تصویر بانک‌های دولتی در بودجه 98

عصر بانک؛ پیش‌بینی افزایش درآمدها و هزینه‌های 8 بانک دولتی و بانک مرکزی متفاوت است. به‌طوری که برای بانک ملی و بانک سپه رشد بیش از 30 درصدی در هزینه‌ها و درآمدها پیش‌بینی شده است در حالی که در بانک‌های دیگر این رقم حدود 16 درصد است.

تصویر بانک‌های دولتی در بودجه 98
اما در مجموع با توجه به تورم انتظاری سال آینده، میزان افزایش در نظر گرفته شده برای پوشش هزینه‌های بانک‌ها دور از انتظار نیست.  منابع شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت در بودجه 98، سهم 7/ 1274 هزار میلیارد تومانی دارند. به عبارت دیگر حدود 75 درصد بودجه کل کشور به شرکت‌های دولتی و بانک‌ها اختصاص دارد. از این مقدار، سهم 9 بانک دولتی که در مجموع 7/ 106 هزار میلیارد تومان بودجه برای آنها در نظر گرفته شده است، حدود 37/ 8 درصد است.

پیوست 3 لایحه بودجه، به جزئیات بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت می‌پردازد. این پیوست نشان می‌دهد که تعداد بانک‌های دولتی در لایحه بودجه 98 مانند سال جاری 9 بانک شامل 8 بانک تجاری و بانک مرکزی است.  بررسی وضعیت منابع و مصارف بانک‌های دولتی در لایحه بودجه سال آینده نمایانگر این است که درآمد بانک‌ها 7/ 105 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که به نسبت بودجه 97 حدود 9/ 2 درصد رشد داشته است. البته نکته قابل توجه در مورد بودجه سال 97 این است که در ابتدا کل درآمد بانک‌ها معادل 4/ 84 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود در حالی که با پیشنهاد نمایندگان مجلس 2/ 18 هزار میلیارد تومان تحت عنوان درآمد ناشی از مابه‌التفاوت نرخ ارز به درآمد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اضافه شد. اگر این رقم در نظر گرفته نشود، رشد درآمد بانک‌ها در لایحه بودجه 98 معادل 25 درصد است. نگاهی به بودجه سال 96 نیز نشان می‌دهد با در نظر گرفتن اعداد و ارقام منتشر شده، درآمدهای بانک‌ها در سال 96 حدود 1/ 77 هزار میلیارد تومان بوده که در سال 97 به دلیل افزایش درآمد بانک مرکزی به دلیل تغییر قیمت ارز، 33 درصد رشد داشته است.

در مقابل درآمدهای بانک‌ها باید به هزینه آنها نیز توجه کرد. پیوست 3 همچنین نشان می‌دهد هزینه بانک‌ها در لایحه بودجه 98، حدودا 7/ 102 هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به سال 97 رشد 25 درصدی داشته است. در واقع به نظر می‌رسد ملاک پیش‌بینی هزینه بانک‌ها برای سال آینده رشد 25 درصدی درآمدهای بانک‌ها بوده است. هزینه‌های بانک‌ها در سال 97، حدود 82 هزار میلیارد تومان بوده که با توجه به اینکه هزینه‌های بانک‌ها در سال 96 حدود 7/ 73 هزار میلیارد تومان بوده است، تقریبا رشد 11 درصدی داشته است. در واقع نگاهی به رشد درآمدها و هزینه‌ها نشان می‌دهد در سال 97 با در نظر گرفتن رشد 33 درصدی درآمدها، هزینه‌ها را 11 درصد افزایش داده‌اند، در حالی که در بودجه 98، با در نظر گرفتن رشد 3 درصدی درآمدها، هزینه‌ها 25 درصد رشد داشته است.

