نمودار/ پایان سبز ماه منفی بورس
جابه‌جایی چهار رکورد در هفته جاری
روز چهارشنبه شاخص کل بورس تهران رشد 7/ 3 درصدی را تجربه کرد که بیشترین رشد روزانه از 5 شهریورماه بود. ضمن اینکه در هفته جاری تمامی روزهای معاملاتی سبز بودند که بعد از 18 تیرماه سابقه‌ای برای آن یافت نمی‌شود. در عین حال همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد شاخص سهام برای 6 روز متوالی صعودی شد و در این مدت رشد 11درصدی را ثبت کرد که از زمان اصلاح شاخص سهام (19 مرداد) تاکنون نظیری برای آن یافت نمی‌شود و هم از نظر تعداد روزهای مثبت و هم درصد رشد، رکوردی چهار ماهه جابه‌جا کرده است.
کوچ سرمایه حقیقی به سهام دلاری
در حالی طی 63 روز معاملاتی که شاخص کل بورس تهران در مسیر نزولی قرار گرفته بود شاهد خروج 33 هزار و 270 میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام بودیم که بازگشت این گروه از بازیگران سهام سبب شده خالص خرید سهامداران خرد طی روزهای اخیر به 2 هزار و 540 میلیارد تومان برسد. در این میان در دوره اصلاح بازار، میانگین روزانه سهامی به ارزش 528 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شده بود و حال طی روزهای گذشته حقیقی‌ها میانگین روزانه 508 میلیارد تومان پول جدید وارد تالار شیشه‌ای کرده‌اند. بررسی صنایع 38گانه بورسی نشان می‌دهد در این روزها بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در گروه‌های کالامحور بازار رقم خورده است. جایی که ضمن انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای مناسب از سوی این شرکت‌ها و جذابیت قیمت سهام مذکور پس از اصلاح اخیر، بهبود روند قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز مزید بر علت شده تا شاهد ورود سرمایه حقیقی به گروه‌های دلاری بورس تهران باشیم. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین خالص خرید حقیقی به میزان 554 میلیارد تومان در زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی رقم خورده است.
گروه چندرشته‌ای صنعتی نیز که بیش از دو ماه در غیاب «شستا» به معاملات روزانه خود ادامه داد در پنج روز معاملاتی اخیر، شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش 464 میلیارد و 570 میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بوده است. فلزی‌ها نیز در این بازه زمانی با خالص خرید 327 میلیارد و 290 میلیون تومانی حقیقی‌ها همراه شدند. این روند در معدنی‌ها به جابه‌جایی سهامی به ارزش 259 میلیارد و 690میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی دنبال شد. پتروشیمی‌ها نیز وضعیت مشابهی را تجربه کردند و خالص خرید 249 میلیارد تومان از سوی سهامداران خرد را تجربه کردند. در آن‌سوی بازار صنایع کوچک بورسی همچون انبوه‌سازی و سیمان در اولویت نخست سهامداران خرد جهت خروج قرار گرفتند. به نظر می‌رسد به سبب بهبود شرایط بازار جهانی و البته تثبیت نسبی دلار شاهد کوچ نقدینگی از گروه‌های کوچک به سمت بزرگان کالایی هستیم.
در آخرین روز آبان چه گذشت؟
آخرین روز معاملاتی هفته و آبان ماه در حالی به پایان رسید که شاخص‌ها برای 6 روز متوالی سبزپوش‌اند. در ابتدای معاملات روز چهارشنبه شاهد افزایش تقاضا در بسیاری از نمادها به ویژه نمادهای شرکت‌های بزرگ بودیم. این روند تا پایان معاملات تداوم یافت و در نهایت شاخص کل بورس با رشد 48 هزار و 354 واحدی (معادل 7/ 3درصد) به عدد یک میلیون و 345 هزار واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در این روز رشد 7/ 1 درصدی را تجربه کرد. در فرابورس نیز به‌رغم افزایش فشار فروش در بسیاری از نمادهای بازار پایه اما شاهد سبزپوشی شاخص کل و رشد 298 واحدی بودیم. سه نماد بورسی «فارس»، «فولاد» و «فملی» و فرابورسی«ذوب»، «صبا» و «هرمز» بیشترین اثر مثبت را بر دو شاخص کل بورس و فرابورس داشتند.
