مسیری برای مهاجرت کارآمد داده‌ها در Core banking
عصربانک؛ برهم زنندگان دیجیتالی امروزی تاثیر زیادی بر بسیاری از شرکت‌ها و صنایع، باز تعریف انتظارات مشتریان و شکل دادن مجدد مرزهای صنعت داشته اند. صنعت بانکداری هم از این امر مجزا نیست و در حال تغییر منابع درآمدی موجود و پیدا کردن منابع درآمدی جدید است. در حالی که دیجیتالی سازی یک هنجار جدید و بخشی از استراتژی بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها است، بعضی بانک‌ها هنوز در حال استفاده از سیستم‌های قدیمی‌شان هستند. این سیستم‌ها فاقد انعطاف‌پذیری در معماری و ناتوان در ایجاد تجربه‌ی دیجیتالی هستند که شرکت‌هایی مانند گوگل یا آمازون فراهم می‌کنند.
بنابراین، امروزه بانک‌ها بر تحول Core banking متمرکز شده‌اند. البته در این صورت با چالش‌های مهاجرت داده از سیستم موجود به پلتفرم جدید مواجه می‌شوند. کلید اصلی هر مهاجرت داده، استخراج داده، پاکسازی، تغییر و مسیریابی، و بایگانی داده است. برای اجرای این فعالیت‌ها زمان و پول قابل توجهی صرف می‌شود و بنابراین باید مهاجرت با بیش‌ترین مراقبت انجام شود. یک مهاجرت دقیق و به موقع برای اطمینان از اجرای موثر سیستم Core banking و خروج از سیستم قدیمی حیاتی است.
این مقاله رویکردی برای مهاجرت موفق داده در هر سیستم Core banking را به همراه لیستی از مهمترین فعالیت‌های لازم ارائه می‌دهد.
موقعیت کسب‌وکار
سیستم‌های Core banking نه تنها فعالیت‌های بانکی را هدایت می‌کنند، بلکه به استفاده از فرصت‌های جدید و رشد بانک کمک می‌کنند. وجود آن‌ها حتی زمانی که کسب‌وکار در حال دیجیتالی شدن و تطابق با قوانین رگولاتوری و چالش‌های مربوط به سیستم‌های قدیمی مانند هزینه نگهداری بالا، محدودیت‌های تکنولوژی و فقدان انعطاف‌پذیری است، حیاتی است.
عجیب نیست که 60درصد از بانک‌ها در حال تحول Core banking شان هستند. یک عامل حیاتی در این تحول، جابه‌جایی داده از سیستم قدیمی به سیستم جدید است. فرایند مهاجرت داده شامل منابع مختلف و در فرمت‌های مختلف می‌شود. برخی بانک‌ها به اشتباه فکر می‌کنند که فرایند مهاجرت داده فقط شامل فعالیت‌های تکنولوژیک و IT است. ولی واقعیت این است که برای اطمینان از مهاجرت موفق، کارکنان عملیاتی و کسب‌وکاری در این فرایند اهمیت یکسانی با کارکنان IT دارند. مهاجرت داده در Core banking به معنای جابه‌جایی یکپارچه ورودی‌ها، داده‌های مالی، اطلاعات مشتریان، قراردادها، محصولات، جزئیات KYC و دیگر اشکال داده‌های مالی و غیرمالی از سیستم قدیمی (منبع) به سیستم جدید (هدف) است.
فرایند مهاجرت داده در صورتی که به صورت موثر اجرا نشود، ریسک زیادی خواهد داشت. در واقع، کیفیت ضعیف داده‌ها می‌تواند مانع تطابق با سیستم جدید شود.
