نقش هلدینگ بهسازان فردا در تحول دیجیتال بانک‌های ایرانی
هلدینگ بهسازان فردا به عنوان بازوی فناوری اطلاعات بانک ملت در راستای ایجاد مجموعه‌ای برای پاسخ به تمام نیازهای فناورانه بانک در سال 93 تاسیس شد. این شرکت در ابتدا برای رفع نیازهای آی‌تی بانک ملت به وجود آمد، اما چند سالی است که وضعیت شرکت متحول شده است.
با اینکه تمرکز هلدینگ بهسازان فردا سرویس‌دهی به بانک ملت است، اما این هدلینگ با تاسیس و خرید چندین شرکت نشان داد که قصد دارد تنها در حلقه خدمات به این بانک محدود نماند و تجارب و زیرساخت‌های آن به عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ‌های فناوری اطلاعات کشور برای کل صنایع کشور از جمله بانکداری نیز مفید باشد و آنها را به سمت تحول دیجیتال سوق دهد.
«پیشتاز تحول دیجیتالى با نوآورى و هوشمندى» شعاری است که بهسازان فردا آن را دنبال میکند. برای اینکه از برنامه‌های این هلدینگ و شرکت‌های زیرمجموعه در راستای ایجاد تحول دیجیتال در نظام بانکی و پرداخت کشور بیشتر بدانیم با دکتر علی حکیم جوادی، مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا گفت‌وگو کرده‌ایم.
حکیم جوادی دوره کارشناسی سخت‌افزار کامپیوتر را در دانشگاه تهران سپری کرده است. همچنین او دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندس صنایع از دانشگاه صنعتی شریف و دکتری مهندسی صنایع گرایش فناوری اطلاعات از دانشگاه تربیت مدرس است.
سابقه فعالیت او در عرصه فناوری اطلاعات به بیش از سه دهه می‌رسد. حکیم جوادی در سال 1395 به عنوان مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا منصوب شد. او پیش از این رییس هیأت مدیره شرکت ایرانیان نت بوده و سوابق ارزشمندی همچون معاونت وزیر و رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران، دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات کشور، مجری طرح شبکه ملی اطلاعات ، مدیرعامل و نایب رییس هیأت مدیره شرکت ایزایران، را در کارنامه کاری خود دارد.
چرا هلدینگ بهسازان فردا تاسیس شد؟
حکیم جوادی صحبت‌های خود را با نگاهی به تاریخچه تاسیس هلدینگ بهسازان فردا آغاز کرد و در این رابطه گفت: «شرکت بهسازان با هدف تامین نیازهای آی‌تی بانک ملت در سال 1373 تاسیس شد. با آغاز به کار این شرکت روند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در بانک ملت وارد فاز جدیدی از حیات خود شد. بهسازان شش شرکت را به وجود آورد اما به دلیل اینکه بهسازان شرکت اجرایی بود و زیرساخت‌های کربنکینگ را فراهم می‌کرد، همواره نیاز به هلدینگی که تمام شرکت‌های زیر مجموعه را تحت پوشش قرار دهد احساس می‌شد، بنابراین هلدینگ بهسازان فردا در سال 93 تاسیس شد.»
مأموریت اصلی هلدینگ بهسازان فردا
او با بیان اینکه مأموریت اصلی هلدینگ بهسازان فردا، توسعه، تامین، تدارک و ارائه خدمات جامع در حوزه فناوری اطلاعات به بانک ملت (به عنوان سهامدار اصلی) و سایر مشتریان متقاضی این نوع خدمات تعریف شده است، ادامه داد: «سال 95 بهسازان فردا به عنوان هلدینگ مادر تخصصی فعالیت خود را به طور جدی‌تری آغاز کرد. در حال حاضر این مجموعه متشکل از شش شرکت تابعه و 13 شرکت وابسته است.»
حکیم جوادی با اشاره به اینکه عمده‌ترین مسیری که هلدینگ بهسازان فردا از سال 96 طی کرده است مربوط به تحول دیجیتال بانک‌هاست، افزود: «هر یک از زیرمجموعه‌های این هدلینگ نقشی اساسی در اکوسیستم بانکداری دیجیتالی ایفا می‌کنند. تلاش می‌کنیم با همکاری و یا تاسیس چند شرکت دیگر این اکوسیستم را توسعه دهیم تا محور تحول دیجیتال بانک ملت و سایر بانک‌های کشور باشیم.»
