شرط حذف سه صفر از پول ملی

عصر بانک؛اگر بپذیریم که نظام پول و اسکناس موجود از باب ترکیب، واحد و حجم بسیار بالایی که نسبت به میزان متعادل دارد غیرعادی و ناهنجار است،در مقابل باید بپذیریم که هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی این امر خیلی بالاتر است.

طرح حذف صفرها از پول ملی دارای سابقه طولانی است ، بانک مرکزی از سال‌های گذشته مطالعات وسیع و کارشناسی را در زمینه این موضوع انجام داده است. کارایی مبادله و اتخاذ ترکیب مناسب اسکناس و مسکوک در اختیار مردم و برنامه مناسب برای اجرای سیاست مذکور همواره دو برنامه اصلی بانک مرکزی است.

 اجرای طرح حذف صفرها از پول ملی در شرایط فعلی اقتصاد ایران، ضروری است،چرا که  وضعیت فعلی به قدری پرهزینه شده که حذف صفرها باید بعنوان یکی از الزامات اقتصادی در ایران اجرا شود.از سویی چاپ اسکناس در داخل کشور به دلیل حجم اسکناس در گردش فعلی بسیار بزرگ شده و در نتیجه تشکیلات پشتیبانی مذکور توان تأمین نیاز فعلی چاپ اسکناس را ندارد.

از آنجایی که اسکناس و مسکوک در امور جاری مردم هر روز به کار می رود، طبیعی است که مردم از برنامه‌های مشابه در زمینه حذف صفرها نگران شوند.از همین رو، اطلاع‌رسانی درست توسط مسئولان امر و رسانه‌ها می تواند یکی از راهکارهای جلوگیری از اثرات روانی حذف صفرها از پول ملی باشد.

ضمن آنکه باید توجه داشت ،هنگامی که  این طرح اجرایی می‌شود، اثر تورمی در مبادلات مردم نخواهد داشت. اگرچه  برخی نگرانی‌هایی  که از سوی کارشناسان مطرح می شود ،بر شرایط و زمان اجرای این سیاست تاکید دارد ،اما "زمان " همواره یک مقوله کلیدی است. نکته‌ای که وجود دارد این است که  همواره از باب زمان مسائل اورژانسی وجود داشته که این مورد را زیر سوال می برد. حتی در برخی مواقع با اتخاذ تدابیر مناسب و بهینه و نگرش به کلیه جوانب امور می‌توان بر مشکل "زمان " نیز فائق آمد. ‌ بنابراین زمان‌بندی اجرای این طرح باید گونه‌ای باشد که در مدت و فرجه زمانی مناسب قابلیت عملیاتی شدن را داشته باشد. از سوی دیگر "پول " با هر تعداد صفر بعنوان یک قرارداد تلقی می‌شود و تعداد صفر های واحد پول هیچ آثاری در نحوه دریافت و پرداخت مردم و تسویه مبادلات آنها نخواهد داشت.

باید توجه داشت که شرایط مناسب و مطلوب برای حذف صفرها از پول ملی از موارد با اهمیت به حساب می‌آید، آزادسازی اقتصادی، خصوصی‌سازی، کاهش نرخ تورم و سیاست های تثبیت اقتصادی از جمله بایدهایی است که می‌تواند در این سیاست مورد توجه قرار گیرد. ممکن است دیدگاهی که همواره رفرم را به کلیت تعادل عمومی موکول و مشروط می‌کند هیچ وقت به شرایط مساعد مورد نظر خود در اقتصاد نرسد؛ این نافی این نیست که نگاه به اصلاح و بهبود وضعیت به صورت غیرتعادلی باشد.اگر همین لحظه کسی بخواهد بسیاری از عناصر سیاست‌های آزادسازی را به شرایط مناسبی که همه چیز سرجای خود باشد، موکول کند، بازهم این سوال پیش می‌آید که آن شرایط چیست و کجاست؟

در مقابل حذف صفرها برخی دیدگاهها بر چاپ اسکناس درشت تاکید دارد،باید توجه داشت که بانک مرکزی در سال 87 ابزار چک پول را از بانک‌ها گرفت و چک پول خود را منتشر کرد،درحالی که میراث این مساله بصورت بدهی سنگین بانکها به بانک مرکزی در تراز بانک مرکزی باقی ماند. ‌دلیل مورد مذکور این است که تمام این چک‌ها بعنوان خط اعتباری بانک‌های دولتی تبدیل شد و بخشی از مشکلات فعلی بازار پولی به این دلیل امروز ایجاد شده است.ضمن آنکه  درکشورهایی که حذف صفرها اجرا شده تفکیک مسئولیتی بین دولت و بانک های مرکزی بوجود آمده است.

 محمدهادی مهدویان

کارشناس بانکی و مدیر کل سابق اقتصادی بانک مرکزی

/خبرآنلاین