اوراق سلف چیست؟
هفته‌های گذشته خبرهایی مبنی بر عرضه اوراق سلف نفتی در رسانه‌ها منتشر شد.
اوراق سلف چیست؟
قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.
خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند. اوراق سلف نوعی صکوک است و امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد.
سلف نفتی بر اساس قرارداد سلف موازی استاندارد نفت بوده و در آن سود بین دوره پرداخت نمی شود و مشابه حساب های بلندمدت بانکی است؛ با این تفاوت که قبل از سررسید امکان فروش آن وجود دارد. این در حالی است که نقدشوندگی آن برای سرمایه گذار از طریق فعالیت بازارگردانی لحاظ می شود.
اوراق سلف از کجا آمد؟
صکوک یا اوراق سلف نخستین بار در سال 2001 میلادی توسط کشور بحرین منتشر شدند. مؤسسه پولی بحرین برای اولین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس اقدام به انشار اسنادی دولتی به ارزش 25 میلیون دلار امریکا و به شکل اوراق 3 ماهه و با عنوان «صکوک سلم» و مطابق با قوانین اسلامی کرد که نرخ بازدهی ثابت 95٫3 درصدی داشتند و بر نرخ بهره مبتنی نبودند.
گواهی سلف چیست؟
گواهی سلف نفت نیز سندی مشتمل بر مجموع دارایی خریدار از قراردادهای سلف است، این گواهی در طول دوره معاملاتی مبنای انجام معاملات و پس از پایان آن دوره، مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف خواهد بود.
البته خریدار سلف نفت می تواند قبل از سررسید، بر اساس قرارداد سلف دیگری، مقدار معینی نفت خام به صورت کلی به خریدار جدید بفروشد و او را به نفت خام جهت دریافت نفت خام یا تسویه نقدی حواله دهد. به این قرارداد سلف موازی می‌گویند.
تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق
در اوراق سلف، بر خلاف اوراق مشارکت و سهام، خریدار در مالکیت و مدیریت بنگاه شریک نخواهد بود. از سوی دیگر امکان تعیین دامنهٔ سود این اوراق وجود دارد و از این نظر برای افراد ریسک‌گریز مناسب است. همچنین بر خلاف اوراق اجاره که درآمد ثابتی دارند، اوراق سلف میزان کف و حداکثر سود برای خریدار در نظر می‌گیرند که طبیعتاً باید سود بیشتری از اوراق اجاره داشته باشد اما ریسکش نیز بیشتر است.
قرارداد سلف نفتی
قراردادهای سلف نفتی روشی برای پیش‌فروش نفت هستند.شرکت‌های نفت از این روش برای تأمین مالی و به عنوان یک روش جذب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
خریدار این اوراق می‌تواند آن‌ها را واگذار کند که در این صورت هر انتقال یک سلف موازی مستقل محسوب می‌شود. همراه با اوراق سلف نفتی یک حواله هم تحویل خریدار می‌شود که نشان‌دهندهٔ تعهد شرکت ملی نفت در برابر فروش نفت به فرد است. با توجه به در نظر گرفتن کف سود در این اوراق، دارندهٔ اوراق می‌تواند در صورت متضرر شدن نفت را در زمان سررسید به شرکت ملی نفت بفروشد. این اوراق را شرکت ملی نفت در شبکه بازار سرمایه یا بانکی عرضه می‌کند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند نسبت به خرید آن‌ها اقدام کنند.
حق اختیار فروش
حق اختیار فروش، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی شرکت ملی نفت ایران به خریدار داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار فروش مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد، در تاریخ سررسید به خریدار داده می‌شود.
این حق اختیار قابلیت خرید و فروش مستقل ندارد و منحصرا با اجازه شرکت ملی نفت ایران در قرار داد سلف موازی به خریدار جدید منتقل می‌شود.
حق اختیار خرید
حق اختیار خرید، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی خریدار به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار خرید مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد در تاریخ سررسید به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود.
/ باشگاه خبرنگاران