او در پاسخ به این سوال که نقش هلدینگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی در توسعه تحول دیجیتال بانک‌ها چیست، گفت: «هلدینگ‌ها کار اجرایی نمی‌کنند اما چند ماموریت اصلی دارند که هدایت و نظارت یکی از مهم‌ترین آنهاست. هم‌افزایی و توسعه بازار نیز از دیگر وظایف هلدینگ‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی شناخته می‌شود. شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ بهسازان فردا با اینکه مستقل هستند اما در چارچوب استراتژی که برای آنها ترسیم شده است فعالیت می‌کنند. بنابراین تلاش می‌کنیم تا فعالیت‌های آنها با یکدیگر همپوشانی نداشته و بیشتر هم‌افزایی را داشته باشد.»
بانکداری دیجیتال در ایران و جهان
مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا در ادامه به روند عملیاتی شدن تحول بانکداری دیجیتال در ایران و جهان اشاره کرد و توضیح داد: «تحول دیجیتال یک سفر است و در فرایند زمانی اتفاق می‌افتد، بنابراین یک شبه نمی‌توان به آن رسید. به عقیده من تحول دیجیتال در ایران آغاز و رقابت بین بانک‌ها در این زمینه ایجاد شده است. در دنیا نیز بانک‌ها به عنوان پیشتازان تحول دیجیتال شناخته می‌شوند.»
حکیم‌جوادی با تاکید بر اینکه ابتدا باید تحول دیجیتال شکل گیرد تا در نقطه عطف آن به تعریفی از بانکداری دیجیتال دست پیدا کنیم، با ذکر مثالی ادامه داد: «یکی از ارکان بانکداری دیجیتال Open Banking است. در گذشته نه‌چندان دور بانک‌ها API خود را در در اختیار دیگر مجموعه قرار نمی‌دادند. اما در سال‌های اخیر شرکت‌هایی همانند فرابوم به عنوان پلتفرم‌های Open Banking شکل گرفتند تا بستر تبادل API را میان تمامی کسب‌وکارها فراهم کنند.»
کدام بانک‌ها به تحول دیجیتال دست پیدا می‌کنند؟
تحول دیجیتال به معنی استفاده از ابزارهای دیجیتال و دگرگونی در کسب‌وکار با استفاده از این ابزارهاست که تفاوت عمده‌ای با الکترونیکی شدن دارد. او با بیان این مطلب گفت: «بنابراین اگر بانکی تنها ابزار و زیرساخت‌های تحول دیجیتال را فراهم کرد نمی‌تواند مدعی شود که این تحول را ایجاد کرده است، زیرا باید بتواند از اطلاعات و تجربه مشتری برای ارائه سرویس‌های خاص به آنها در هر زمان و مکان استفاده کند. برای مثال OmniChannel بانک‌ها باید امکان ارائه خدمات را در هر ساعت از شبانه‌روز و توسط هر درگاه بانکی بصورت یکپارچه فراهم سازد تا دیگر مشتری مجبور نباشد در ساعت زمانی معین به شعب بانک مراجعه کند. اینگونه می‌توان مدعی شد که تحول دیجیتال در بانکی رقم خورده است.»
مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا ادامه داد: «ممکن بعضی از سرویس‌های بانکی ساده به نظر برسد اما ارائه این سرویس‌ها گام‌های کوچکی به سمت تحول دیجیتال است و هر چه در این راه به جلو پیش می‌رویم سرویس‌ها و خدمات جدید میان بانک‌ها رقابت ایجاد و آنها را از یکدیگر متمایز میکند تا جایی که در بانک‌های دیجیتال نحوه ارائه خدمات همانند احراز هویت، افتتاح حساب، وام‌دهی و اعتبار سنجی به طور کلی تغییر میکند و بانک‌ها از تعریف سنتی خود یعنی نگهداری پول و وام‌دهی خارج و تبدیل به یک مشاور قوی می‌شوند.»
حکیم‌جوادی با تاکید بر اینکه بانک‌های دیجیتال با تحلیل اطلاعات مشتریان می‌توانند به آنها پیشنهادهایی از جمله چگونگی راه‌اندازی کسب‌وکار و خرید مسکن ارائه کنند، افزود: «بانک‌هایی که تحول دیجیتال را تجربه می‌کنند حس وابستگی را در مشتریانشان به وجود می‌آورند و بخشی از سبک زندگی آنها می‌شوند، زیرا با تحلیل اطلاعات می‌توانند در بسیاری از زمینه‌ها افراد را راهنمایی و مراحل رسیدن به اهداف آنها را تشریح کنند.»
رقبای جدید بانک‌ها در مسیر دیجیتالی شدن
به گفته مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا بانک‌ها در مسیر دیجیتالی شدن رقبای جدیدی پیدا کرده‌اند. بسیاری از کسب‌وکارها اطلاعات زیادی از مشتریان خود دارد و علاقه‌مند هستند تا به سمت بانک شدن قدم بردارند. برای مثال تاکسی اینترنتی اوبر سرویس‌های خود را گسترش داده و از کیف پول به عنوان یک راهکار مناسب برای پرداخت هزینه سرویس‌های خود استفاده میکند. تعدادی از اپراتورهای تلفن همراه در دنیا نیز به سمت بانکداری رفته‌اند، شرکت‌هایی همانند گوگل و فیس‌بوک نیز بانکداری مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی را به وجود آوردند و سعی می‌کنند زیرساخت‌های پرداخت را فراهم سازند.
