کشور به سامانه احراز هویت یکپارچه نیاز دارد
مرتضی اکبری گفت: نیاز به یک احراز هویت عمیق و یکپارچه در کشور داریم. لازم است سازوکاری طراحی شود تا شناسایی یک بار برای همیشه انجام شده و نهادهای مختلف همه به آن مراجعه کنند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد و همه نهادها با یک لینک به یکدیگر متصل شوند، بسیاری از مشکلات کنونی حل می‌شود.
به گزارش روابط عمومی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، مرتضی اکبری، مدیرعامل این بانک در پنل گفت‌وگوی تخصصی رویداد فیناپ که با موضوع احراز هویت دیجیتال برگزار شد، حضور یافت و از تجربه بانک مهر ایران به‌عنوان نخستین بانکی گفت که احراز هویت دیجیتال را ارائه کرده است.
اکبری در این نشست گفت: بانک مهر ایران بانکداری خرد انجام می‌دهد و در طول هر سال تعداد زیادی از مشتریان، طرف قرارداد این بانک قرار می‌گیرند. اگر بانک به‌صورت سنتی فعالیت خود را ادامه دهد، با حجم زیادی از مشتریان روبرو می‌شود و ظرفیت فیزیکی لازم برای ارائه خدمات به آن‌ها را نخواهد داشت. مسئله این بود که خدمات بانک مهر ایران باید به‌صورت گسترده و به تعداد بالایی از مشتریان ارائه می‌شد و بانکداری سنتی پاسخگوی آن نبود.
وی این‌طور ادامه داد: در بانک مهر ایران به این سمت رفتیم که خدمات خود را بر بستر دیجیتال ارائه کنیم. نخستین اقدام این بود که افتتاح حساب هر فرد بر بستر دیجیتال انجام شود. فاز بعدی نیز ارائه خدمات و تسهیلات بانکی بر این بستر بود تا مراجعات مردم را کاهش دهیم. از آنجایی که وام‌های بانک مهر ایران مبالغ اندکی دارد، در صورتی که این تسهیلات به‌شکل سنتی و با ملزم کردن مشتری برای مراجعات متعدد به شعبه ارائه شود، موجب ایجاد نارضایتی برای وی می‌شود. در نتیجه باید سرعت و کیفیت ارائه خدمات بانک مهر ایران را افزایش می‌دادیم.
مدیرعامل بانک مهر ایران درباره ریسک‌های ارائه خدمت احراز هویت دیجیتال، گفت: نظام بانکی بخشنامه‌محور است و بانک‌ها باید بر اساس دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های از پیش تعیین شده عمل کنند. ویژگی دیگر سیستم بانکی تجربه‌محور بودن است و هر فرد بر اساس آنچه از افراد قبلی فرا گرفته، کارش را پیش می‌برد. در نتیجه خلاقیت در سیستم بانکی کمتر مشاهده می‌شود. ریسک‌پذیری پایین مدیران برای پذیرش ریسک‌ها کار را دشوار می‌کند.
اکبری در همین رابطه افزود: بانک‌ها با پول سروکار دارند که ذاتاً پدیده پرریسکی است. از فردی که در این حوزه فعالیت می‌کند، انتظار می‌رود تمام جوانب یک تراکنش را در نظر گیرد. اگر یک مدیر کوچک‌ترین اشتباهی انجام دهد، مسئولیت سنگینی بر عهده وی خواهد بود. پذیرش کارهای نو از سوی بدنه سازمان نیز یکی از چالش‌های سیستم بانکی در این حوزه است.
وی با اشاره به محدودیت‌های ایجاد شده از سوی نهاد ناظر، گفت: قانون‌گذار موضوعات مختلف را به‌شدت رصد می‌کند و اگر کوچک‌ترین مشکلی رخ دهد، انگشت اتهام به سوی مجریان طرح نشانه می‌رود. این مسئله باعث می‌شود مدیرانی که در حوزه بانکی فعالیت می‌کنند، کمتر خطر کرده و خود را درگیر فعالیت‌های نوآورانه کنند. این افراد صبر می‌کنند یک حوزه دیگر یا یک بانک دیگر فعالیتی را انجام دهد تا پشت سر آن حرکت کنند.