چالش‌ها
مشکلات اصلی بانک‌ها در طول فرایند مهاجرت عبارتند از:
فقدان دانش در مورد داده: معمولا پروژه‌های مهاجرت داده به دلیل عدم درک داده در سیستم‌های قدیمی با شکست مواجه می‌شود. برخی دلایل ایجاد این مشکل عبارتند از:
مستندسازی ناقص سیستم‌های قدیمی
عدم تعریف دقیق ارتباط میان داده‌ها
کمبود منابعی که داده‌های سیستم قدیمی را درک کند
فرضیات موجود در مورد ساختار داده
کیفیت منابع داده: کیفیت داده موجود در سیستم قدیمی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و دلایل ایجاد تاخیر زمانی و افزایش هزینه‌ها است. بیشتر بانک‌ها در زمان مهاجرت Core banking از مشکلات کیفیت داده‌ها آگاه نیستند. همچنین، آن‌ها تخصص اجرای تصمیمات عملیاتی در مورد داده‌های نامرتب در سیستم‌های قدیمی را ندارند و اغلب مشکلات کیفیت داده‌ها تا زمان شکست سیستم جدید مشخص نمی‌شوند.
حجم زیاد: حجم زیادی از داده‌ها منجر به پیچیدگی شده و مسئولیت هدایت داده را افزایش می‌دهد و بر کیفیت داده تاثیر می‌گذارد.
تنظیم استانداردهای کسب‌وکاری و حسابداری: تغییر قواعد کسب‌وکاری، بر فعالیت‌های حسابداری بانک‌ها تاثیر می‌گذارد. بنابراین لازم است داده‌ها طبق استانداردهای کسب‌وکاری ترسیم شوند. استانداردهای حسابداری متفاوت که در مکان‌های جغرافیایی مختلف بانک‌ها اجرا می‌شود، باید در نظر گرفته شود.
مسیریابی داده: مسیریابی از داده ها غالباً مبتنی بر ابرداده و فرضیات منجر به خطاهای زیاد و نرخ بالای کارهای تکراری می‌شود.
داده‌های تکراری: سیستم‌های سنتی اغلب شامل ورودی‌های مختلف برای هر مشتری است. بنابراین بنا به نیازهای بانک و مشخصات سیستم مورد نظر، داده باید برای اجتناب از تکرار یا موارد اضافی مدیریت شود.
دوره‌ی تغییر کوتاه: زمان محدود در دسترس برای تغییر به سیستم جدید در طول دوره‌ی مهاجرت موجب ایجاد چالش‌هایی برای اجرا می‌شود. و هر خطایی در طول انتقال موجب تاخیر در اجرا می‌گردد.
اصلاح داده: هم داده‌ی مالی و هم داده‌ی غیرمالی از سیستم سنتی باید به صورت مناسب منتقل شود تا از درستی داده مطمئن شویم. با قواعد پیچیده‌ی کسب‌وکاری و حجم بالای داده‌ها، اصلاح داده به یک وظیفه‌ی دشوار تبدیل می‌شود.
فقدان انعطاف‌پذیری: تغییرات لازم که بر فرایند مهاجرت تاثیر می‌گذارد (مانند اضافه شدن/ حذف موارد مختلف در هر مرحله) باید قبل از اجرا به خوبی تحلیل شود. عدم توانایی در مدیریت چنین تغییراتی موجب افزایش هزینه و پیچیدگی می‌شود.
مهاجرت همزمان با فعالیت‌های جاری: ریسک اصلی که اجرای هر Core banking با آن مواجه است تأثیر آن بر «کسب‌وکار به عنوان یک فعالیت جاری» است. هرگونه تاثیر روی مشتریان بانک باید به حداقل برسد و فعالیت‌های کاری باید برای پشتیبانی از کانال‌های دیجیتال مختلف و حفظ استمرار عملیات برنامهریزی شوند.
رویکردی برای مهاجرت
در ادامه متدولوژی‌های تایید شده‌ای را به همراه بهترین فعالیت‌های لازم برای جلوگیری از ریسک‌ها و چالش‌های فرایند مهاجرت ارائه می‌دهیم.
موارد زیر توصیف فعالیت‌های کلیدی مهاجرت داده برای بانک‌های درگیر در تحول Core banking است. شکل 1 مروری در این زمینه را ارائه می‌دهد.
