رویکرد سیمرغ تجارت در توسعه محصولات و خدمات
امروزه با افزایش تنوع محصولات و راهکارهای کسب‌وکارهای مختلف همانند کسب‌وکارهای مرتبط به صنعت IT، نیاز به ایجاد تیم محصول در سازمان بیش از پیش احساس می‌شود. در این تیم، مدیر محصول در نقش رهبر یک ارکستر باید اطمینان پیدا کند که تمامی اعضای تیم در جهت رسیدن به اهداف تجاری سازمان هماهنگی دارند.
مدیران محصول یکی از بهترین افراد برای یافتن پاسخ سوال‌های مربوط به چرایی و چگونگی شکل‌گیری فرایند ارائه محصول به بازار از صفرتا صد هستند. در این راستا برای اینکه بدانیم جایگاه مدیر محصول در ساختار سازمانی شرکت‌های ارائه دهنده راهکارهای بانکی و پرداخت چیست و سیمرغ تجارت چه رویکردی برای توسعه محصولاتش دارد، با حامد کاشی، مدیر توسعه محصول سیمرغ تجارت گفت‌وگو کرده‌ایم.
کاشی متولد سال 1367 است و تحصیلات دوران کارشناسی او مربوط به رشته نرم‌افزار می‌باشد. همچنین او دوران کارشناسی ارشد را در رشته فناوری اطلاعات سپری کرده است.
جایگاه و مسئولیت مدیران محصول چیست؟
کاشی در ابتدای صحبت‌های خود به بیان تعریفی از مدیریت محصول پرداخت و توضیح داد: «تعاریف بسیاری در رابطه با جایگاه و مسئولیت مدیران محصول ارائه شده است، با این حال تمامی شرکت‌ها انتظار دارند که مدیر محصول بتواند مسئولیت صفرتا صد یک محصول را بپذیرد. بنابراین مدیر محصول باید این توانایی را داشته باشد که از ابتدای شکل‌گیری محصول، استراتژی و نیازمندی‌های محصول را مشخص کند و پس از طی کردن مراحل توسعه، نحوه ارائه محصول به مشتری را مشخص کند و در آخر بازخوردها را از آنها دریافت و تحلیل کند و در راستای بهبود آن تلاش نماید.»
نقش مدیریت محصول
کاشی با بیان اینکه مدیر محصول وظایف متنوعی بر عهده دارد، ادامه داد: «شاید بتوان تعریف مدیریت محصول را در تلاقی کسب‌وکار، تکنولوژی و تجربه کاربری خلاصه کرد. وظیفه اصلی این شغل پیچیده ایجاد زبان مشترک در سازمان است. در واقع کسی که عهده‌دار این سمت می‌شود با تک تک افراد تیم مربوط با محصول به عنوان بخش داخلی و رضایت مشتری به عنوان بخش خارجی تعامل می‌کند تا مشخص شود هر یک از اعضای مجموعه برای ایجاد بیشترین میزان تعامل و هم‌پوشانی میان محصول و مشتری باید چه وظیفه‌ای را به عهده گیرند.»
چرایی تغییر برنامه‌های بلندمدت به کوتاه‌مدت
مدیر توسعه محصول سیمرغ تجارت با اشاره به تاثیرات بی‌ثباتی اقتصاد کشور بر فعالیت کسب‌وکارها، افزود: «از چند سال گذشته بسیاری شرکت‌ها تصمیم گرفتند که برنامه بلندمدت خود برای رسیدن به سوددهی را تبدیل به برنامه‌های کوتاه‌مدت کنند. در گذشته شرکت‌ها اهداف و محصولاتی را تعریف می‌کردند که نیازمند چند سال توسعه فنی بود و محصول پس از چند سال استفاده توسط مشتریان به سوددهی می‌رسید. شرایط بازار برنامه‌ریزی بلندمدت را کاملاً تحت تاثیر قرار داد. در این راستا سیمرغ تجارت نیز به سراغ پیاده‌سازی پروژه‌های کوتاه‌مدت با اهداف مشخص رفته است تا بتواند در یک بازه زمانی کوتاه (حداکثر چند ماه) محصول خود را به بازار معرفی و به سوددهی برساند.»
