نگاهی به ترازهای مثبت و منفی بازرگانی ایران
عصر بانک؛ در نخستین ماه سال جاری اختلاف حدود 800 میلیون دلاری حجم صادرات نسبت به واردات باعث شد که تراز بازرگانی مثبت شود، این روند در دومین ماه سال نیز ادامه پیدا کرد به طوریکه حجم تجارت غیر نفتی ایران در دومین ماه سال نیز تراز بازرگانی مثبت یک میلیارد و 500 میلیون دلاری را نشان داد.
آمار مقدماتی گمرک از واردات و صادرات قطعی فصل بهار نشان می‌دهد که روند تراز تجاری مثبت بر خلاف سال گذشته بازهم ادامه پیدا کرده است اما این بار اختلاف بین صادرات و واردات نسبت به دوماهه قبل به میزان زیادی کمتر شد به طوریکه شاخص تراز بازرگانی عدد 520 میلیون دلار را نشان می‌دهد.
در کنار مثبت بودن تراز بازرگانی در نخستین فصل سال، در سه ماه گذشته میزان واردات و صادرات هر دو روندی کاهشی را طی کرد. به این ترتیب که در نخستین ماه سال به لحاظ وزنی واردات نزدیک به 29 درصد و صادرات نزدیک به 16 درصد نسبت به فروردین سال گذشته کاهش پیدا کرد.
البته رییس کل گمرک علت کاهش صادرات را بیشتر بودن تعداد تعطیلات فروردین و کاهش قیمت نفت دانسته بود، اما این روند در دوماه بعدی نیز ادامه پیدا کرد تا در نهایت در نخستین فصل سال میزان واردات به لحاظ وزنی بیش از 7 درصد و میزان صادرات نیز بیش از 4 درصد کاهش یافت.
بیشترین مقاصد صادراتی ایران در سه فصل اول سال چین، عراق، امارات، هند و افغانستان است و بیشترین واردات نیز در این مدت از کشورهای چین، امارات جمهوری کره، ترکیه و هند بوده‌اند.
به این ترتیب ایران در نخستین فصل سال بیشترین تراز تجاری بازرگانی مثبت را با عراق، افغانستان ، ترکمنستان، مصر و پاکستان دارد. اما با کاهش حجم صادرات در تراز بازرگانی ایران با این کشورها نیز افتی به وجود آمده است بنابراین تراز تجاری ایران با ترکمنستان و پاکستان به ترتیب 21 و 23 میلیون دلار کاهش یافت.
تراز بازرگانی ایران با هرکدام از کشورهای عراق و افغانستان نیز به ترتیب 32 و 61 میلیون دلار افزایش داشته و تراز بازگانی با مصر بدون هیچ تغییری نسبت به مدت مشابه سال قبل باقی مانده‌است.
همچنین ایران در این مدت منفی‌ترین تراز بازرگانی خود را با کشورهای امارات، جمهوری کره، چین، سوییس و ترکیه تجربه کرد. با وجود کاهش واردات در این مدت تراز تجاری منفی با این کشورها همچنان افزایش پیدا می‌کند، اما کشور امارات در این مورد یک استثنا است و به نظر می‌رسد ایران با کاهش واردات از این کشور میزان اختلاف بین صادرات و واردات را توانسته دراین سه ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش دهد.
بر این اساس تراز تجاری ایران با کشور امارات در این ماه معادل یک میلیارد و 79 میلیون دلار بوده‌است که نسبت به بهار سال گذشته این تراز به مقدار یک میلیارد و 197 میلیون دلار به سمت مثبت حرکت کرده که می‌توان علت آن را کاهش واردات خودرو در این مدت دانست.
آمار گمرک از میزان ورادات خودرو نشان می دهد که مهمترین کشور فروشنده خودرو به واردکنندگان امارات است و می توان گفت تمامی خودروهای وارداتی از این کشور خریداری می شوند و در هر ماه تنها چند دستگاه خودرو به صورت استثنا از کشورهای دیگر وارد ایران می شود.
به این ترتیب کاهش چشمگیر واردات خودرو طی سه ماهه نخست امسال و در نهایت به نصف رسیدن واردات بهاره را می توان علت کاهش اختلاف بین میزان صادرات و واردات از امارات و حرکت رو به مثبت تراز بازرگانی با این کشور دانست.
در ادامه تحلیل گمرک از تراز تجاری ایران نشان می دهد که بر مبنای سال میلادی، در مدت پنج ماهه اول سال 2015 واردات در کشور از صادرات پیشی گرفته است و به این ترتیب تراز بازرگانی ایران طی پنج ماهه نخست سال جاری میلادی معادل منفی 4 میلیارد و 900 میلیون دلار است که البته نسبت به همین مدت در سال 2014 تراز تجاری ایران به میزان 5 میلیارد و چهارصد میلیون دلار به سمت مثبت حرکت کرده است.
همین آمار نشان می دهد که در مدت مذکور میزان صادرات ایران 12.5 درصد و میزان واردات بیش از 8.5 درصد کاهش داشته است.