محدوده‌یابی و برنامهریزی
برای تحقق یک مهاجرت موفق، برنامهریزی جزئی قبل از مهاجرت داده‌ها ضروری است. این برنامه باید انتظارات را در مورد پیچیدگی انتقال، زمانبندی آن و مسائل بالقوه در نظر بگیرد. محدوده‌یابی و برنامهریزی شامل فرایندهای فرعی زیر می‌شود:
تحلیل الزامات: فعالیت‌ها معمولا شامل اقداماتی مانند جمع‌آوری الزامات کسب‌وکار و اسناد خاص عملیاتی است. مرور و درک الزامات به تعیین دقیق محدوده‌ی پروژه کمک می‌کند. مهم است که همه‌ی الزامات در نظر گرفته شده به خوبی مستند شود و دارای امضای ذی‌نفعان در موارد مورد نیاز باشد. این فعالیت باید مسائل مربوط به داده‌ها در سیستم قدیمی و ساختار عملیاتی سیستم جدید را در نظر بگیرد.
تعیین ذی‌نفعان/ تیم‌ها
گام بعدی، تعیین شرکای کلیدی و اعضای تیم است. مهم است که ذی‌نفعان مربوط، تیم‌های عملیاتی و تکنیکی در مرحله‌ی قبل هم در نظر گرفته شوند. همچنین جوانب بسیاری وجود دارد که نیازمند تعهدات کسب‌وکاری است. در مراحل اولیه‌ی پروژه لازم است که نقش‌ها و مسئولیت‌ها مشخص شوند، تا انتظارات از هر ذی‌نفع روشن باشد.
برنامهریزی استراتژی: برنامهریزی مرحله‌ی اولیه به تعیین مسائل و ریسک‌های بالقوه که ممکن است در طول پروژه رخ دهد کمک می‌کند و بانک‌ها را قادر می‌سازد تا برای مقابله با ریسک برنامهریزی کنند. یکی از جوانب مهمی که نیاز به در نظر گرفتن و برنامهریزی دارد، استراتژی است. همان‌گونه که در شکل 2 نشان داده شده، لازم است تا سه استراتژی اساسی در نظر گرفته شود:
بیگ بنگ: مهاجرت در این شیوه بصورت واحد و معمولا در آخر هفته انجام می‌شود. دلیل این کار، حجم کم داده در این زمان است.
فازبندی: در این روش داده‌ها با فازبندی به سیستم جدید منتقل می‌شوند. و برای مشتریان جدید، داده‌های مالی در سیستم جدید مستقیما ایجاد می‌شوند.
اجرای موازی: در این روش تا زمانی که انتقال به صورت کامل انجام شود، تراکنش‌ها هم به سیستم جدید و هم به سیستم قدیمی فرستاده می‌شوند. و تا زمانی که همه‌ی داده‌ها منتقل شوند، در پایان هر روز بازیابی صورت می‌گیرد.
عوامل محیطی بر انتخاب روش مهاجرت تاثیر گذار هستند. سیستم قدیمی و جدید، روش و ابزار مهاجرت را تعیین می‌کند. معمولا روش استخراج، انتقال و بارگذاری (ETL) به دلیل توانایی آن برای مدیریت حجم بالا و پیچیده‌ی داده‌ها به دیگر روش‌ها ترجیح داده می‌شود.
برنامهریزی برای تعیین زمان تحویل پروژه نیز یک عامل حیاتی است، بنابراین ETL یا همان روش استخراج، انتقال و بارگذاری داده، باید قبل از این‌که خروجی اصلی بر فرایند مهاجرت تاثیر بگذارد، برنامهریزی شود
استراتژی‌های بازگشت باید برای بازگرداندن حالت اصلی سیستم در زمانی که انتقال به خوبی انجام نشده برنامهریزی شود. تصمیم برای بازگشت باید قبل از ادامه‌ی اجرای سیستم جدید گرفته شود. یک برنامه برای بازگشت همراه با جزئیات، شامل شاخص‌های بازگشت، گام‌های بازگشت به سیستم قبلی و سیستم‌های منبع به حالت قبلی و آزمایش سیستم در حال بازگشت است.
بورد مدیریت تغییر: بورد مدیریت تغییر مسئول اجرای طرح‌هایی برای ایجاد یک فرایند موثر مدیریت تغییر است. بورد باید همه‌ی تغییرات لازم را در نظر گرفته و آن‌ها را برای اجرا بر مبنای تحلیل‌ها برنامهریزی کند.
