کردند. 

در مورد میزان دارایی های بلوکه شده ایران با حسین عبده تبریزی، مشاور مدیریت و تامین مالی وزیر راه و شهرسازی گفتگو کردیم.

*چرا رقم دارایی های بلوکه شده ایران متفاوت است؟

حدس من این است که از مسائل مختلفی صحبت می کنیم، از پول مربوط به دولت صحبت می کنیم و از پول مربوط به بانک مرکزی. پول نفت وقتی به فروش می رسد، دولت پول را به عنوان صندوق دار ارزی آن به بانک مرکزی می دهد و معادل آن ریال دریافت می کند. بنابراین، آن بخش از ارز که متعلق به دولت بوده است  و در مقابل آن از بانک مرکزی ریال دریافت کرده است، دیگر متعلق به دولت نیست و جزو ذخایر ارزی بانک مرکزی تلقی می شود. آن بخشی از ارز که به بانک مرکزی فروش نرفته است، طبعاً متعلق به دولت است، بانک مرکزی در عین حال ذخایری از گذشته ها در بانک های خارجی داشته است که متعلق به خود بانک مرکزی بوده است. از آخرین ارقامی که ما می شنویم اینگونه است که 100 تا 120 میلیارد دلار متعلق بانک مرکزی و 30 میلیارد دلار متعلق به دولت است. بنابراین، نه از نظر حسابداری می تواند این پول گم شود و نه مسئله اختلاف حساب وجود دارد،  بستگی دارد که می گوییم چه کسی پول در خارج دارد. ارز متعلق به بانک مرکزی در خارج  از کشور به دولت تعلق نمی گیرد، اما ، دولت یا بخش خصوصی می تواند آن ارز را از بانک مرکزی تسهیلات بگیرد. بنابراین، میزان گشایش ارزی کشور عمدتاً در وجوه ارزی متعلق به دولت متمرکز است و در صورت تشخیص بانک مرکزی می توان بخشی از منابع ارزی متعلق به بانک مرکزی را  نیز به بخش خصوصی یا حتی بخش های دولتی و شبه دولتی تسهیلات ارزی داد، آنهم گشایش ایجاد می کند.

*دولت و بانک مرکزی نباید مشخص کنند که میزان این دارایی ها چقدر است؟

به نظرم نمی آید که بخشی از این مسایل اطلاعات عمومی باشد، با این حال دولت و بانک مرکزی در این مقطع می تواند به سادگی ایجاد رفع شبهه کند، بدون اینکه آن بخش از اطلاعاتی که جنبه عمومی ندارد را هم آشکار کند، یعنی همین چیزی که گفته شد که رقم ها متفاوت نیست، بسته به این است که از موضع چه کسی صحبت می کنیم، می تواند رقم ها متفاوت باشد.

*دولت با این دارایی ها چه اقداماتی انجام دهد می تواند تاثیر بهتری در اقتصاد داشته باشد؟

فکر می کنم که دولت ها در گذشته ارز خود را بسیار بد اداره کردند و متناسب با بهره وری، منابعشان را خرج نکردند. من به هیچ وجه معتقد نیستم که دولت این منابع را به سرعت خرج کند، من معتقدم که دولت باید این منابع را صرف پرداخت بدهی هایش کند. به هر حال دولت یک میراث وحشتناکی از زمان دولت قبل دارد، یک بدهی حدود 250 تا 270 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران، بانک های کشور و نیز به صندوق های بازنشستگی. دولت می تواند بدهی های خود را مشروط بر اینکه آثار تورمی، دریافت کننده در کشور نداشته باشد، صرف کند. من پیشنهادم این است که دولت این مبالغ را صرف معتبر کردن خودش کند، دولت الان معتبر نیست، چون بدهی های عقب افتاده دارد. دولت ها در همه جا معتبرند، برای اینکه در روز و ساعت معین، بدهی خود را پرداخت می کنند. بنابراین، دولت باید بدهی هایش را پرداخت کند، هرچند که این بدهی ها میراث دولت های قبل است. بنابراین توصیه من این است که این وجوه صرف مسئله جدیدی نشود، بلکه صرف بازپرداخت بدهی های دولت شود، طبیعی است که دریافت کنندگان اینها توسعه اقتصادی را باعث می شود. مثلاً بانک ها که می گویند چیزی حول و حوش 80 هزار میلیارد تومان از دولت طلبکارند، اگر این طلب را به شکل ارز بگیرند می توانند اینها را  در خارج سپرده کنند و بر اساس آن اعتبارات اسنادی باز کنند، ضمانت نامه صادر کنند و کلی برای بخش خصوصی گشایش ایجاد کنند. از این نظر من توصیه ام به طور قطع این است که دولت وجوهی را که در اختیار دارد، صرف پرداخت بدهی هایش کند.

*اما این منابع در بودجه دولت نیامده است.

دولت می تواند از مجلس این اختیار را بگیرد، چون پرداخت های دولت ها باید درچارچوب بودجه و درچارچوب یک متمم بودجه باشد. دولت هر نوع مصرفی بخواهد داشته باشد باید مجوزش را بگیرد. اما اعم از اینکه این کار را کند یا کاری دیگری کند، می تواند مجوزش را بگیرد.

/دنیای اقتصاد