همه چیزی که باید درباره FATF بدانیم
کارگروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF که مخفف شده Financial Action Task Force است. در واقع یک نهاد یا سازمان بین دولتی است که از سال 1989 فعالیت خود را آغاز کرد. ایده اولیه این سازمان توسط گروه جی 7 که متشکل از وزیران اقتصاد آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا بود، ارائه شده است. در حال حاضر علاوه بر گروه جی هفت، روسیه، چین و ژاپن هم از اعضای آن هستند. محل استقرار این کارگروه در شهر پاریس است. FATF چیست؟
وظیفه FATF چیست؟
در بدو تاسیس هدف اصلی FATF، بیشتر بررسی و نظارت بر قوانین مبارزه با پولشویی در بازارهای مختلف مالی سرتاسر جهان بود. اما بعد از حادثه حملات تروریستی 11 سپتامبر سال 2001، مبارزه با تروریسم هم به صورت جدی‌تر به اهداف آن اضافه شد.
به عبارتی کارگروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF قوانین استانداردی برای مبارزه با پولشویی و تروریسم و دیگر تهدیدات وارد بر انسجام سامانه مالی جهانی برای کشورها وضع کرده که شرکت‌ها و نهادهای مالی هر کشور را موظف به پاسخگویی در خصوص درآمدهای خود به دولت میکند. در بازههای زمانی مشخص کشورها ملزم به پاسخگویی به این کارگروه هستند. FATF چراغ راهی برای سرمایه‌گذاری در کشورهای مورد تایید خود در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. FATF چیست؟
پولشویی چیست؟ به عبارتی مجرمی از طریق راه‌های غیر قانونی مانند قاچاق کالا، مواد مخدر، کلاهبرداری و… اموالی را به دست می‌آورد و برای پوشاندن جرم خود اموال خود را مخفی نگه می‌دارد. این عمل پولشویی است. هر کشوری قوانین خاص خود در برابر مبارزه با این عمل دارد. به عبارتی همان‌طور که گفته شد FATF بر قوانین کشورها مبنی بر پولشویی نظارت دارد.
تروریسم چیست؟ ایجاد رعب و وحشت و استفاده از خشونت و تهدید به منظور رسیدن به اهداف سیاسی، نظامی، مذهبی و… را تروریسم می‌گویند. افرادی که این عمل را انجام دهند تروریست گفته می‌شوند. برای مثال گروه تروریستی داعش. مبارزه با تروریسم از جمله اهداف هر کشوری است. FATF با هدف مبارزه با تامین مالی تروریسم به عنوان نهاد ناظر بر کشورهای عضو نظارت لازم را دارد.
چرا پیوستن به FATF مهم است؟
همان‌طور که گفته شد FATF چراغ راهی برای سرمایه‌گذاران است و همین‌طور تبادلات مالی با کشورهای دیگر را با پیوستن به بانک جهانی میسر میکند.
در صورتی که قوانین کشور استانداردهای لازم برای تایید FATF را نداشته باشد و به عبارتی در لیست سیاه قرار گیرد به عنوان یک کشور پرریسک شناخته می‌شود و دیگر هیچ سرمایه‌گذاری مایل نیست به آن کشور ورود کند و همین‌طور ارتباط های مالی با کشورهای دیگر محدود یا از بین می‌رود.
لیست سیاه FATF یعنی چه؟
از سال 2000 به بعد کشورهایی که استانداردهای لازم برای مبارزه با پولشویی و تروریسم را از نظر کارشناسان FATF دارا نبودند در لیستی موسوم به لیست سیاه قرار می‌گرفتند. این لیست سیاه قابلیت حذف کشورها در صورت اصلاح قوانین و یا اضافه شدن را دارد. به عبارتی کشورهایی در این لیست قرار دارند که ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری و تبادلات مالی دارند. براساس منشور گروه ویژه اقدام مالی، هر کشوری برای جلوگیری از قرار گرفتن در فهرست سیاه نیاز به حمایت حداقل سه کشور عضو دارد.
آیا ایران در لیست سیاه FATF قرار دارد؟ FATF چیست؟
در سال 2009 ایران در کنار کره شمالی در این لیست قرار گرفت اما بعد از توافقات برجامی در دولت یازدهم با تصویب یکی از لوایح چهارگانه تحت عنوان مبارزه با تأمین مالی تروریسم نام ایران در ابتدا به مدت یک سال از فهرست سیاه خارج شد.
پس از آن با تصویب لایحه دوم و بررسی دو لایحه باقیمانده به صورت جدی این کشور در حالت تعلیق قرار گرفت و خروج کامل آن مشروط بر پذیرش تمام شرایط لازم برای پیوستن بهFATF است. تاکنون چند بار مهلت ایران برای تصویب لوایح 4گانه تمدید شده، اما همچنان دو لایحه با مخالفت مجمع تشخیص روبه رو شده است.