همکاری هلدینگ بهسازان فردا با رقبا
حکیم‌جوادی در رابطه با ماموریت هلدینگ بهسازان فردا برای ارائه سرویس به سایر بانک‌های کشور، گفت: «تلاش می‌کنیم تا زیرساخت‌هایی همانند کربنکینگ را به همه بانک‌ها ارائه کنیم. همچنین بهسازان فردا به دلیل تجربه بسیار خوبی که در حوزه ایجاد شبکه و نگهداری اطلاعات مرکزی دارد پیاده‌سازی پروژه‌های مربوط به شبکه چند بانک را به عهده گرفته است. در واقع محدوده فعالیت ما دیگر محدود به بانک ملت نیست و حتی امکان ارائه سرویس به کسب‌وکارهای رقیب‌مان را نیز فراهم کرده‌ایم. تبلور وسعت فعالیت بهسازان فردا در ایجاد کنسرسیوم‌های متعدد نمایان شده است، زیرا توانسته با همکاری شرکت‌هایی که حوزه فعالیت مشترکی با آنها دارد مشکلات بانک‌ها را حل کند. در حال حاضر کنسرسیوم‌های موفقی را تشکیل داده و در تکاپو هستیم تا تعداد آنها را گسترش دهیم و بتوانیم به نظام بانکی سرویس‌های متنوع‌تری ارائه کنیم. ادامه فعالیت ما در این راستا می‌تواند بسیاری از وابستگی‌ها را به خارج از کشور رفع کند.»
کنسرسیوم‌های هلدینگ بهسازان فردا چه می‌کنند؟
او در رابطه با وضعیت کنسرسیوم‌های هلدینگ بهسازان فردا توضیح داد: «فرابوم به عنوان اولین هاب بانکداری باز در کشور چند روز پیش اولین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت و توانست دو شریک بانکی دیگر جذب کند تا تعداد بانک‌هایی که با آن همکاری می‌کنند به چهار برسد. همچنین اخیرا ققنوس با یک بانک دیگر به تفاهم رسیده است. هدف اصلی ما ایجاد پلتفرم و فراهم سازی بستری است تا تمامی کسب‌وکارها بتوانند محصولات خود را با استفاده از آن ارائه کنند اما باید به این نکته توجه کرد که کسب‌وکاری موفق خواهد شد که بتواند سرویس بهتری را در بستر پلتفرم پیاده کند. مشکل اصلی بهسازان فردا در زمینه ایجاد پلتفرم مربوط به بحث رگولاتوری در کشور است. برای مثال شبکه ققنوس با بهره‌گیری از فناوری دفاتر توزیع شده (DLT)، امکان انتشار توکن‌های متنوع دارایی و گواهی را فراهم کرده و وارد حوزه کاملا جدیدی شده است که در دنیا نیز با چالش‌های بسیاری همراه است. امیدواریم با همکاری بانک مرکزی بتوانیم به‌زودی مشکلات را رفع کنیم.»
پروژه‌های هلدینگ بهسازان فردا
هلدینگ بهسازان فردا متشکل از شرکت‌های تابعه؛ بهسازان ملت، به‌پرداخت ملت، مهندسی سیستم یاس ارغوانی، مهندسی صنایع یاس ارغوانی، زیرساخت امن خدمات تراکنشی و مهندسی نرم‌افزار شقایق است. همچنین بنیاد ققنوس، فرابوم، آدونیس، سروحامی پارس، باشگاه کسب‌و کار دانش‌بنیان(باکس)، توسعه اعتماد وثوق گستر و صندوق سرمایه‌گذاری نوآفرین از شرکت‌های وابسته این هلدینگ به شمار می‌روند.
حکیم‌جوادی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر این شرکت‌ها عهده‌دار پیاده‌سازی چه پروژه‌های هستند، گفت: «بهسازان ملت در حال طراحی core جدید بانکی است که به نوعی زیرساخت بانکداری دیجیتال را فراهم میکند. همچنین پیاده‌سازی پروژه سامانه تدارکات دولت نیز بر عهده این شرکت است. بهسازان ملت به حوزه زنجیره تامین مالی نیز با طراحی سامانه‌ای به نام سامیار ورود پیدا کرده که امسال از آن رونمایی خواهد شد. به‌پرداخت ملت نیز بر روی توسعه کیف پول، اپلیکیشن سکه و توسعه شبکه خود متمرکز شده است.»