سبزپوش شدن و افزایش نرخ‌ها در بازارهای جهانی (پس از انتشار خبر پیدایش واکسن کرونا)، کاهش نگرانی از افزایش نرخ سود بین بانکی در پی یادداشت روز سه‌شنبه رئیس کل بانک مرکزی، مصوبات جدید شورای عالی بورس و بازگشت معاملات روزانه به روال گذشته، بهبود عملکرد شرکت‌ها در پی انتشار گزارش‌های ماهانه و فصلی و جذابیت قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها، بازگشایی و بهبود نقدشوندگی در نمادهای بزرگ متوقف شده و از همه مهم‌تر افزایش قابل توجه ارزش معاملات و ورود سرمایه‌های حقیقی به گردونه معاملات سهام از جمله مهم‌ترین عوامل بازگشت اعتماد مجدد به بازار سهام و سبزپوش شدن شاخص‌هاست.
در جریان دادوستدهای روز گذشته بورس تهران شاهد تشکیل صف خرید به ارزش 3361 میلیارد تومانی 5/ 54 درصد از نمادهای بورسی هستیم. دو نماد خودرویی «خساپا» و «خودرو» و نماد «شپنا» بیشترین حجم صف خرید را دارند. همچنین 7/ 13 درصد از نمادهای بورسی صف فروش به ارزش 985 میلیارد تومان را تشکیل دادند. در معاملات فرابورس (تابلوی اصلی فرابورس و بازار پایه) نیز شاهد تشکیل صف خرید 28 درصد از نمادهای فرابورسی به ارزش 268 میلیارد تومان بودیم، اما صف فروش در این بازار سنگین‌تر بود که عمدتا به معاملات سهام بازار پایه بازمی‌گشت. به این ترتیب روز چهارشنبه 8/ 52 درصد از نمادهای فرابورسی با صف فروشی به ارزش 1219 میلیارد تومان مواجه شدند. دو نماد «فبستم» بیشترین حجم صف خرید و «وملت» بیشترین حجم صف فروش را در این بازار دارا بودند. در مجموع معاملات دیروز بورس و فرابورس 64 درصد نمادها در محدوده مثبت و 7/ 30 درصد از نمادها در محدوده منفی معامله شدند.
در پنج روز اخیر شاهد افزایش قابل توجه تقاضا برای خرید سهام از سوی سهامداران خرد هستیم. این امر می‌تواند بیانگر بازگشت اعتماد مجدد به بورس برای سهامداران باشد، البته همچنان باید در انتظار روزهای آتی معاملات و ثبات بیشتر در بازار سهام بود. روز چهارشنبه نیز سهامداران حقیقی در جبهه خریداران تحرکات بسیار مثبتی داشتند، به این ترتیب سهامی به ارزش 1082 میلیارد تومان از سبد حقوقی‌ها به پرتفوی حقیقی‌ها انتقال پیدا کرد.
بازخوانی دو دوره بورسی بازار خرسی
در اوایل روزهای اصلاحی سال جاری و ورود بازار به فاز خرسی فعالان بورسی آن را با نیمه دوم سال 97 مقایسه می‌کردند. یعنی درست دوره پیشین ورود بازار سهام به فاز خرسی. جایی که بورس تهران برای 55 روز معاملاتی (از 9 مهر تا پایان آذر97) در مسیر کاهشی پیش رفت و سرانجام با ثبت افت 15/ 20 درصدی به فاز خرسی فرورفت. پس از آن اما برای 41 روز کاری (از ابتدای دی تا 30 بهمن 97) شاهد نوسان کم‌مقدار این نماگر در محدوده 154 تا 166 هزار واحدی بودیم. این دوره کم‌نوسان اما با رشد 8/ 0 درصدی شاخص کل سپری شد. پس از آن فعالان بازار شاهد بازگشت پرقدرت سهام به مسیر صعودی بودند.