لوایح FATF کدامند؟
اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، پیوستن ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم(CFT)، لوایح 4 گانه موسوم به لوایح FATF هستند.
FATF دقیقا از ما چه میخواهد؟
براساس بیانیه عمومی گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، این گروه از ایران می خواهد اقدام های باقی مانده از جمله موارد زیر را انجام دهد:
- به نحو مناسبی تامین مالی تروریست ها را جرم انگاشته و از جمله معافیت گروههای تحریم شده را که «در تلاش برای پایان دادن به اشغالگری خارجی، نژادپرستی و استعمار هستند»، حذف نماید.
- دارایی های تروریستی را در راستای قطعنامه های مرتبط شورای امنیت سازمان ملل شناسایی و بلوکه کند.
- نظام مناسب و قابل اجرای مراقبت مقتضی مشتریان را تضمین دهد. FATF چیست؟
- استقلال کامل واحد اطلاعات مالی را تضمین و تحویل گزارش فعالیت های مشکوک مربوط به تراکنش های مربوطه را الزامی کند.
- نحوه شناسایی و تحریم خدمات دهندگان غیرمجاز انتقال پول و اوراق بهادار به وسیله مسئولان را اثبات کند.
- معاهدات تامین مالی تروریست ها و پالرمو را تصویب و اجرا کرده و توانمندی ارائه مساعدت دوجانبه حقوقی را شفاف سازی نماید.
- تضمین دهد که موسسات مالی انتقال وجوه خود را ضمن تائید در اختیار داشتن مشخصات کامل گیرنده و فرستنده انجام دهد.
- برقراری طیف وسیع تری از مجازات ها برای ارتکاب جرایم پولشویی برقرار شود.
- وضع قوانین و آئین نامه های مناسب جهت مصادره اموال دارای ارزش متناظر را تضمین دهد.یکی از اجلاس کارگروه ویژه اقدام مالی در سال 2019 (FATF)
ایران چه اقداماتی انجام داده است؟
چهار لایحه مرتبط با FATF از سوی دولت به مجلس ارسال شد که دو مورد از آن جنبه داخلی داشت و اصلاح قوانین بود و دو لایحه دیگر عضویت در کنوانسیون‌ها بود که در دو مورد مربوط به قوانین، اصلاحات لازم انجام شد.
اما دو لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) همچنان با تعیین تکلیف نهایی از سوی سیاست گذار روبه رو نشدند.
چرا ایران دو لایحه را تصویب نمیکند؟ FATF چیست؟
با توجه به اینکه دیدگاه‌ها به تروریسم متفاوت است برخی از این گروه‌ها که تروریسم نامیده شده‌اند و مورد تحریم آمریکا و برخی کشورهای دیگر هستند به اعتقاد ایران در راستای مقابله با اشغالگر و استعمار فعالیت دارند همانند حزب اله لبنان و… این گروه‌ها همواره مورد حمایت‌های مالی ایران بوده‌اند اما با تصویب این موضوع این حمایت باید برداشته شود یا به عبارتی حمایت ایران از محور مقاومت را ناممکن میکند. در صورتی که پیوستن ایران به FATF موجب ضربه وارد شدن به این گروه‌ها نمی‌شود بلکه عدم پذیرش روند FATF موجب در معرض اتهام قرار گرفتن ایران به حمایت مالی از گروههای تروریستی شده و در روند کمک‌های ایران به این گروه‌ها ضربه بیشتری می‌زند.
از طرفی این نگرانی در میان برخی وجود دارد با درز اطلاعات مالی ایران به کشورهای مخالف از جمله آمریکا مشکلاتی در راستای مبادلات ایران با برخی کشورها بعد از تحریم (دور زدن تحریم‌ها) ایجاد شود و با توجه به اینکه کشورهای غربی به ویژه آمریکا هرگز بر تعهدات خود کامل عمل نکرده‌اند عدم اطمینان از تسهیل تبادلات بانکی حتی بعد از پذیرفتن وجود دارد.
عواقب نپذیرفتن چیست؟
با وجود همه این‌ها اگر وارد لیست سیاه پولشویی شویم، تجارت تقریباً از طریق معمول تبادل ارز و سرانجام سفر و الزامات دیگری که نام ایران و ایرانیان با آن در پیوند باشد، ناممکن خواهد شد. در واقع اصلی ترین پیامد نپذیرفتن FATF قطع ارتباط مالی با کشورهای جهان است.
/ دنیای بورس