مضرات رسیدهای کاغذی؛ از هزینه میلیاردی تا عقیم شدن مردان!
عصر بانک؛این روزها موضوع خرید رسیدهای کاغذی دستگاه‌های کارتخوان به یکی از دغدغه‌های اصلی صاحبنظران حوزه‌ی پرداخت تبدیل شده است و موضوع خرید رسیدهای کاغذی و هزینه‌هایی که برنظام بانکی و شبکه پرداخت و همچنین محیط زیست تحمیل می‌کند، به یکی از مهمترین موضوعات روز تبدیل شده است. از این رو با آقای مرتضی مقدسیان و عبدالحمید منصوری، دو صاحبنظر حوزه‌ی بانکی و پرداخت، که در مراسم رونمایی از برند ” پرداخت سبز” حضور داشتند درباره‌ی مشکلات و معضلات رسید کاغذی و تحولی که با استفاده از رسید الکترونیکی در شبکه‌ی بانکی و پرداخت ایجاد می‌شود گفتگویی داشته‌ایم که گزیده‌ای از آن در ادامه آمده است:
هزینه‌ی بسیار بالای کاغذهای رسید پرداخت
مقدسیان در ابتدا گفت: مشکلات زیادی در رابطه با استاده از رسیدهای کاغذی وجود دارد که از جمله آن هزینه‌ی بسیار بالایی است که سالیانه صرف خرید رسیدهای کاغذی می‌شود. طبق آخرین آمار سال گذشته، قیمت هر سانتی‌متر برای نوارهایی با ارز 2 اینچ حدود 10 تا 15 ریال بوده که قیمت نوار 3 اینچ حدود 50 درصد از آن بیشتر است. طبق آماری که قبل از گران شدن ارز گزارش شده شرکت‌های PSP سالانه حدود 120 میلیار تومان کاغذ خریداری میکنند و با گران شدن ارز، این مبلغ حدود 2.5 برابر افزایش میابد که معادل 300 میلیارد تومان در سال است.
مشکلات زیست محیطی و شیمیایی
وی افزود: گذشته از قیمت بالای کاغذ، موضوع مهم دیگری که وجود دارد مشکلات زیست محیطی و شیمیایی است. زیرا بر روی کاغذهای رسید، از یک ماده صنعتی به نام Bisphenol A (بیسفنول ای)، جهت روغنی شدن و تسهیل حرکت کاغذها استفاده می‌شود. در سراسر دنیا نوع بدون BPA این کاغذهای Bisphenol تولید میشوند که گرانتر هستند و به عنوان نوع استاندارد شناخته میشوند. ولی در ایران طبق گزارشات فقط یکی از شرکت‌ها کاغذ بدون BPA خریداری می‌کند و سایر شرکت‌ها به خاطر گران بودن از کاغذهای VPA دار استفاده میکنند که بدترین نوع از مواد شیمیایی را دارند. این کاغذها علاوه بر اینکه محیط زیست را آلوده میکنند، محدودیت لمسی نیز دارند یعنی فقط تا حداکثر صدبار میتوان این سطح شیمیایی را لمس کرد و تماس زیاد این نوع کاغذها ممکن است باعث مشکلاتی، نظیر عقیم شدن مردان شود.
راهکارهای ممکن
مقدسیان در آخر با اشاره به برند ” پرداخت سبز” تصریح کرد: با توجه به همه مشکلاتی که گفته شد بهترین راه‌حل این است که به سمت پرداخت‌های الکترونیک برویم واپلیکیشن‌هایی را برای دریافت رسید ایجاد کنیم تا با حذف پیامک و کاغذ، هزینه‌ها را کاهش دهیم. از طرفی رسیدهای الکترونیک می‌توانند اطلاعات جامع‌تری را ارائه می‌دهند و محدودیت حجمی ندارند. نکته‌ی دیگری که اهمیت دارد این است که این حرکت باید جمعی باشد و بانک مرکزی باید سیاستی را در این مسیر اخذ کند. زیرا اگر شرکت یا سازمانی به تنهایی طرح جدیدی مثل ” پرداخت سبز” را اجرا کند ریسک بالایی مانند ورشکستگی و عدم موفقیت را در پی خواهد داشت. در واقع میتوان بانک مرکزی را به عنوان رهبر این حرکت جمعی مهره‌ی اصلی عملی شدن طرح دانست.
در ادامه نیز عبدالحمید منصوریان در تعریفی از مفهموم “پرداخت سبز” گفت: در دنیای امروز، بشر وظیفه دارد که حدالامکان به طبیعت ضرر کمتری برساند. اما ما به عنوان بخشی از این اکوسیستم برای بقای خود ناچار به دست بردن به طبیعت هستیم. منظور از مفهوم “پرداخت سبز” این است که ما صورتحساب‌های کاغذی موجود در صورتحساب نظام پرداخت را حذف کنیم و این ایده بسیار عالی است. ما در سال گذشته حدود 27 میلیارد تراکنش در شاپرک داشته‌ایم که اگر برای صورتحساب هر تراکنش به طور معمول دو رسید چاپ شود که یکی مربوط به خریدار و دیگری برای فروشنده است، رقم‌های بسیار بالایی را به خود اختصاص خواهد داد ک این میزان از بودجه کشور کم خواهد کرد. ولی فراتر از این موضوع، مردم هنوز به دریافت رسیدهای کاغدی اعتقاد دارند و وقتی آن را دریافت میکنند از انجام موفق تراکنش مطمین میشوند. بنابراین برای اینکه ” پرداخت سبز” همه گیر شود، باید توسط نهاد قانون‌گذار مثل وزارت امور اقتصادی و دارایی مبنی بر پذیرش قبول رسیدهای پیامکی یا الکترونیکی در مرکز اسناد الکترونیک، قوانینی وضع شود.
وی افزود: این موضوع هنوز قانونمند نشده و تمام قوانین کشور مبتنی بر وجود رسید کاغذی است. با توجه به این که رسیدهای ما از جنس حرارتی هستند و عمر حداکثر شش ماهه دارند بعضی از سازمان‌ها و فروشگاه‌ها برای ثبت رسیدها از روی آن کپی میگیرند. بدین ترتیب ما امیدواریم که ، بتوانیم پذیرش این موضوع را با یاری مردم، فعالان و متخصصان این عرصه، بواسطه قوانین اسناد دیجیتالی پرداختی در بین عموم فرهنگ سازی کنیم و شاهد حذف صورتحساب‌های کاغذی باشیم.
وی در انتها خاطر نشان کرد: قیمت هر رول کاغذی حدود 25 الی 30 هزار تومان است که پاسخگوی حدود 100 صورتحساب تراکنش است. یکی از شرکت‌های PSP با فشرده سازی حجم رسیدها در طول یک سال توانست طبق آمار رسمی حدود 12.6 میلیارد صرفه‌جویی کند. با این وجود میتوان با اطمینان گفت که در صورت حذف این رسیدها هزینه تمام شده پول کاهش قابل توجه‌ای خواهد داشت زیرا در نظام پرداخت یکی از بالاترین هزینه ها مربوط به تدارکات و رساندن این رسیدها به فروشندگان و پشتیبانی از دستگاه کارتخوان است و با توجه به وارداتی بودن این کاغذها، با خروج ارز از کشورهزینه بسیار زیادی بر نظام اقتصادی کشور تحمیل می‌شود.