اکبری در پاسخ به مقایسه سیستم بانکی با بورس و پیشرو بودن بورس در این حوزه، اظهار کرد: مشکل اساسی که در کشور وجود دارد این است که رگولاتورهای مختلفی داریم و هر کدام بر اساس محیطی که دارند تصمیم‌گیری می‌کنند. برخی از این رگولاتورها به‌صورت روان کار می‌کنند و برخی دیگر، خیر. شاید سازمان بورس با احراز هویت دیجیتال راحت‌تر کنار آمده یا اینکه ناگزیر به پذیرش آن بوده است. بیماری کووید19 به‌یک‌باره شیوع پیدا کرد و از سوی دیگر بازار سرمایه نیز فعال شد و حجم زیادی از مردم متقاضی فعالیت در آن شدند. در این شرایط رگولاتور این بخش ناچار به کوتاه آمدن از برخی سخت‌گیری‌های قبلی می‌شود. در حالی که برای سیستم بانکی چنین فشاری ایجاد نشد.
وی اظهار کرد: رگولاتور باید تحت تأثیر محیط قرار گیرد تا از یک سری سخت‌گیری‌ها کوتاه بیاید. تغییرات فناوری به‌شدت بالاست و از سوی دیگر هزینه‌های مردم در حال افزایش است. حوزه‌های بانک، بورس و بیمه هر یک جداگانه احراز هویت را انجام می‌دهند؛ در صورتی که لزومی ندارد چنین کاری انجام شود. هنگامی که فرد در سیستم بانکی احراز هویت می‌شود، قطعاً این کار به سخت‌گیرانه‌ترین شکل انجام شده و دیگر نیازی نیست که بورس هم احراز هویت کند.
اکبری این‌طور ادامه داد: در سامانه سجام داده‌ها را از قبل جمع‌آوری می‌کنند و هنگامی که می‌خواهند احراز هویت انجام دهند، همان داده‌ها را بازخوانی می‌کنند. هنگامی که فرد کد شبا ارائه می کند، تمام نتیجه تراکنش‌های فرد در نهایت وارد حساب مربوطه می‌شود. در غیر این صورت سایر فعالیت‌های فرد در بورس اهمیت زیادی ندارد. با این حساب وقتی فرد کد شبا را از سیستم بانکی دریافت کرده، احراز هویت مجدد مفهومی ندارد.
وی با بیان اینکه معتقدم بورس موازی‌کاری کرده، گفت: بورس مجدداً مسیری را رفت که پیش از این طی شده بود. این کار در حوزه‌های دیگر هم داریم. نهادهای مختلف در این حوزه‌ها به یکدیگر اعتماد ندارند. شاید نیاز به یک قانون جامع بالادستی و رگولاتورهایی متحد باشد تا برای تمام این حوزه‌ها تصمیم بگیرند. نمی‌توان انتظار داشت یک رگولاتور برای بورس تصمیم بگیرد و برای هر یک از حوزه‌های مالی دیگر نیز رگولاتورهای مختلف دیگری تصمیم‌گیری کنند.
اکبری یادآوری کرد: با رویکرد کنونی هزینه‌های مردم به شدت افزایش یافته است. تکرارهای مجدد نیز یکی از تبعات چنین رویکردی است. این موضوع باعث شده هر فردی موضوعات را تنها در حوزه خود ارزیابی کند و از منظر بالادستی نبیند. نیاز به یک احراز هویت عمیق و یکپارچه در کشور داریم. لازم است تا سازوکاری طراحی شود تا شناسایی یک بار برای همیشه انجام شده و نهادهای مختلف همه به آن مراجعه کنند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد و همه نهادها با یک لینک به یکدیگر متصل شوند، بسیاری از مشکلات کنونی حل می‌شود. در این قسمت یک خلأ بزرگ وجود دارد که تا حل نشود، بسیاری مشکلات به وقت خود باقی خواهد ماند.
مدیرعامل بانک مهر ایران درباره اینکه چرا بانک‌ها اطلاعات مشتریان خود را در اختیار سایر نهادها قرار نمی‌دهند، گفت: در سیستم بورس نیز وضعیت به همین صورت است. این موضوع نیاز به یک قانون بالادستی دارد. نمی‌شود بر محرمانه بودن اطلاعات تأکید کرد و سپس از بانک‌ها خواست که اطلاعات مشتریان را در اختیار سایر نهادها قرار دهند. باید در این موضوعات بازاندیشی شود تا مشخص شود کدام یک قابلیت اجرایی شدن دارد.