NAV چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
برای معامله سهام شرکت های سرمایه گذاری در بازار سرمایه باید به محاسبه nav و تحلیل آن توجه ویژه داشته باشد.
ارزش خالص دارایی یا NAV) Net Asset Value) جهت ارزش گذاری سهام شرکت های سرمایه گذاری، هلدینگ ها و سایر شرکت ها استفاده می گردد. در تحلیل ها، ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها مد نظر است. Nav یکی از مواردی است که در تحلیل بنیادی نمادها و بازار سرمایه مورد توجه قرار می گیرد.
محاسبه ارزش خالص دارایی برای همه شرکت های حاضر در بورس نیاز نیست. محاسبه NAV در مورد شرکت های سرمایه گذاری مناسب‌ترین روش جهت ارزش‌گذاری قیمت سهام این شرکت ها جهت انجام معامله است.
NAV چگونه محاسبه می شود؟
از نظر حسابداری، محاسبه NAV چندان کار دشواری نیست؛ زیرا به لحاظ حسابداری حقوق صاحبان سهام معادل ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت است. اما تحلیل گران معتقدند مساله اصلی در برآورد NAV، این مساله است که این عدد نمی تواند انعکاس مناسبی از خالص ارزش دارایی‌های شرکت ارائه دهد که علت آن نیز محدودیت‌های ترازنامه شرکت ها می باشد.
برای توضیح این مشکل باید به این مساله توجه کرد که در ترازنامه شرکت های سرمایه گذاری، ارزش داراییها به بهای تمام شده گزارش می شوند، در حالی که بین ارزش روز این دارایی ها و مبلغ دفتری آنها تفاوت بسیاری وجود دارد.
کارشناسان بازار سرمایه می گویند، تفاوت بین بهای تمام شده تاریخی و ارزش جاری دارایی ها بسیار زیاد بوده و باعث لطمه به سودمندی اطلاعات مربوط به دارایی ها در ترازنامه می شود.
برای حل این مشکل پیشنهاد می‌شود، ارزش روز سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط این شرکت‌ها کشف شود و سپس این رقم را با بهای تمام شده مندرج در ترازنامه مقایسه گردد و در صورتی که ارزش بازار بیشتر از بهای تمام شده باشد، این مازاد ارزش نسبت به بهای تمام شده باید در محاسبه خالص ارزش داراییها در نظر گرفته شود؛ در حقیقت، این مازاد ارزش، به هنگام ارائه اطلاعات در بخش داراییها در ترازنامه پنهان مانده است.
بنابراین، برآورد ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت عبارت از مجموع حقوق صاحبان سهام و مازاد ارزش سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به بهای تمام شده است.
البته در نوع دیگری از محاسبه، ارزش خالص دارایی های یک شرکت سرمایه گذاری با ویژگی های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، حاصل تفاوت کل داراییها منهای کل بدهی های آن شرکت است. به عنوان مثال اگر ارزش بازار سرمایه گذاری‌‌ها و سایر دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری 2000 میلیارد ریال قیمت داشته باشد و بدهی‌های آن 1200 میلیارد ریال باشد، در این تاریخNAV این شرکت سرمایه‌گذاری 800 میلیارد ریال خواهد بود.
محاسبه NAV برای هر سهم
شرکت‌های سرمایه‌گذاری، NAV هر سهم خود را از طریق تقسیم NAV به تعداد سهام جاری خود محاسبه می‌نمایند. به‌عنوان نمونه، اگر تعداد سهام جاری شرکت 400 میلیون سهم باشد، NAV هر سهم 2000 ریال محاسبه خواهد شد. با منطق پیش گفته،NAV هر سهم نیز باید روزانه محاسبه شود. باید توجه داشت که تعداد سهام جاری چنین شرکت‌هایی نیز غالباً روزانه تغییر می‌کند. چون سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری با ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در هر زمان قابل معامله است.
NAV بری شرکت های غیربورسی محاسبه می شود؟
برآورد NAV شرکت های سرمایه گذاری، زمانی که کلیه سرمایه‌گذاری‌ها در بورس باشد، ساده خواهد بود؛ اما پیچیدگی زمانی به وجود می‌آید که این شرکت ها، سرمایه گذاری هایی در شرکت‌های خارج از بورس داشته باشد. به دلیل آنکه بازاری برای کشف ارزش جاری سرمایه گذاری ها در شرکت های غیربورسی وجود ندارد، باید ارزش این سرمایه گذاری ها بر اساس اطلاعات مختلف برآورد و در nav آورده شود. به عبارت دیگر، عدم وجود اطلاعات لازم در مورد شرکت های غیربورسی به خصوص گزارش EPS آنها و نوع فعالیت چنین شرکت‌هایی محاسبه nav را غیرممکن می کند.
در برخی موارد به پیچیدگی محاسبات دامن می‌زند. در صورت غلبه بر این مشکلات به نظر می‌رسد برآورد NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران، بهترین ابزار برای ارزش‌گذاری باشد.
مشکلات محاسبه NAV
اما با همه این گفته ها، برای محاسبه nav مشکلاتی وجود دارد. اکثر شرکت های سرمایه گذاری در بازار سرمایه ایران، فعالیتی ترکیبی دارند یعنی علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت دیگر شرکت‌ها نیز می نمایند. این عملیات هلدینگی موجب پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می شود. مشکل دیگر نیز همانطور که مطرح شد، به سبد سهام غیربورسی این شرکت‌ها بر می‌گردد.
از دیگر سو، برخی از شرکت های سرمایه گذاری بورسی موجود علاوه بر فعالیت های سرمایه گذاری درگیر فعالیت های تولیدی و خدماتی نیز هستند. مسلماً محاسبه NAV هر سهم چنین شرکت هایی فاقد محتوای علمی و عملی است.
کجا معامله کنیم؟
قیمت سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، مبتنی بر NAV هر سهم آنهاست. یعنی قیمتی که سرمایه گذاران برای خرید سهام این شرکت ها می‌پردازند، برآوردی از NAV هر سهم به‌علاوه حق‌الزحمه صندوق است. همچنین قیمتی که سرمایه‌گذاران در فروش هر سهم این گونه شرکت ها دریافت می نمایند، معادل برآوردی از NAV هر سهم منهای حق الزحمه صندوق می باشد.
/فارس