برنامهریزی پروژه و شروع کار: زمانی‌که محدوده وظایف مشخص شد، باید ساختار هدایت پروژه اجرا شود. معمولا دیده شده که در 85درصد از موارد، مهاجرت با شکست یا تاخیر رخ می‌دهد. یک ساختار تحویل پروژه بهینه به برنامهریزی احتمالات کمک می‌کند. این ساختار باید شامل زمانبندی پروژه، آیتم‌های قابل تحویل و نقاط عطف باشد.
تحلیل جزئیات: فاز تحلیل احتمالا دشوارترین بخش پروژه است. داده فقط زمانی که به خوبی درک شود می‌تواند به خوبی تحلیل شود. مهاجرت باید برمبنای سیستم جدید هدایت شود و نه سیستم قدیمی. این فاز فرصت مناسبی برای حذف داده‌های نامطلوب است و برای اطمینان از ایمنی داده باید فعالیت‌های زیر انجام شود:
شناسایی ویژگی‌های داده (در سیستم قدیمی و جدید): شناسایی ویژگی‌های داده به اتوماتیک کردن شناسایی داده‌ها کمک می‌کند و در عین حال موجب اصلاح ناسازگاری‌ها، موارد اضافی و اشتباهات می‌شود و همچنین داده‌های سیستم قدیمی و جدید برای کشف ساختار و ارتباطات داده‌ها، شناسایی می‌شود.
لیست کردن محصول: لیست کردن محصول فرایندی است که طی آن هر محصول در سیستم جدید بر مبنای محصول موجود در سیستم قدیمی مسیریابی می‌شود. در برخی موارد، محصولات برای سازگار کردن محصولات پشتیبانی شده در سیستم هدف جدید به صورت منطقی تفسیر می‌شوند.
مسیریابی داده: فرایند تبدیل داده با مسیریابی داده شروع می‌شود که مستلزم مسیریابی عناصر داده سیستم قدیمی به سیستم جدید است. این فرایند باید با اطمینان از مسیریابی جامع بین منبع قدیمی و سیستم هدف جدید صورت گیرد. همه‌ی داده‌هایی که نیاز به انتقال دارند، باید از نظر نوع داده، طول داده، قوانین خاص سیستم و بررسی‌های یکپارچگی بررسی شوند. مسیریابی داده یک فرایند تعاملی است و برای هر تغییر در طراحی یا قواعد سیستم، تغییرات باید در تعامل با ویژگی‌های مسیریابی انجام شود.
پاکسازی داده: هدف اصلی هر پروژه‌ی مهاجرت داده، مهاجرت کامل داده به سیستم Core banking جدید است. این کار نیازمند پاکسازی داده‌های قدیمی است که می‌تواند دارای جزئیات بسیاری باشند و وابسته به روش انتخابی است و لازم است به دقت برنامهریزی شود. این کار با تشخیص و اصلاح رکوردهای اشتباه مجموعه‌ای از داده‌ها، به ایجاد یک مبنای قوی برای فرایند کامل ETL کمک می‌کند. برخی روش‌هایی که می‌تواند برای پاکسازی داده مورد استفاده قرار گیرد، رویکرد دستی، خودکار یا ترکیبی از این دو است.
آموزش: آموزش به کاربر نهایی برای استفاده از سیستم جدید قبل از انجام تراکنش به منظور استفاده‌ی مناسب از سیستم جدید، امری ضروری است.
پیکربندی مهاجرت
ابزار پیکربندی مهاجرت: ابزارمهاجرت داده به عنوان یک مخزن مرکزی برای پشتیبانی از حفظ و نگهداری مسیریابی داده عمل می‌کند. ابزار انتخابی برای مهاجرت باید انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیر باشد، موجب اطمینان از کارایی ETL شود و همچنین باید قابلیت انتقال اتوماتیک را داشته باشد.
