اتفاقاتی عجیب اما واقعی در بورس

عصر بانک؛ معاملات بازار سرمایه در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته در حالی در ساعت 12:30 به پایان رسید که با وجود عدم دسترسی معامله گران خرد و حقیقی به هسته مرکزی معاملات، سهامداران شاهد چینش صف های خرید و فروش در نمادهای گوناگون بازار بویژه نمادهای تاثیرپذیر از روند مذاکرات بودند تا در صورت رسیدن به توافق یا عدم توافق، کسانی که به هسته مرکزی معاملات دسترسی دارند در اول صف خرید یا فروش سهام باشند.

البته این اتفاق برای بازار سرمایه موضوع تازه ای نیست؛ چرا که یکبار دیگر هم در دهمین روز فروردین امسال و یک روز پیش از زمان مشخص شده برای رسیدن به توافق سیاسی در مذاکرات لوزان، در حالی که زمان پایانی معاملات در بورس اورق بهادار تهران ساعت 12:30 به پایان رسید اتفاق عجیبی در بورس تهران رقم خورد و بر اساس آن در برخی نمادهای معاملاتی خودرویی ها و بانکی ها از جمله نمادهای معاملاتی خودرو، خزامیاد، خساپا، خپارس، وبملت و وبصادر سفارش خرید به قیمت بالاترین مبلغ تقاضا برای روز سه شنبه(11 فروردین) درج و ثبت سفارش شد.

بر این اساس نیز محمودرضا خواجه نصیری، مدیر اداره نظارت بر بورس‌های آن روزهای سازمان بورس در این خصوص معتقد بود مطابق قانون، این امکان برای کارگزاران وجود دارد که پس از پایان زمان معاملات در ساعت 12:30 باز هم بتوانند در سامانه معاملات درج سفارش خرید یا فروش کنند؛ البته این امکان تنها برای کارگزاران فراهم است و معامله گران آنلاین نمی توانند پس از این زمان، اقدام به درج سفارش کنند. بعلاوه این که هیچ الزامی هم برای کارگزاران جهت برنداشتن سفارش های درج شده وجود ندارد و اگر کارگزاران بنابر خبرهای منتشر شده و شرایط موجود، صبح روز بعد اقدام به حذف سفارش خود کنند متخلف نیستند مگر این که با ثبت سفارش خرید یا فروش بخواهند در بازار سرمایه شرایطی خاص را القا کنند و وانمود کنند که مثلا وضعیت سهام شرکتی خاص در بورس خوب یا بد است.

با این وجود برخی کارشناسان بر این باورند با توجه به قوانین موجود و در شرایط خاص، امکان دسترسی به سیستم اصلی و هسته مرکزی معاملات تنها برای کارگزارن بورسی فراهم است و دسترسی به این سیستم برای معامله گران آنلاین در ساعت 12:30 هر روز پایان می‌یابد، بعلاوه این که این امکان برای کارگزاران بورسی فراهم است که تا ساعت 14:30 هر روز سفارش‌های خرید و فروش را در سیستم معاملات برای دادوستدهای روز بعد به ثبت برسانند.

همچنین عدم امکان دسترسی معامله گران آنلاین و حقیقی ها به ثبت سفارش پس از ساعت 12:30 نوعی بی عدالتی در حق آنها محسوب می شود و دسترسی به ثبت سفارش برای کارگزاران پس از این زمان در شرایط خاص مزیتی برای آنها محسوب می شود که با  توجه به قانون فعلی منعی برای آن وجود ندارد که البته این موضوع از جمله خلاءهای قانونی در معاملات بورس است که باید برای حل آن چاره‌ای بیندیشیم.

با این وجود رئیس آمار و اطلاعات شرکت بورس چندی پیش گفته بود در صورتی که پیش از شروع معاملات این سفارشات حذف شوند، کارگزاران دچار تخلف شده اند و باید در کمیته تخلفات پاسخگو باشند. بعلاوه این که این اتفاق به این دلیل تخلف محسوب می شود که به نوعی می توان از آن به عنوان سفارش چینی بدون پشتوانه یاد کرد.

با این حال معاملات هفته گذشته در آستانه اعلام نتیجه دور نهایی مذاکرات هسته ای در وین در حالی به پایان رسید که پس از پایان ساعات معاملاتی در برخی نمادها دستورهای خرید و فروش سهام بر مبنای قیمت های روز شنبه وارد سامانه معاملات شد تا هر اتفاقی در جهت مثبت و یا منفی بورس در مذاکرات روی دهد این گروه از سرمایه گذاران بتوانند در ابتدای صف های احتمالی روز شنبه باشند.

در این ارتباط نیز علی صحرایی به عنوان ناظر بازار بورس معتقد است در حال حاضر نمی توان پیرامون این اقدام اظهارنظر دقیقی داشت؛ چرا که باید مواردی مانند این که سهامدار خرد در این امر حضور داشته یا سهامداران عمده، و اینکه حجم و ابعاد آن به چه میزان بوده است، مورد بررسی قرار گیرد. بعلاوه این که بر اساس مقررات هر اقدامی که گمراه کننده و بدون پشتوانه باشد یا ظاهری گمراه کننده را به سرمایه گذاران القا کند، تخلف محسوب شده و طبق مقررات انضباطی با متخلفان برخورد خواهد شد.

به هر حال روشن است که دلیل اتفاقاتی این چنینی در روزهای گذشته پیش بینی مثبت کارگزاران از نتیجه مذاکرات هسته ای است تا در صورت رسیدن به توافق در ابتدای صف های خرید باشند و از این رهگذر نفعی ببرند؛ اتفاقی که در برخی موارد رسانه ای می شود و در برخی موارد و نمادها و روزهای خاص نیز به چشم نمی آید. با این حال هر چه هست، رویدادهایی این چنینی در بازار سرمایه کشور بوی عدالت و شفافیت نمی دهند و اتفاقاتی هستند "عجیب، اما باور کردنی در بورس ما" …!

/تسنیم