پیشنهاد یک کارشناس اقتصادی برای پیشگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها

عصر بانک؛در مهاجرت روستاییان به شهر یکی از عوامل مهم بیکاری و عدم درآمد کافی در روستا ها عنوان می شود از این رو کارشناسان اقتصادی معتقدند با درآمد زایی و ایجاد فعالیتهای اقتصادی می توان بخشی از این مهاجرت را کم کرد هرچند که جاذبه های اجتماعی و سایر امکانات شهرها هم مهم است.

در همین رابطه میثم موسایی اقتصاد دان و استاد دانشگاه معتقد است که باید هزینه مهاجرت به شهر آنقدر بالا باشد که روستایی تمایلی به مهاجرت نداشته باشد از طرفی باید در روستاها اشتغالزایی کرد تا روستایی متوجه شود که که درمهاجرت چیزهای مهمی را از دست می دهد.

آقای دکتر در میزگردی در خبرآنلاین که با موضوع مهاجرت برگزار شد، برخی کارشناسان اعتقاد داشتند که مهاجرت چندان هم بد نیست و سبب توسعه و پویایی شهرهای مقصد می شود. نظر شما در این باره چیست؟

مهاجرت مزیتهای مثبت و منفی در سطح فردی و اجتماعی دارد. اگر شهر مقصد کمبود نیروی کار و امکاناتی برای جذب نیروداشته باشد، مهاجرت مفید است اما وقتی خود جمعیت ساکن مشکل شغل دارند و رکود اقتصادی وجود دارد این مهاجرت بیمارگونه است و مشکلات شهر مقصد را بیشتر می کند.الان در تهران به همین صورت شده است؛ ظرفیت اشتغال تکمیل است و بنابراین جمعیتی که وارد می شود عمدتا به شغلهایی روی می آورند که بازدهی ندارد و نیاز به تخصص لازم هم ندارد درنتیجه نه تنها سبب پویایی و توسعه شهر تهران نمی شود بلکه با فشار به امکانات تهران سبب ترافیک، آلودگی هوا، کمبود منابع آبی هم می شود.

برای کنترل مهاجرت بی رویه از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و پایتخت باید چه کرد؟

به نظر من هزینه فرصتی که یک روستایی دارد کلید حل و عامل اصلی مهاجرت از روستا به شهر است. یک فردی که مهاجرت می کند محاسبه می کند در این هجرت، چه چیزی بدست می آورد و چه چیزی از دست می دهد. یک روستایی در مهاجرت زمین، خانه و روایط اجتماعی اش را از دست می دهد و اگر کارگر ساده باشد دستمزدش را اما او انتظار دارد در شهر درآمد بیشتری داشته باشد و یک درامد انتزاعی در درنظر دارد و برای رسیدن به همان مهاجرت می کند. درواقع نرخ اشتغال مقصد ضربدر دستمزد واقعی، درآمد انتزاعی را بدست می آورد، در نتیجه اگر فاصله دستمزد حقیقی با دریافتی انتزاعی در مقصد بیشتر باشد مهاجرت بیشتر است. متاسفانه در روستاها چون اقتصاد معیشتی است و هزینه فرصت بسیار پایین است مهاجرت به شهر انجام می شود. الان روستاییان حدود 120 روز در سال کار می کنند و برای همین در مهاجرت چیزی را از دست نمی دهند که نگران آن باشند. متاسفانه روستاهای ما اکنون خالی هستند و کمبود آب، کشاورزی را در روستاها تحت تاثیر قرار داده است برای همین وقتی درآمد فرد در روستا کمتر از یک کارگر ساختمانی در شهر باشد او ترجیح می دهد مهاجرت کند.

بنابراین باید هزینه ها در شهر به قدری بالا باشد که مهاجرت مقرون به صرفه نباشد.

بله، یعنی هزینه فرصت را افزایش دهیم تا مهاجرت گران تمام شود. افزایش درآمد در روستا و بهبود و توسعه کشاورزی می تواند در کاهش مهاجرت موثر باشد چون فرد روستایی متوجه می شود در مهاجرت ممکن است درآمدش کمتر باشد و امکاناتی که در روستا دارد را درحاشیه نداشته باشد. الان امکانات تفریحی و بهداشتی در روستاها کم است که باید فراهم شود. مثلا باید امکاناتی فراهم شود تا صنایع کشاورزی به صنایع تبدیلی، تبدیل شوند تا کشاورز 120 روز کار نداشته باشد، درواقع معنای توسعه روستایی همین است و باید به روستا به عنوان یک واحد اقتصادی نگاه کرد.

اما تهران هم چندان ارزان نیست و برای همین بیشتر مهاجران به حاشیه کشانده می شوند.

چون در روستاها درآمدی وجود ندارد و برای همین باز هم مهاجرت انجام می شود. بالاخره در تهران مهاجران می توانند دستفروش یا کارگر ساختمان شوند اما در روستا چنین امکانی را هم ندارند و باز به درآمدهای انتزاعی امیدوارند. از طرفی متاسفانه ارزش کار در مزرعه و کشاورزی در جامعه ما از بین رفته درحالیکه باید جنبه اجتماعی این شغلها و منزلت شغلی روستاییان ر را بالا برد. شغل، درآمد و امکانات سه فاکتور مهم برای کاهش مهاجرت است اما حل این مشکل در کوتاه مدت امکان ندارد. به هرحال تهران امکانات فرهنگی و رفاهی هم دارد که تمام این تمرکزگراییها در جذب مهاجر مهم است. به نظر من باید مشکل اقتصادی در روستاها را حل کرد و به آنها به عنوان قطب توسعه نگاه کرد تا انگیزه مهاجرت را کاهش دهیم.

/خبرآنلاین