محدوده پیکربندی: در سرور محصولات یک بخش جداگانه برای ذخیره‌ی فایل‌های استخراج شده و ایجاد شده بعد از مهاجرت تخصیص داده شده است و معمولا برای ذخیره‌ی نتایج فرایند ETL مورد استفاده قرار می‌گیرد. جدول‌های هدف باید دقیقا به پایگاه داده‌ی نهایی ارجاع داده شود، که موجب اطمینان از انتقال سریع‌تر به سیستم هدف جدید شود.
اجرای فرایند تبدیل داده‌ها: زمانی که محدوده یابی پیکربندی می‌شود، داده می‌تواند از سیستم قدیمی به سیستم جدید منتقل شود که در این مرحله، داده از شکل ساختاری موجود در سیستم قدیمی به شکل مورد نیاز در سیستم جدید تبدیل می‌شود.
اجرا و تست
بارگذاری داده‌های آزمایشی: به عنوان یک تلاش آزمایشی، نمونه‌های کوچکی از داده برای اطمینان از توالی بارگذاری، تعیین زمانبندی، دقت و اصلاح خطاها آپلود می‌شوند. این امر تا زمانی که فرایند بارگذاری با موفقیت تکمیل شود، تکرار خواهد شد.
اجرای آزمایشی: این یک اجرای مدل‌سازی شده از کل فرایند ETL است تا هر خطای بارگذاری شده در طول فرایند بررسی شود. در مورد هر خطا، این فرایند تا زمان اصلاح موفق تکرار می‌شود. اگر هیچ خطایی یافت نشود، تیم می‌تواند برای انتقال نهایی آماده شود.
تست: برای کاهش ریسک مربوط به فرایند مهاجرت داده، اجرای یک استراتژی تست موثر حیاتی است. تست می‌تواند در فازهای زیر اجرا شود:
تست واحد: این روش شامل تایید محدوده، مسیریابی داده، الزامات سیستم جدید و ابزار مهاجرت است. همچنین هر واحد به عنوان بخشی از استراتژی عملیاتی و نهایی تست می‌شود.
تست پس از مهاجرت: این تست پس از مهاجرت انجام می‌شود و شامل تست توان عملیاتی فرایند مهاجرت و اصلاح آن است.
UAT: آزمون عملکردی روی داده های منتقل شده در سیستم جدید، مطابق مشخصات موردنیاز تایید می‌گردد.
مهاجرت: این مرحله‌ی نهایی مهاجرت به سیستم جدید است. یک دوره برای اجرایی شدن فرایند مهاجرت تعریف می‌شود که معمولا دوره‌ی زمانی میان اتمام کار سیستم قدیمی و شروع به کار سیستم بانکداری جدید است. در این مرحله، داده در سیستم قدیمی فریز، و سپس در Core banking جدید استخراج می‌شود. روند ذکر شده در زیر برای موفقیت روند مهاجرت حیاتی است:
بارگذاری در سیستم جدید: بارگذاری داده در سیستم جدید در ناحیه عملیاتی به صورت متوالی با استفاده از ابزار انتقال و اسکریپت‌های بارگذاری داده انجام می‌شود.
تایید سیستم جدید: زمانی که داده در سیستم جدید بارگذاری می‌شود، صحت عملیات با انجام بررسی های که می تواند در قالب یک گزارش باشد ، تأیید می شود و اگر هر اختلافی شناسایی شود، سیستم به حالت قبلی‌اش برمی‌گردد.
اجرای سیستم جدید: در این مرحله، کل فرایند ETL کامل می‌شود و سیستم جدید برای ادامه کار آماده می‌شود. همه‌ی قوانین کسب‌وکاری مورد نیاز و شاخص‌های مورد قبول شناسایی شده و ماتریس عملکرد کلیدی ارزیابی می‌شود.
تطبیق و عملیاتی سازی
این مرحله‌ی پس از انتقال است که سیستم جدید آماده‌ی استفاده می‌شود. در طول دوره‌ی مهاجرت، سیستم منبع اصلی باید به مرحله‌ی محاسبات منطقی آورده شود.