بهترین روند توسعه محصولات بانکی
کاشی در پاسخ به این سوال که بهترین روند توسعه محصولات بانکی چیست، گفت: «پس از شکل‌گیری ایده اولیه یک سرویس یا محصول، تحلیل بازار و پس آن پیاده‌سازی و توسعه محصول صورت می‌گیرد و سپس محصول اولیه ارائه و در مرحله بعدی وارد بازار می‌شود. هدف سیمرغ این است که این فرایندها در کمترین زمان ممکن رخ دهد. در گام بعدی این نیازهای مشتری است که محصول را به سمت‌وسوی متفاوت سوق می‌دهد. بر این اساس سیمرغ تجارت سعی کرده است با توجه به بازخوردهایی که از مشتریان دریافت می‌کند به رفع نیازها بپردازد.»
رویکرد سیمرغ تجارت در توسعه محصولات و خدماتش چیست؟
او در ادامه با اشاره به اینکه سیمرغ تجارت تا دو سال گذشته بر روی توسعه محصولاتی همچون کارت کیف پول و کارت‌های شهروندی تمرکز کرده بود، افزود: «در گذشته سیمرغ تجارت از دو واحد فنی و بازاریابی تشکیل شده بود اما حالا این شرکت سه واحد کسب‌وکاری یعنی موبایل، کارت و خدمات ارزش افزوده یا همان VAS و یک واحد توسعه و فنی برای پیاده‌سازی محصولات مختلف دارد. پس از این تغییر ساختاری به تعریف پروژه‌های کوچک با اهداف مشخص پرداختیم. به عنوان مثال واحد موبایل به توسعه سرویس‌ها در اپلیکیشن ست مشغول است، توسعه پروژه‌هایی همچون توریست کارت و کارت شهروندی نیز بر عهده واحد کارت و توسعه سرویس‌های ارزش افزوده و Open API نیز به واحد VAS تعلق یافته است.»
مزیت‌های رقابتی محصولات سیمرغ تجارت
کاشی با تاکید بر مزیت‌های رقابتی و قابلیت‌های مهم محصولات سیمرغ تجارت بیان کرد: «در حال حاضر محصولاتی را با اهداف مشخص و کوچک توسعه می‌دهیم. برای مثال در واحد ارزش افزوده محصول Open API چندین رقیب بزرگ داریم که اگر به سبد سرویس‌های محصول این شرکت‌ها نگاه کنید با تعداد زیادی از سرویس‌های بانکی و غیر بانکی مواجه می‌شوید. این سرویس‌ها از سمت واحد فنی و یا بر اساس لیست سرویس‌های موجود در شرکت‌ها شکل گرفته و نه بر اساس نیاز بازار و مشتری. این تعدد سرویس باعث می‌شود تا استارت‌آپ‌ها نتوانند به درستی تشخیص دهند کدام یک از سرویس‌ها نیازهای آنها را برطرف می‌سازد.»
او ادامه داد: «سیمرغ تجارت سعی کرده است تعداد سرویس‌ها را محدود و بیشتر بر روی تعریف محصول و کارایی آنها تمرکز کند. برای مثال در حوزه بانکی سرویس انتقال پایا و حساب به حساب تعداد زیادی مشتری استارت‌آپی دارد. همچنین یکی از محصولات سیمرغ تجارت ارائه سرویس‌های مبتنی بر پلاک خودرو است که اپلیکیشن‌های بسیاری از جمله همراه‌کارت و دیجی‌پی و … از آن استفاده می‌کنند. در واقعAPIها برای هر دسته از کسب‌وکارها مشخص شده است و برای مثال اگر استارت‌آپی که در حوزه خودرو فعالیت می‌کند نیاز به سرویسی داشته باشد با تعامل ساده با سیمرغ تجارت می‌تواند به سرویس‌های مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند. هدف اصلی ما این است که بجای افزایش کمیت سرویس‌ها بر روی توسعه کمی چند سرویس منحصر به فرد تمرکز کنیم.»
