جدول کالاهای مشمول دریافت ارز/ ارز مرکز مبادلات ارزی سوپاپ اطمینان بانک مرکزی

عصر بانک؛میانگین قیمت دلار در مرکز مبادلات ارزی طی یک هفته گذشته با یک یا دو ریال افزایش یا کاهش 29,564 ریال بوده است.عددی که باید بانکها به عنوان عاملان اجرای این نرخ دولتی بدان تمکین کنند،اما بانکهای عامل فروش ارز مبادلاتی واقعا چه میزان به این عدد وفادار هستند؟

درحالی که مرکز مبادلات ارزی طبق تعریف بانک مرکزی زمینه‌ساز عرضه و تقاضای ارز در بازار بین بانکی بوده و به روایت خودشان بر اساس اصول حرفه‌ای و تخصصی بانکداری داخلی و بین‌المللی راه‌اندازی شده، در شرایط کنونی عملا کارکرد خود را از دست داده است.به طوری که نرخی که این مرکز اعلام می کند در عمل هنگام تحویل به متقاضی با عدد اعلام شده متفاوت است. از سوی دیگر با توجه به نزدیک شدن قیمت ارز آزاد با مبادله ای در حالی که انتظار می رفت نرخ ارز پایین تر بیاید،اما بانک مرکزی با تاکید بر مرکز مبادلات ارزی مانع کاهش نرخ ارز شده است.

کارشناسان معتقدند که بهترین زمان برای تک نرخی کردن ارز توسط بانک مرکزی در شرایط کنونی است که قیمت ارز تفاوت چندانی با قیمت ارز مرکز مبادلات ارزی ندارد.این درحالی است که به نظر می رسد بانک مرکزی تمایلی به تک نرخی کردن ارز و برچیدن مرکز مبادلات ارزی ندارد.چه آنکه این مرکز شبیه سوپاپ اطمینان نرخ کنونی ارز عمل می کند.

مرکز مبادلات ارزی در هرماه سال 91 و به دنبال تلاطم در بازار ارز ایجاد شد.زمانی که قیمت بدون هیچ کنترلی رو به افزایش گذاشت، با دستور محمود احمدی نژاد رییس جمهور وقت و با محوریت کارگروه اقتصادی ستاد تدابیر ویژه ،بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان گمرک 1391 تحت مدیریت بانک مرکزی راه اندازی شد.

این مرکز با  اختصاص ارز به گروه‌های کالایی 3، 4 و 5  و تجهیزات پزشکی و اقلام غیردارویی گروه کالایی 2 شروع به کار کرد.  سپس گروه‌های کالایی 6، 7، 8 و 9 نیز به گروه‌های مشمول دریافت ارز مبادله‌ای شدند؛ ضمن این‌که اولویت‌های مصارف خدماتی 20 گانه هم مشمول دریافت ارز مبادله‌ای شدند.

بانک مرکزی استدلال می کرد که عدم ایجاد مرکز مبادلات ارزی به مفهوم شکل گیری تقاضایی بالغ بر 7 میلیارد دلار در بازار ارز بوده که یا از طریق ذخایر ارزی بانک مرکزی باید تامین می شد که مغایر با وظایف بانک مرکزی است، یا آن که با فشار بر بازار آزاد ارز شرایط افزایش نرخ ارز در بازار غیر رسمی را فراهم می آورد.

ارز با طعم بروکراسی

روال کار برای متقاضی ارز مبادله ای در حوزه تجارت این است که واحدهای تولیدی به دلیل نوسانات ارزی که در چند سال اخیر اتفاق افتاده ، معمولا برای تامین ارز واردات خود از ارز مبادله ای استفاده می کنند، بدین صورت که برای دریافت ارز با مراجعه به سازمان توسعه تجارت و تعیین نوع ارز در سیستم و پورتال تعبیه شده، ثبت سفارش انجام می شود و سپس واردکننده از طریق بانک گشایش کننده ارز در مرکز مبادلات جهت تخصیص ارز مورد نیاز اقدام می کند.

 میزان ارزی که بانک مرکزی تخصیص می دهد با میزان ارزی که ثبت سفارش می شود، معمولا یکسان است ومعمولا بانک مرکزی با میزان درخواست موافقت می کند.یک متقاضی ارز در گروه دو جدول مرکز مبادلات ارزی می گوید:" اگرچه بانک مرکزی با متقاضیان همکاری می کند ولی تخصیص ارز بستگی به وضعیت ارزی بانک مرکزی و اینکه چه میزان از چه نوعی ارز دارد، خواهد بود و مهمتر اینکه آنقدر این پروسه بروکراسی دارد که گاهی تاجر ترجیح می دهد با توجه به مابه التفاوت قیمت ناچیز قیمت در بازار،ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کند.

گرچه اخیرا رئیس کل بانک مرکزی از منتفی شدن برنامه اجرای ارز تک نرخی تا اطلاع ثانوی خبرداده است و پیش از این هم سیف در گفتگویی با مهر اعلام کرد که تقویت مرکز مبادلات ارزی در دستور کار است، اما برخی از فعالان اقتصادی به ارز تک نرخی امیدوارند و می گویند که با تک نرخی شدن ارز تشریفات ارزی حذف می شود و کارها با سرعت بیشتری انجام خواهد شد، اما باید بانک مرکزی به نحوی به وضعیت واردات و تولیدکنندگان توجه کند.

ارزی که قابل عرض نیست

ارز مسافری که از 500 دلار با نرخ مبادله ای آغاز شد و امروز به 300 دلار رسیده است، در مجموعه قیمت ارز با نرخ مبادله ای قرار دارد.قیمت 300 دلاری که بانکهای عامل پرداخت می کنند با نرخ آزاد نه تنها تفاوت چندانی ندارد،بلکه بروکراسی و رفتار بانکها که مستقیما از قوانین اعمال شده بانک مرکزی تبعیت می کند، با شان افراد متقاضی همخوانی ندارد. در واقع بانک مرکزی مسئول مستقیم رفتارهایی است که بانکها هنگام پرداخت ارز به مردم و از جمله زائران اعمال می کنند.برخوردها به گونه ای است که گویی مسافر قصد دارد ارز را از کشور قاچاق کند! حال آنکه این امکان در قبال پرداخت پول انجام شده و علاوه بر اینکه باید به نرخ مبادله ای صورت بگیرد، بانکها ارز را با قیمتی نزدیک به  بازار به مسافر می فروشند که می توان گفت نرخ سوم است.بروکراسی طولانی  و مهر زدن پیاپی به پاسپورت مسافران همگی گویای رعایت نکردن کرامت مسافرانی است که به هر دلیل قصد استفاده از این امکانی که بانک مرکزی تعبیه کرده،دارند.

/خبرآنلاین