براساس اعداد و ارقام منتشر شده، کل مالیات در نظر گرفته شده برای بانک‌ها 5/ 745 میلیارد تومان و 50 درصد سود ویژه آنها 1491 میلیارد تومان خواهد بود که در مجموع حدود 2/ 2 هزار میلیارد تومان درآمد از این محل برای دولت به‌دست می‌آید. این در حالی است که رقم مذکور در بودجه سال 97 حدود 5/ 15 هزار میلیارد تومان بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد دلیل این تفاوت که بیشتر از محل درآمد اضافه شده به بودجه بانک مرکزی است، به دلیل درآمد ناشی از مابه‌التفاوت نرخ ارز بوده که قاعدتا با کاهش درآمد، مالیات و سود ویژه 50 درصد نیز کاهش پیدا کرده است.

دولت در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده از محل مالیات 4/ 5 هزار میلیارد تومان و از محل سود ویژه 50 درصدی که از شرکت‌های دولتی می‌گیرد حدود 7/ 6 هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد که در کل جمع این دو درآمد 1/ 12 هزار میلیارد تومان خواهد بود. بنابراین محاسبات دولت نشان می‌دهد 1/ 6 درصد از درآمدهای مالیاتی و سود ویژه آن از طریق بانک‌ها تامین خواهد شد.

جزئیات دخل و خرج بانک‌ها
پیوست 3 لایحه بودجه 98 جزئیات درآمدها و هزینه‌های 8 بانک تجاری و بانک مرکزی را منتشر کرده است. آمارها نشان می‌دهد بانک ملی بیشترین درآمد را در میان بانک‌های دولتی دارد. جدول منتشر شده نشان می‌دهد که بانک ملی 37 هزار میلیارد و 290 میلیون تومان درآمد خواهد داشت که 3/ 35 درصد از کل درآمدهای بانک‌ها و بانک مرکزی را تشکیل می‌دهد. در مقابل هزینه‌های این بانک 37 هزار و 285 میلیارد تومان گزارش شده که نسبت به سال قبل رشد 18 درصدی را ثبت کرده است. نگاهی به درآمدها و هزینه‌های این بانک و 4 بانک کشاورزی، سپه، پست بانک و توسعه تعاون نشان می‌دهد که درآمدها و هزینه‌ها تقریبا به یک میزان گزارش شده‌اند که میان دخل و خرج بانک‌ها تراز ایجاد شود، البته یک اختلاف جزئی درخصوص درآمد و هزینه‌های بانک وجود دارد. این ارقام ابتدایی هر بانک محسوب می‌شود و باید گزارش عملکرد این بانک‌ها مدنظر قرار گیرد، تا بتوان دریافت که چه میزان از این درآمدها و هزینه‌ها محقق خواهد شد.

رتبه بعدی به بانک سپه تعلق دارد که درآمدهای آن حدود 1/ 20 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که 19 درصد از سهم کل را به خود اختصاص می‌دهد. هزینه‌های بانک سپه با درآمدهای آن برابر است اما نکته قابل توجه این است که هزینه و درآمد این بانک به نسبت بودجه 97 بیش از 40 درصد افزایش داشته است.

بانک کشاورزی در میان بانک‌های دولتی رتبه سوم از نظر درآمد را به خود اختصاص داده است. درآمدها و هزینه‌های این بانک در لایحه بودجه سال آینده حدود 17 هزار میلیارد تومان گزارش شده است که این رقم نسبت به لایحه بودجه سال جاری افزایش 32 درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که پیش‌بینی رشد بیش از 30 درصد در درآمدهای بانک کشاورزی و ملی با توجه به اینکه کل درآمدهای بانک‌های دولتی به عبارتی 3 درصد و به عبارت دیگر 25 درصد رشد داشته است، قابل توجه است.  در میان بانک‌های دولتی، بانک مسکن از نظر درآمدها در رتبه چهارم قرار دارد. درآمدهای بانک مسکن 14 هزار میلیارد و 258 میلیون تومان پیش‌بینی شده در حالی که هزینه‌های آن 14 هزار میلیارد و 173 میلیون تومان در نظر گرفته شده است. مقایسه درآمد و هزینه‌های این بانک در لایحه بودجه 98 به نسبت قانون بودجه 97 حدود 16 درصد افزایش داشته است. در مجموع رشد درآمدها و هزینه‌های بانک‌ها با توجه به تورم انتظاری سال آتی و رشد هزینه‌های بانک‌ها در سال جاری دور از ذهن نیست.

/دنیای اقتصاد