شرکت‌های برنده بعد از توافق هسته‌ای ایران

عصر بانک؛ایران و شش قدرت دنیا هفته گذشته به توافق مهمی مبنی بر لغو تحریم‌های اعمال شده علیه ایران رسیدند که اگرچه مقامات ایران و آمریکا آن را یک پیروزی بزرگ دانستند، اما باید گفت برندگان واقعی این توافق برخی شرکت‌ها در سراسر دنیا هستند. 

طبق اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایران چهارمین ذخایر نفت خام دنیا و دومین ذخایر گاز طبیعی را در اختیار دارد و بنابراین شرکت‌های بین‌المللی انرژی بیش از هر شرکت دیگری در این میان بهره خواهند برد. به گفته علیرضا نادر، تحلیلگر سیاست بین‌الملل موسسه رند (Rand)، «به احتمال بیشتر، شرکت‌های انرژی اروپایی و آسیایی ارتباطات کسب‌وکار بیشتری با ایران خواهند داشت که از جمله آنها می‌توان به شرکت‌های انرژی معروف توتال و شل اشاره کرد. البته بازگشت شرکت‌های انرژی آمریکایی به بازار ایران کمی سخت‌تر است.»

به گفته کارشناسان CNBC، دیگر بخش‌های وابسته به صنعت انرژی نیز جزو منتفعین هستند، از جمله نفتکش‌ها و خدمات حوزه‌های نفتی. کریس وتربی، تحلیلگر شرکت حمل‌ونقل سیتی می‌گوید باز شدن بازار ایران برای شرکت‌های حمل‌ونقل نفتی «سود خالص» است، چرا که ناوگان حمل‌ونقل ایران تا حدی فرسوده شده و در شرایطی که عرضه انرژی این کشور در بازار بیشتر خواهد شد، توان رقابت در بازار را ندارد. 

شرکت‌هایی مانند اسکورپیو تانکرز (Scorpio Tankers) و ناویوس (Navios Maritime Acquisition)، مهم‌ترین گزینه‌ها هستند.  در یادداشتی که در مجله بارونز منتشر شده بود، سیمون وونگ از شرکت سرمایه‌گذاری گابلی نوشته بود توافق با ایران «فرصت‌های سرمایه‌‌گذاری در بخش نفت و گاز را فراهم خواهد کرد.» این مساله به نفع شرکت‌های خدمات نفتی شلومبرگر (Schlumberger)، وترفورد اینترنشنال (Weatherford International) و هالیبرتون (Halliburton) خواهد بود.

پس از صنعت انرژی، بانک‌ها نیز جزو منتفعین توافق ایران هستند. به گفته کریستوفر والن، مدیر ارشد آژانس رتبه‌بندی کرول باند، «کلیه موسسات بانکداری بزرگ در دنیای صنعتی تلاش خواهند کرد افزایش تجارت با ایران را تامین مالی و تسهیل کنند.

ایران کشور بزرگی است و ایرانی‌ها مصرف‌کننده هر چیزی هستند. می‌توان پیش‌بینی کرد هر چیزی، از تجهیزات صنعتی گرفته تا کالاهای مصرفی به‌طور حتم توسط ایران خریداری خواهد شد.» والن معتقد است برخی از بزرگ‌ترین موسسات مالی دنیا مانند سیتی بانک، جی‌پی مورگان، گلدمن ساکس و مورگان استنلی نقش بیشتری خواهند داشت. این بانک‌ها تلاش می‌کنند ارسال کالا و خدمات را به ایران تسهیل کرده و پروژه‌های سرمایه‌گذاری را مورد حمایت قرار خواهند داد.

البته به گفته والن تنها بانک‌های آمریکایی نیستند که از لغو تحریم‌های ایران منتفع خواهند شد، بلکه آنها باید با بانک‌های اروپایی و آسیایی رقابت کنند.  پس از لغو تحریم استفاده ایران از سوئیفت، فرصت‌های جدیدی برای بخش مالی گشوده خواهد شد. جواد صالحی اصفهانی، اقتصاددان برجسته موسسه پلی تکنیک ویرجینیا معتقد است: «تحریم‌های سوئیفت در این مرحله مهم‌تر از هر نوع تحریم دیگری هستند، چون بر هر دو بخش صنعت و کشاورزی تاثیر همه جانبه دارند.» 

از دیگر صنایعی که از توافق با ایران منتفع خواهد شد، می‌توان به مخابرات و خودرو اشاره کرد. شرکت پژو سیتروئن در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفته بود در حال مذاکره با خودروسازان ایرانی است و انتظار پیشرفتی سریع در این زمینه دارد. جین کریستوف کوئمارد، رئیس بخش آفریقا و خاورمیانه شرکت پژو در اظهارنظری گفته بود، توافق سیاسی در وین «شیوه پیشرفت جدی در مذاکرات ما را تصریح خواهد کرد.» 

شرکت جنرال الکتریک که در حال حاضر نیز از طریق واحد بهداشت و سلامت خود به کسب‌وکار در ایران می‌پردازد، می‌تواند به فکر توسعه فعالیت‌های خود در این کشور باشد. این شرکت در بیانیه‌ای عنوان کرده؛ «ما جزئیات توافق حاصل‌شده را مرور و چشم‌انداز قانونی آشکار شده را بررسی خواهیم کرد.»  البته با وجود رفع موانع مالی و تحریم‌ها مدتی طول می‌کشد تا برخی دیدگاه‌های تثبیت شده نسبت به ایران از بین برود. علیرضا نادر معتقد است: 

«برای بسیاری از بانک‌ها و کسب‌وکارها تصمیم‌گیری سریع به‌منظور بازگشت به بازار ایران دشوار خواهد بود، چون در چند سال گذشته این دیدگاه وجود داشته که نباید با ایران کسب‌وکاری داشته باشید وگرنه مجازات می‌شوید.» 
بلیز میستال، مدیر امنیت ملی سازمان BPC، می‌گوید: «مدتی طول می‌کشد تا وکلای این شرکت‌ها جزئیات توافق را بررسی کنند و از هر گونه اقدامی برای سرمایه‌گذاری در ایران مطمئن شوند.»