1- ارز دیجیتال ملی چین و آینده پول

2020 سال فوق‌العاده‌ای برای ارزهای دیجیتال ملی (CBDC) بود. با فعالیت 80 درصد از بانک‌های مرکزی در حوزه ارز دیجیتال ملی و نقش پنهان لیبرا که اکنون دییِم نامیده می‌شود و قرار است به‌زودی راه‌اندازی شود، انتظار می‌رود به‌زودی شاهد بسیاری از تحولات نوین در این زمینه باشیم.

ارز دیجیتال ملی به دو نوع دولتی (wholesale) و عمومی (retail) تقسیم می‌شود. ارز دیجیتالی که برای مصارف دولتی ایجاد شده است، اغلب واسطه‌ای برای پرداخت‌های عمده و کلان بین بانک‌های مرکزی، شرکت‌های بزرگ مالی و سایر نهادهای اقتصادی «پشت پرده» به‌شمار می‌رود؛ درحالی‌که ارز دیجیتال عمومی به عموم افراد اجازه می‌دهد تا‌ شکلی واقعا دیجیتالی از ارز دیجیتال ملی در اختیار داشته باشند؛ گزینه‌ای که فعلا وجود ندارد.

در حال حاضر، اگرچه توسعه و پیشرفت در حوزه ارز دیجیتال ملی که مصرف دولتی داشته باشد هم حائز اهمیت است، اما تمرکز اغلب بانک‌های مرکزی احتمالا روی ارز دیجیتالی خواهد بود که در اختیار عموم افراد قرار می‌گیرد و می‌تواند ایجادکننده تغییراتی اساسی در نظام اقتصادی باشد.

همان طور که در سال 2020، برخی از کشورها از باهاما گرفته تا‌ بریتانیا، با طرح‌های ابتکاری خود در مورد ارزهای دیجیتال ملی تیتر اصلی اخبار را به خود اختصاص دادند، می‌توان انتظار داشت که سایر کشورهای گروه 20 (G20) نیز به‌زودی برنامه‌های خود را در این زمینه اعلام کنند. G20 گروهی متشکل از وزرای اقتصاد یا دارایی و روسای بانک‌های مرکزی 20 اقتصاد قدرتمند دنیاست که در مجموع حدود 85 درصد از کل اقتصاد دنیا را دربردارند.

با این حال، در عمل تمام چشم‌ها در سال 2021 به چین دوخته خواهد شد که با جدیت، پیگیر پیشرفت یوآن دیجیتال خود، به نام DC/ EP (مخفف عبارتی معادل با «پرداخت الکترونیک ارز دیجیتال») است و مسیر آینده پول را هموار می‌کند. در آخرین مرحله آزمایشی این پروژه، بیش از 2 میلیارد یوآن (معادل با 300 میلیون دلار) از طریق 4 میلیون تراکنش با استفاده از یوآن دیجیتال انتقال داده شد. اکنون پرسش اصلی این نیست که آیا چین این پروژه را به اتمام خواهد رساند یا خیر، بلکه پرسش این است که سرعت پیشرفت پروژه یوآن دیجیتال تا‌ چه حد خواهد بود.

2- تمایل موسسات مالی سنتی و بانک‌های خصوصی به بیت کوین

سال 2020 سالی باورنکردنی برای ورود شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ به فضای ارزهای دیجیتال بود. در این سال، نهادهای کلانی همچون بانک جی‌پی‌مورگان و شرکت مالی استاندارد چارترد راه‌حل‌هایی برای کاربرهای خود ایجاد کردند و حتی بسیاری دیگر از جمله بانک‌های سرمایه‌گذاری سی‌تی‌بنک و دویچه بنک، دارایی‌های دیجیتال را در میان دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های معمول خود جای دادند.

