احراز هویت غیرحضوری لازمه توسعه بانکداری دیجیتال
فرهاد اینالوئی، معاون فن آوری اطلاعات بانک ایران زمین؛ به رسمیت شناختن احراز هویت غیرحضوری در نظام بانکی برای تداوم فعالیت بانک‌ها با توجه به شیوع ویروس کرونا ضروری است. بحران کرونا در دنیا و به‌تبع ایران منجر به استقبال عامه مردم از خدمات غیرحضوری شده و در حال حاضر شرکت‌هایی در این فضا توانسته‌اند فعالیت خود را استمرار و توسعه دهند که با ایجادزیرساخت‌های لازم خدمات غیرحضوری متنوعی باارزش افزوده را به مشتریان خود ارائه دهند.
این فضا فرصت خوبی را برای شبکه بانکی کشور به وجود آورده تا با تقویت زیرساخت‌های خود بتواند خدمات متنوع‌تری را به صورت غیرحضوری به مشتریان خود عرضه کند؛ البته برای ارایه خدمات الکترونیکی به مردم و توسعه بانکداری دیجیتال در کشور نیازمند به رسمیت شناختن احراز هویت غیرحضوری در نظام بانکی هستیم تا مردم بتوانند با روش‌های غیرحضوری نسبت به افتتاح حساب اقدام کنند و از بسیاری از خدمات بانکی که لازمه آن احراز هویت است، بهره‌مند شوند.
احراز هویت دیجیتال لازمه توسعه بانکداری دیجیتال است و این مهم در شرایط کنونی کشور اولویت بالایی دارد و بانک مرکزی نیز با درک این نیاز کمیته‌ای تخصصی در این بخش با حضور متخصصان صنعت راه‌اندازی کرده که فعالیت‌ها در این بخش خوشبختانه به نتیجه رسیده و پیش‌نویس EKYC نیز نهایی و به شورای عالی مبارزه با پول‌شویی ارایه‌شده که در صورت تأیید آن از سوی این شورا وتصویب در هیات دولت با تعیین سازوکار آن از سوی بانک مرکزی بهره‌گیری از احراز هویت غیرحضوری می‌تواند در شبکه بانکی به رسمیت شناخته شود که امیدواریم فعالیت‌ها در این بخش با توجه به شرایط خاص کشور تسریع شود.
با به رسمیت شناخته شدن احراز هویت غیرحضوری مانع جدی بر سر راه بانک برداشته می‌شود، بانک‌ها با سه مفهوم بانکداری دیجیتال، بانک دیجیتال و نئوبانک‌ها مواجه هستند که سه مفهوم کاملاً متفاوت هستند که اگر درست تفکیک نشوند با مشکل مواجه می‌شویم.بانکداری دیجیتال درواقع همان کاری است که بانک‌های کشور در حال انجام آن هستند و از جنس تحول است که از وضعیت بانکداری فعلی به بانکداری دیجیتال برسیم و برای حرکت در این مسیر بانک‌ها تنها نیازمند ابزار هستند که مهم‌ترین آن، همان استقرار احراز هویت غیرحضوری در شبکه بانکی است و در کنار آن فرآیندها در بانک‌ها دیجیتالی می‌شوند و تعامل با مشتریان تسهیل می‌شود.
بانک دیجیتال یک بانک تمام الکترونیک محسوب می‌شود که درگذشته در کشور نیز دو مجوز در این بخش برای بانک آرین و امین صادرشده بود که به سرانجام نرسید. بانک دیجیتال می‌تواند بانکی بدون شعبه باشد که تمام عملیات در آن به‌صورت الکترونیکی و با استفاده از ابزارهای دیجیتال انجام می‌شود و اگر نیازمند شعبه باشد از شعب بانک‌های دیگر بهره می‌گیرد که تأسیس چنین بانک‌هایی نیازمند اخذ مجوز از مقام ناظر است.
اینالویی افزود: با یک مفهوم دیگر با عنوان نئوبانک نیز مواجه هستیم که این مدل بانکداری در دنیا خیلی مجوز محور نیست و این نوع از بانکداری می‌تواند تحت نظارت و در زیرمجموعه یک بانک شکل بگیرد؛ ولی فعالیت‌های آن محدود و تنها بخشی از فعالیت‌های بانکی را می‌تواند پوشش دهد.نسل جدید علاقه‌ای به مراجعه حضوری به شعب ندارند، بانک ایران‌زمین به‌منظور پاسخگویی به نیاز نسل جدید در پاییز امسال از پایلوت بانکداری دیجیتال خود رونمایی می‌کند و یک شعبه تمام دیجیتال را نیز در این راستا طراحی و افتتاح می‌کند.
در پایلوت بانکداری دیجیتال مشخصه‌های یک بانک دیجیتال اعم از چگونگی بهره‌گیری از کلان داده برای سرویس‌دهی به مشتریان، فرآیندهای دیجیتال، باشگاه مشتریان دیجیتال، مرکز تماس دیجیتال و همچنین ارتباط با فین تک‌ها و بوم‌ها به‌صورت عینی به نمایش گذاشته خواهد شد و به‌صورت یک پکیج به مشتریان این بانک ارایه می‌شود و این فعالیت در راستای تحقق هدف بانک ایران‌زمین است که برنامه‌ریزی کرده و تا سال 1400 یک بانک تمام دیجیتال باشد.
یک بانک دیجیتال داده محور عمل می‌کند و بر اساس داده به مشتریان خود سرویس‌دهی می‌کند؛ ازاین‌رو هر میزان بانکی با داده‌های مشتریان خود بیشتر درگیر شود به مفهوم بانکداری دیجیتال نزدیک‌تر شده است.توسعه بانکداری دیجیتال نیازمند تغییر نگرش در دیدگاه مدیران و کارکنان بانکی دارد. بزرگ‌ترین چالش برای حرکت در مسیر بانکداری دیجیتال تغییر فرهنگ سازمان از سمت یک ساختار سلسله مراتبی و شعبه محور به سمت یک سازمان سرویس محور است.
این تحول نیز نیازمند ایجاد تغییرات اساسی هم در نگرش مدیران ارشد و هم نگرش کارمندان ستاد و شعب است. همچنین در این روند نیازمند تغییر فرآیندها نیز هستیم که بسیار پیچیده و سخت است و برای توسعه بانکداری دیجیتال باید تمام مدیران و کارکنان یک بانک و حتی مقام‌های ناظر همزبان باشند تا بتوان در این بخش موفق عمل کرد.رویکرد جدید بانک مرکزی که مشاوره‌محور است. بانک مرکزی با تشکیل کارگروه‌ها و کمیته‌های تخصصی رویکرد همفکری و مشاوره با صاحب نظران را در پیش‌گرفته که بسیار خوب و قابل قدردانی است.
دیجیتالی کردن یک بانک بزرگ خیلی سخت و پیچیده است؛ اما راه‌اندازی یک بانک دیجیتال کوچک در کنار یک بانک بزرگ آسان‌تر است و انتقال تدریجی بانک بزرگ به بانک کوچک شاید مدل موفق‌تری باشد.