پول‌های حقیقی مجددا به گردونه معاملات سهام بازگشتند و در 21 روز کاری باقیمانده از سال 97، نماگر اصلی بورس تهران با صعود 14 درصدی همراه شد و سال 98 را نیز با رشد 186 درصدی به پایان رساند. در نخستین روزهای پاییز سال 97، نرخ دلار در روندی صعودی تا کانال 18 هزار تومان نیز پیشروی کرد، اما به یکباره شاهد ریزش دلار در بازار آزاد بودیم. این وضعیت به بورس تهران نیز تسری پیدا کرد و فعالان تالار شیشه‌ای که همواره نیم نگاهی نیز به خیابان فردوسی دارند، در سمت فروش سهام فعال شدند و ماحصل آن سقوط شاخص سهام از ارتفاع 195 هزار واحدی به 154 هزار واحد بود.
از ابتدای سال جاری نیز در ادامه روند صعودی سال 98، ورود بی‌وقفه نقدینگی به گردونه معاملات سهام سبب شد تا فقط در 91 روز کاری، شاخص کل بورس تهران با رشد 305 درصدی همراه شود. در این مدت همه عوامل مثبت همچون ورود سراسیمه پول‌های سرگردان، افزایش انتظارات تورمی، رشد نرخ دلار و سخنان حمایت‌گونه مقامات دولتی دست به دست هم دادند تا صعود قیمت سهام به روندی بی‌وقفه تبدیل شود. در این مدت تنها مرزهای تکنیکال، روانی و اعداد رند بودند که بعضا افزایش فشار فروش را در پی داشتند که آن نیز با ورود سریع متقاضیان خرید سهام خنثی می‌شد. به‌طوری که تقریبا تمام سهام موجود در بازار از محدوده ارزندگی خارج شده بودند، اما قصد افت نداشتند.
هر چند پس از رشدهای افسارگسیخته در یک سال گذشته، اصلاح قیمتی امری طبیعی محسوب می‌شد، اما با عبور دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای از مرز 2 میلیون واحد این نماگر چرخشی جدی کرد. در این شرایط محدودیت‌های خودساخته همچون دامنه نوسان قیمت و حجم مبنا، آتش هیجانات منفی را افروخته‌تر کردند تا جایی که فقط در 10 روز کاری، شاهد ریزش بیش از 20 درصدی شاخص کل و ورود بازار سهام بعد از حدود دو سال به فاز خرسی بودیم. این شرایط در سایه انفعال مقام سیاست‌گذار رقم خورد و هنوز نیز راهکاری برای دماسنج اقتصاد ایران اندیشیده نشده است.
پس از آن برای 33 روز کاری شاخص کل کم‌نوسان ظاهر شد و افت 9/ 3 درصدی را ثبت کرد. اما روند سال 97 تکرار نشد و نماگر سهام این بار با شتابی بیشتر به حرکت در مسیر نزولی ادامه داد و در 19 روز کاری 12/ 24 درصد دیگر از ارتفاع دماسنج بازار کاسته شد تا در مجموع میزان افت شاخص کل بورس از 41 درصد فراتر رود. در این دوره حتی رشد دلار نیز نتوانست مانع افت بیشتر قیمت سهام شود. بازار راه خود را رفت تا حباب شکل گرفته در این بازار کوچک و کوچک‌تر شود. در این مسیر نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر که در برخی گروه‌ها 32 واحد را نیز تجربه کرده بود تعدیل شد و بر آخرین آمارها برای کل بازار به کمتر از 10 واحد رسیده است. عوامل که بر جذابیت بازار سهام افزوده و می‌تواند کورسوی امیدی برای بازگشت تقاضا به این بازار باشد.
سهام عدالت؛ 11 میلیون تومان
در معاملات دیروز بورس، ارزش روز 36 شرکت موجود در پرتفوی سهام عدالت برای دارندگان سهام 500 هزار تومانی به 11 میلیون و 83 هزار تومان رسید. از 19 مرداد ماه، 60 درصد سهام عدالت و همچنین سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس قابل معامله شد.
دارایکم؛ 9/ 3 میلیون تومان
بیش از 3 ماه از ثبت تقاضا برای خرید بخشی از باقیمانده سهام دولت در بورس در قالب صندوق‌های قابل معامله (ETF) می‌گذرد. بررسی‌ها حکایت از بازده 4/ 154 درصدی ارزش خالص دارایی‌های دارایکم و افزایش NAV این صندوق به 5 میلیون و 87 هزار تومان دارد. ارزش سهام دارایکم در بورس تهران به 3 میلیون و 859 هزار تومان رسیده است.