با اعلام عمومی برنامه‌های مرتبط با ارز دیجیتال از سوی بسیاری از بانک‌ها، باید انتظار داشته باشیم که این روند طی سال 2021، تسریع یابد. این امر می‌تواند ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری سنتی به فضای ارزهای دیجیتال را نیز تسهیل کند؛ چراکه این شرکت‌ها محدودیت‌های سرمایه‌گذاری یا نظارتی ویژه خود را دارند و ترجیح می‌دهند از طریق واسطه‌های قانونی معاملات خود را انجام دهند.

اگرچه بانک‌های سرمایه‌گذاری تا‌کنون فعال‌ترین بازیگران این صحنه بوده‌اند، اما باید نیم‌نگاهی هم به بانک‌های خصوصی داشته باشیم. بیت‌کوین برای اکثر بانک‌های خصوصی، یک دارایی جدی به‌شمار نمی‌رود (شاید به این خاطر که اغلب محصولی مرتبط با ارزهای دیجیتال برای فروش ندارند!). با این حال، انتظار می‌رود بانک‌های خصوصی که نگاهی روبه‌آینده دارند، ارزهای دیجیتال را عاملی متمایزکننده در نظر بگیرند. هدف این بانک‌ها جلب توجه افراد ثروتمند و شرکت‌های خانوادگی به‌منظور کسب درآمد بیشتر است. شرکت‌های خانوادگی که وظیفه مدیریت و سرمایه‌گذاری امور مربوط به دارایی‌های خانواده‌های اشرافی را برعهده دارند، تمایل روزافزونی به خرید و سرمایه‌گذاری روی بیت کوین نشان می‌دهند.

3- شفافیت مالیات ارزهای دیجیتال

سال 2020 شاهد تحولاتی بنیادین در زمینه مالیات ارزهای دیجیتال بودیم. در این سال، خدمات درآمد داخلی ایالات متحده (IRS)، پرسش‌نامه‌ای در مورد دارایی‌های دیجیتال برای تمام آمریکایی‌ها فرستاد. علاوه‌بر این، سازمان‌هایی همچون سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، گزارش‌هایی جامع و کامل در این خصوص منتشر کرده است.

همان‌طور که گزارش بین‌المللی شرکت PwC در مورد ارزهای دیجیتال نشان داد، شفافیت و صراحت دستورالعمل‌های مالیاتی ارزهای دیجیتال، همراه با افزایش تعداد نهادهای مالیاتی در سرتاسر جهان، بیشتر شده است. همچنین اگرچه هیچ‌کدام از این دستورالعمل‌ها موضوعاتی همچون وام‌گرفتن و وام‌دادن یا سهام‌گذاری (Staking) ارزهای دیجیتال را تحت پوشش قرار نمی‌دهند، اغلب آنها قوانین مربوط به سود سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های دیجیتال یا درآمد حاصل از استخراج ارزهای دیجیتال را تعیین کرده‌اند. علاوه‌بر این، انتظار می‌رود شفافیت مربوط به قوانین مالیاتی در سال 2021 بهبود یابد.

این امر می‌تواند نکته‌ای مثبت برای صنعت ارزهای دیجیتال باشد؛ زیرا شفافیت مالیاتی برای تسهیل سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و سازمان‌ها ضروری است. در سطح عملی، بسیاری از معامله‌گرهای خُرد و حرفه‌ای از رشد بازارهای ارزهای دیجیتال طی ماه‌های اخیر سود برده‌اند؛ این امر خصوصا در شرایط بحران اقتصادی جهانی، می‌تواند فرصتی مناسب برای نهادهای مالیاتی فراهم کند تا‌ آنچه را که از نظر آنها عوارض محسوب می‌شود، دریافت کنند.

