60 درصد اقتصاد ایران مالیات نمی‌دهد
عصر بانک؛ علی دینی‌ترکمانی درباره وضعیت مالیات در کشور می‌گوید: «در شرایط رکودی به طور معمول توصیه بر این است که نرخ‌های مالیات افزایش پیدا نکند، اما مساله ساختار و مالیات نامناسب ما، یک پدیده ساختاری است.»
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌افزاید: «به این معنا که توزیع درآمد و ثروت در میان اقشار خاص و گروه‌های شغلی خاص، بسیار نابرابر و نامتقارن است و همین طور موجب برهم خوردن نظم اجتماعی نیز شده است.»
این اقتصاددان تصریح می‌کند: «الان دو بحث وجود دارد؛ یکی تامین درآمد برای دولت از طریق مالیات‌ها و پوشش کسری بودجه است، اما به گمان من یک بحث اجتماعی مهم‌تر مرتبط با توزیع نابرابر درآمد و ثروت وجود دارد.»
دینی‌ترکمانی عنوان می‌کند: «در حال حاضر فرار مالیاتی بالاست و اقشاری هستند که درآمدهای بسیار بالایی دارند؛ این در حالی است که بحث کثیری از جامعه درآمدهای پایینی دارد. همین امر موجب بر هم خوردن نظم اجتماعی شده است.»
وی ادامه می‌دهد: «بر این اساس، من از منظر دوم که نگاه می‌کنم، می‌بینم نظام مالیاتی ما باید اصلاح اساسی شود، جلوی فرار مالیاتی گرفته شود و با نرخ‌های تصاعدی باید مالیات بر درآمد افراد و مالیات بر درآمد شرکت‌ها وضع شود تا توزیع درآمد و ثروت برابر شود و نظم اجتماعی برقرار شود.»
عضو موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با ذکر مثالی می‌گوید: «این‌که فرض کنید در کنکور نیمی از دانش‌آموزان در رشته علوم تجربی شرکت می‌کنند و نیمی دیگر در چهار رشته دیگر، دلیل آن، درآمدهای بسیار بالای جامعه پزشکان است. این موضوع باعث می‌شود که کلی استرس به دانش‌آموزان و خانواده‌ها وارد شود.»
دینی‌ترکمانی متذکر می‌شود: «اگر توزیع درآمد عادلانه‌تر شود که این موضوع مستلزم اصلاح نرخ‌های مالیاتی است، استرس‌ها از بین می‌رود و بچه‌هایی که مستعد هستند، به رشته‌های دیگر تمایل پیدا می‌کنند.»
وی یادآور می‌شود: «بحث نظام مالیاتی فقط از ناحیه درآمدی مطرح نیست، بلکه از زاویه اجتماعی مطرح است و شاید از این زاویه بسیار مهم‌تر باشد.»
عضو موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی می‌افزاید: «نکته دیگری که وجود دارد، بحث وضع مالیات بر رشته فعالیت‌ها و بخش‌هایی است که تاکنون معاف از مالیات بودند و 25 تا 30 درصد تولید ناخالص ملی متعلق به آنها است.»
دینی‌ترکمانی عنوان می‌کند: «به این رشته فعالیت‌ها، مالیات‌ها و بنیادها مالیات تعلق می‌گیرد و اعمال می‌شود و از آن محل، کسری بودجه دولت پوشش داده شود.»
وی درباره این‌که هم‌اکنون 60 درصد اقتصاد ایران مالیات نمی‌دهد، اظهار می‌دارد: «در حال حاضر صحبت‌هایی مطرح می‌شود، اما در عرصه عمل اقدامات جدی‌ای صورت نمی‌گیرد.»
عضو موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی تصریح می‌کند: «در حال حاضر نسبت مالیات‌ها به تولید ناخالص ملی 9 درصد است؛ در حالی که این نسبت باید کم‌کم 20 درصد باشد. در کشورهای پیشرفته 30 و گاهی 35 درصد هم است.»
دینی‌ترکمانی عنوان می‌کند: «الان یک چیزی حول و حوش 70 هزار میلیارد تومان دولت درآمد مالیاتی پیش‌بینی کرده که به طور معمول همه آن محقق نمی‌شود و اگر 80 درصد آن محقق شود، حدود 55 هزار میلیارد تومان می‌شود.»
وی متذکر می‌شود: «این 55 هزار میلیارد تومان می‌تواند دو برابر هم شود؛ یعنی حدود 110، 120 هزار میلیارد تومان.»
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: «این رقم اگر 120 هزار میلیارد تومان شود، آن زمان نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص ملی حدود 18، 19 درصد می‌شود. تازه آن زمان به یک وضعیت خوب از نظر ساختار مالیاتی می‌رسیم.»
دینی‌ترکمانی تصریح می‌کند: «با این شاخص می‌توانیم بگوییم که نظام مالیاتی ایران ضعیف است، فرار مالیاتی در آن زیاد است. با توجه به این دلایل، دولت به ناچار باید برای تامین درآمدها متکی به ابزارهای دیگر به خصوص فروش ارز حاصل از صادرات نفت باشد و هم این‌که به لحاظ اجتماعی، نظم اجتماعی به هم ریخته است.»