او در ادامه با بیان اینکه بزرگترین هدف سیمرغ تجارت توسعه سرویس‌های جدید در بازه زمانی کوتاه‌مدت است، افزود: «نیازهای جامعه تعیین می‌کند که باید به سمت توسعه چه محصولاتی گام برداریم. در چندماه گذشته سعی کرده‌ایم تا بر روی توسعه سرویس‌هایی همچون کیف‌پول، اپلکیشین ست و سایر شرکت‌های که قصد استفاده از سرویس‌های مبتنی بر کیف‌پول را دارند تمرکز کنیم. به عبارتی مزیت اصلی سیمرغ تجارت چابکی در ارائه سرویس، توسعه سرویس‌های جدید و رفع نیازهای مشتریانش است.»
بزرگترین چالش مدیریت محصول شرکت‌ها
مدیر توسعه محصول سیمرغ تجارت با تاکید بر اینکه جذب مدیر محصول موفق یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که بر سر راه تولید محصولات شرکت‌ها قرار گرفته است، گفت: «تعاریفی که از مدیر محصول وجود دارد بسیار متنوع است. برای مثال گوگل جهت جذب مدیر محصول، افراد متخصص در حوزه نرم‌افزار و IT که در حوزه‌های کسب‌وکار سررشته دارند را جذب می‌کند و در طرف مقابل اپل مدیران محصولی را جذب می‌کند که متخصص در حوزه کسب‌وکار و ارتباط با مشتری باشند و با حوزه تکنولوژی و نرم‌افزار آشنایی لازم را داشته باشند. در واقع انتظارات از مدیران محصول در جهان متفاوت است و مهارت‌های ثابتی برای این عنوان شغلی پیچیده تعریف نشده است. زیرا نوع محصولات و ساختار شرکت‌ها مهارت‌های متفاوتی را می‌طلبد و شرکت‌ها پس از شناسایی استرانژی کلی محصولاتشان مدیر محصول را انتخاب می‌کنند.»
کاشی در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد: «با اینکه در ابتدا این‌گونه به نظر می‌رسد که مدیر‌محصول بیشتر کارهای مدیریتی انجام می‌دهد تا کارهای مرتبط با ساخت یک محصول، اما این موضوع کاملاً اشتباه است. وظیفه مدیر محصول تنها مدیریت و مشخص کردن وظایف هر یک از اعضای تیم در سازمان نیست، بلکه باید خود را یکی از اعضای تیم‌های توسعه‌دهنده، بازاریابی و تجربه کاربری بداند و نقش خود در هر یک از این تیم‌ها به خوبی ایفا کند و خروجی هر تیم را ارزیابی کیفی و کمی کند تا محصولات با موفقیت ارائه شوند.»
مدیر توسعه محصول سیمرغ تجارت با اشاره به اینکه هر یک از واحدهای سازمان وظایف مشخصی دارند خاطر نشان کرد: «افرادی که در حوزه فنی فعالیت می‌کنند تنها وظیفه توسعه فنی و کیفیت پیاده‌سازی را به عهده دارند، همچنین واحد کسب‌وکار زمانی که مشتری جذب شود وظیفه‌اش به پایان می‌رسد، اما مدیر محصول تنها یک وظیفه مشخص ندارد بلکه از زمان شکل‌گیری ایده اولیه، پیاده‌سازی محصول، ارائه محصول به مشتری و تحلیل بازخوردهای آن همراه مجموعه است و زبان مشترکی را ایجاد می‌کند تا فعالیت‌های سازمان با یکدیگر هماهنگ شود.»