4- اتحاد و ادغام شرکت‌های ارز دیجیتال

با وجود بحران اقتصادی، سال 2020 سالی بی‌نظیر از نظر ادغام شرکت‌های ارز دیجیتال بود. داده‌ها نشان می‌دهد که ارزش کل شرکت‌هایی که طی 6 ماه اول سال 2020 ادغام شده‌اند. از این میزان در تمام سال 2019 فراتر رفته و از 2/ 19 میلیون دلار به 9/ 45 میلیون دلار رسیده است. می‌توان انتظار داشت که فعالیت‌های خرید و ادغام شرکت‌های ارز دیجیتال در طول سال 2021 نیز ادامه پیدا کند؛ خصوصا با توجه به اینکه استارت‌آپ‌های برجسته (یونیکورن‌ها) به‌شکلی فزاینده بخشی از سود حاصل از بازار صعودی اخیر را به ادغام‌شدن و سرمایه‌گذاری روی شرکت‌هایی اختصاص می‌دهند که به خدمات فعلی آنها گزینه‌های جانبی بیشتری اضافه می‌کند و از این طریق، می‌توانند به شرکت‌هایی بسیار بزرگ‌تر تبدیل ‌شوند. در سال 2021، احتمالا این غول‌های بزرگ ارز دیجیتال حوزه فعالیت خود را بیشتر به سمت آسیا خواهند کشاند. در 6 ماه اول سال 2020، تمرکز فعالیت‌های مربوط به خرید و ادغام شرکت‌ها در این صنعت، به‌شکلی روزافزون از آمریکای شمالی و جنوبی معطوف به سایر کشور‌ها شد و 57 درصد از این قراردادها در آسیا-اقیانوسیه، اروپا، خاورمیانه و آفریقا شکل گرفت. این میزان در سال 2019، 51 درصد و در سال 2018، 43 درصد بود.

5- تسهیل روند خرید بیت کوین برای سرمایه‌گذاران خُرد

هر فردی که دستی در ارزهای دیجیتال داشته باشد، احتمالا با این پرسش از سوی دوستان و افراد خانواده مواجه شده است که: «از کجا باید بیت کوین بخرم؟» مادر من نمونه جالبی از این‌گونه افراد است. چند سال پیش مقداری بیت کوین به‌عنوان هدیه به مادرم دادم و او ناامیدانه سعی می‌کرد متوجه شود من برای گذران زندگی چه می‌کنم. واقعیت اینجا است که خرید ارزهای دیجیتال، هیچ‌وقت تا‌ به این اندازه آسان نبوده است. در حال حاضر، تعداد زیادی صرافی‌ قانونی فیات به ارز دیجیتال در کشورهای مختلف فعالیت می‌کند. علاوه‌بر این، تعداد حساب‌های کاربری در این صرافی‌ها، از 5 میلیون در سال 2016 به بیش از 100 میلیون در سال 2020 افزایش یافته است.

البته، عامل تا‌ثیرگذار در این بخش، شرکت‌های بزرگ فناوری مانند پی‌پل و اسکوئر (Square) هستند که همچنان خرید بیت‌کوین و سایر دارایی‌های دیجیتال را برای افراد آسان می‌سازند. این دو شرکت به‌تنهایی معادل 100 درصد از بیت کوین‌های تا‌زه‌استخراج‌شده را خریداری کرده‌اند تا‌ تقاضای مشتریان آمریکایی خود را برآورده کنند. اگر سرویس‌دهی چند مورد از این پلت‌فرم‌ها تا‌ سال آینده برای مشتریان بین‌المللی نیز فراهم شود، میزان تا‌ثیر آنها شگفت‌انگیز خواهد بود. علاوه‌بر این، بسیاری از پیشرفت‌های کلان اقتصادی، از سطوح کم‌سابقه تسهیل مالی تا‌ ممانعت کشورها از برداشت پول شهروندان، باعث افزایش تقاضا برای بیت‌کوین شده است. سال 2020، رکورددار افزایش تعداد کیف پول‌های بیت‌کوین بود و چندان عجیب نیست اگر این رکورد باز هم در سال 2021 شکسته شود.