درآمد سرانه ایرانیان هنوز به سطح سال 1355 نرسیده
عصر بانک؛این کارشناس اقتصادی گفت: عقبگردهای چشمگیر و تاریخی در درآمد سرانه، درآمد ملی و قدرت خرید طبقه متوسط داشته ایم. جالب اینجاست که در درامد سرانه به قیمت ثابت هنوز به سطح پیش از انقلاب نرسیده ایم. آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که رسیدن به سطح درآمد سرانه سال 1355 بر اساس قدرت خرید و به قیمت ثابت حداقل تا نیمه های قرن پانزدهم یعنی حدود سال های 1440 تا 1460 زمان خواهد برد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که چگونه هنوز در شاخص درآمد سرانه به سطح 40 سال گذشته نرسیده ایم، اظهار داشت: آمارهای بانک مرکزی به وضوح نشان می دهد که در 40 سال گذشته از نظر سرانه درآمد ملی و تولید عقبگرد داشتیم به این معنی که اقتصاد ایران نتوانسته ثروت کافی تولید کند. طبق آمار بانک مرکزی درآمد سرانه در سال های 89 و 90 در بهترین وضعیت خود پس از انقلاب بوده است که در این سال ها نیز به سطح سال های پیش از انقلاب نرسیده است. بعد از سال 90 تا سال 92 نیز آسیب بسیار شدیدی به این ساختار وارد شد.
لیلاز ادامه داد: آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می دهد که درآمد سرانه ایرانی ها به قیمت ثابت سال 1383 در سال 91 معادل 21 میلیون و 690 هزار ریال بوده است. این درآمد سرانه در سال 1355 معادل 37 میلیون و 663 هزار ریال بوده است. یعنی درآمد سرانه ایرانی ها بین سال 55 تا 91 بیش از 42 درصد کاهش پیدا کرده است. هنوز آمار سال های پس از 91 منتشر نشده اما شواهد نشان می دهد که در سال 92 سقوط این شاخص بیشتر شده و در سال 93 در همان سطح باقی مانده تا این شکاف ثابت مانده باشد.
ابن کارشناس اقتصادی تاکید کرد: بنابراین 36 سال بعد از سال 1355 کمتر از 58 درصد درآمد سرانه سال 55 را در ایران داشتیم. درحالی که تولید ثروت سرانه در ایران به شدت کاهش پیدا کرده است و اقتصاد ایران نتوانسته به اندازه کافی ثروت تولید کند، در توزیع ثروت نیز با وجود تمرکز بر عدالت پس از انقلاب، نتوانستیم موفق عمل کنیم. با این حساب ضمن اینکه ساختار تولید درآمد مختل شده، ساختار توزیع درآمد هم مختل شده است.
وی گفت: در سال های اخیر توزیع درآمد به طور چشمگیری بدتر شده است. فشار های تورم و فضای رانت خواری در کشور شکاف طبقاتی را بیشتر کرده است. شاید همانگونه که "پیکتی" در مورد اقتصاد آمریکا گفته است که 97 درصد ثروت تولید شده در آمریکا در اختیار طبقات بالا قرار می گیرد و طبقات پایین بهره کمی می برند، در اقتصاد ایران نیز چنین باشد.
سعید لیلاز افزود: شواهد آماری نشان می دهد که درآمد سرانه به قیمت در سال 92 معادل سال 83 بوده است یعنی در این 8 سال درآمد ارزی بی سابقه 800 میلیارد دلاری هیچ اثری در درآمد سرانه نداشته و شکاف طبقاتی هم بیشتر شده است. این واقعیت آنقدر تلخ است که باور کردنش دشوار است. برآورد آمارها نشان می دهد که طی این سال ها درآمد سرانه ایرانی ها ثابت مانده و در عمل با تمرکز ثروت، طبقه جدید اجتماعی خلق شده است. همچنین تورم بالا و وجود دولت رانتیر، وابستگان به قدرت را فربه کرده است تا شکاف طبقاتی از سال های 52 تا 56 نیز بیشتر شده باشد.
/صدای اقتصاد