او با اشاره به اینکه سامانه امتا که احراز هویت متقاضیان طرح فروش فوق‌العاده خودرو را انجام می‌داد توسط شرکت‌های زیر مجموعه هلدینگ بهسازان فردا توسعه داده شده بود، افزود: «مهندسی نرم‌افزار شقایق نیز عهده‌دار پیاده‌سازی پروژه بانکداری مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی شده که به زودی از آن رونمایی خواهد شد. بهسازان فردا به عنوان یکی از شرکا و موسسین صندوق نوآفرین شناخته می‌شود و در راستای توسعه باکس شریف نیز فعالیت میکند. همچنین شرکت صنایع یاس ارغوانی در حال توسعه پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین، بیگ دیتا، هوشمندسازی و هوش مصنوعی است. به طور کلی هر یک از شرکت‌ها در حوزه‌های فناوری‌های نوین در حال فعالیت هستند تا تجمیع آنها نظام بانکی کشور را به سمت دیجیتالی شدن هدایت کند.»
برنامه‌های بانک ملت برای برای گذر به سمت بانکداری دیجیتال
مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا به اقداماتی که در بانک ملت برای گذر به سمت بانکداری دیجیتال انجام شده است اشاره کرد و در این رابطه توضیح داد: «عمده‌ترین فعالیت بانک ملت در این زمینه مربوط به پروژه‌های تحقیقاتی است که از سال 93 آغاز شد و این بانک را به یکی از پیشروهای تحول دیجیتال تبدیل کرد. در حال حاضر نیز قصد داریم تا نقشه راه بانکداری دیجیتال را طراحی کنیم. کمیته تحول دیجیتال بانک ملت نیز در راستای نظارت و پیگیری پروژه‌ها تشکیل شده است. علاوه بر اقداماتی که در حوزه مطالعاتی و تحقیقاتی انجام شده است پروژه‌هایی را نیز تعریف و پیاده کرده‌ایم. امیدواریم با این اقدامات تا سه سال دیگر بتوانیم به بخش عمده‌ای از تحول دیجیتال دست پیدا کنیم و به بانک کمک کنیم تا زیرساخت‌های بانکداری دیجیتال را به صورت یکپارچه پیاده‌سازی کند.»
بانکداری دیجیتال بدون شعبه محقق نمی‌شود
او ادامه داد: «بانک ملت یکی از بانک‌هایی است که به سمت کاهش شعب قدم برداشته است اما بانکداری دیجیتال بدون شعبه محقق نمی‌شود، زیرا تعریف شعبه در تحول دیجیتال کاملا متفاوت می‌شود. تحقیقاتی در رابطه با تفاوت بانک‌های بدون شعبه و با شعبه نشان می‌دهد که هنوز مشتریان علاقه دارند در طول سال چندین بار به شعب سر بزنند. بنابراین شعب بانک باید به عنوان مرکزی شناخته شوند که ارزش افزوده مناسبی برای مشتریان ایجاد میکند. در واقع با ایجاد تحول دیجیتال شعب حذف نمی‌شود، بلکه ظاهر و کارکرد آن تغییر میکند و متصدیان تبدیل به افراد حرفه‌ای می‌شوند که به مشتریان در زمینه‌هایی همچون راه‌اندازی کسب‌وکار و امور سرمایه‌گذاری مشاوره می‌دهند.»
بانک‌های دیجیتال مشاورهای حرفه‌ای هستند
بانک‌ها باید بتوانند فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری را شناسایی کنند و به مشتریان در این زمینه مشاوره دهند. مدیرعامل هلدینگ بهسازان فردا با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: «اگر شخصی قصد راه‌اندازی کسب‌وکاری را داشته باشد می‌تواند از شرکت‌های مختلفی که با بانک همکاری می‌کنند مشاوره بخواهد اما آنها بخشی از زنجیره هستند. بانک می‌تواند به عنوان نهادی که از ابتدا تا انتها در این زنجیره حضور دارد افراد را راهنمایی کند تا برای مثال برای آنها مشخص شود که چگونه منابع مالی را تامین کنند، چه شخص و یا شرکتی را به عنوان شریک انتخاب و در چه زمینه‌ای سرمایه‌گذاری کنند.»
بزرگترین چالش هلدینگ بهسازان فردا
حکیم‌جوادی در پایان در رابطه با بزرگترین چالش هلدینگ بهسازان فردا گفت: «مهاجرت منابع انسانی و نبود افراد متخصص در حوزه فناوری اطلاعات بانکی از جمله مسائلی است که در این راستا می‌توان به آنها اشاره کرد اما بزرگترین چالش هلدینگ مربوط به قانونگذاری است. باید تحول جدی در این زمینه ایجاد کرد تا فضا برای ورود شرکت‌های فناور به حوزه‌های مختلف مهیا شود.»