در طول فرایند مهاجرت، هر تراکنش جدیدی باید به سیستم قدیمی وارد شده و داده فریز شود. زمانی که مهاجرت داده انجام شود، لازم است تا بررسی‌های اصلاحی انجام شود تا مطمئنم شویم که قبل از ادامه هیچ عدم انطباقی وجود نداشته باشد. زمانی که سیستم جدید شروع به فعالیت می‌کند، آن را از نظر میزان موفقیت بررسی کنید و هرگونه بهبود لازم را در نظر بگیرید.
مهاجرت، معمولا در طی آخر هفته انجام می‌شود و همه‌ی ذی‌نفعان از زمان برنامهریزی شده برای این اقدام آگاه هستند. کانال‌های مرتبط با سیستم در طول این فرایند عملیاتی نخواهند بود. اگر بانک نیاز به پشتیبانی از تراکنش واسطه داشته باشد، می‌تواند آن را در حالت آفلاین و با ایجاد رکوردهایی که بعدا وارد سیستم شوند، انجام دهد.
بهترین فعالیت‌ها و فرایندها
در بخش‌های قبل، روش‌شناسی “مهاجرت داده” توضیح داده شد و راه حلی برای پوشش مراحل مختلف درگیر در فرایند مهاجرت ارائه شد.
برخی از بهترین فعالیت‌هایی که باید در این فرایند انجام شوند عبارتند از:
اطمینان از سازگاری مستمر با تیم تحویل پروژه
تنظیم جلسات زمانبندی شده‌ای با تصمیم‌گیران سطح بالا، شامل سهامداران بانک برای پایش پیشرفت و بیان هر مسئله ای
داده را قبل از مهاجرت و اطمینان از وجود دانش کافی در مورد آن برای تجمیع و حفظ کنترل بر روی دادهپاکسازی کنید.
طرحی از روش‌شناسی مهاجرت با استفاده از ابزارهای قبلی و کتاب‌های اجرایی ایجاد کنید که قابل استفاده‌ی مجدد باشد. فرایند را به منظور استفاده از تجربیات پیشین و ارتقای آن‌ها مستندسازی کنید.
قبل از شروع به کار واقعی سیستم جدید، برای اطمینان از موفقیت و جلوگیری از ریسک‌ها، آزمون ها را انجام دهید.
با توجه به احتمالات، برنامهریزی کنید و به دلیل ماهیت پیچیده‌ی این فرایند آماده‌ی صرف زمان و هزینه‌ی زیادی باشید.
دوره‌ی مهاجرت را با دقت مدیریت کنید تا این فعالیت پیش از زمان مقرر اجرا نشود.
هرگونه اشکال را به سرعت حل کنید تا زمان هدر رفته را کاهش دهید.
بازگشت از مهاجرت باید برای زمان شکست در مهاجرت یا اصلاح داده برنامهریزی شود.
توصیه‌ها
با استفاده از خدمات روش شناسی مهاجرت داده، می توان به تحول در Core banking دست پیدا کرد.
بانک‌ها در مسیر مهاجرت باید دارای اهداف کسب‌وکاری روشن باشند.
نقشه راه برنامه باید از طریق مدیران کسب‌وکار و IT توسعه یابد.
برای کاهش اختلال و ریسک‌های مهاجرت باید از یک روش‌شناسی تایید شده استفاده کنید.
یک رویکرد مدیریت تغییر موثر را به کار گیرید.
محصولات و فرایند بازسازی را برای استفاده بهینه از سیستم جدید، ساده سازی کنید.
نتیجه
در محیط پویای امروزی، بانک‌ها باید با اجرای یک سیستم Core banking استاندارد، در جهت جهانی شدن حرکت کنند. روش‌شناسی مهاجرت، بانک‌ها را قادر می‌سازد تا سیستم‌هایشان را با کم‌ترین اختلال در کسب‌وکار ارتقا دهند. به علاوه این امر باعث کاهش ریسک موجود در مدیریت این فرآیندهای پیچیده می‌شود. بانک‌ها با استفاده از یک برنامه‌ی قوی، مجهز به حساب‌هایی می‌شوند که با وجود بیش‌ترین احتمال خطا و سوءعملکرد، می‌تواند با استفاده از بهترین افراد، بهترین روش‌ها و مشارکت‌ها را با شرکای مناسب در اختیار داشته باشد.