حرکت بانک صادرات در جاده شعب دیجیتالی و نئوبانک صاد
حالا نزدیک به هفتاد سال از آن روزها می‌گذرد و بانک صادرات در هر کوچه و خیابانی در کل کشور دارای شعبه فیزیکی است. در همین راستا هلدینگ فناوری و نوآوری بانک صادرات ایران (صاد) به عنوان یکی از جدیدترین هلدینگ‌های بانکی کشور ایجاد شده است تا شبکه شعب گسترده این بانک را متحول کند و سهم بازار بانک صادرات ایران در حوزه فناوری اطلاعات را افزایش دهد. ما به همین بهانه با حامد مجتهدی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی هلدینگ فناوری و نوآوری صاد به گفت‌وگو نشستیم.
مجتهدی، دانش آموخته مهندسی نرم‌افزار از دانشگاه علم و صنعت است و مدرک دکتری خود را در رشته مدیریت کارآفرینی کسب کرده و از سال 1382 وارد مجموعه بانکی کشور شده است. مجتهدی در شرکت داده‌پردازی خوارزمی بانک صادرات و ناواکوی بانک مسکن فعالیت کرده است، همچنین در شرکت سمات بانک توسعه تعاون با عنوان معاون زیرساخت تجربه اندوخته و مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک بانک سرمایه نیز بوده است. او امروز به عنوان معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی هلدینگ فناوری و نوآوری صاد در حال فعالیت است.
الزام وزارت اقتصاد برای طرح تحول دیجیتال بانک‌ها
مجتهدی در ابتدا در پاسخ به این سوال که هلدینگ فناوری بانک صادرات بر اساس چه نیازی شکل گرفت؟ پاسخ داد: «این پرسش در دو بعد قابل بررسی است. یک مورد، الزام وزارت اقتصاد در مورد طرح تحول دیجیتال بانک‌ها بوده که باعث تهیه طرح استراتژیک تحول دیجیتال در بانک صادرات شده است. بر این اساس تاسیس هلدینگ با هدف چابک‌سازی بانک در طرح تحول دیجیتال در دستور کار قرار گرفت. در عین حال مدیریت شرکت‌های IT تحت پوشش بانک صادرات که درحال حاضر پنج شرکت می‌باشد به این مجموعه سپرده شده است. شرکت‌های داده‌پردازی خوارزمی و راه‌حل‌های هوشمند سپهر، دو شرکت نرم افزاری خاص بانک صادرات بوده و شرکت فناوری اطلاعات خوارزمی (مفاخر) که امور مربوط به دیتاسنتر و پشتیبانی و سرویس‌دهی شبکه و سخت افزار شعب را در دستور کار داشته و شرکتی بورسی است که با بانک‌های مختلف دارای قرارداد، همکاری می‌کند. چهارمین شرکت، PSP پرداخت الکترونیک سپهر و پنجمین شرکت از مجموعه شرکت‌های هلدینگ، گسترش انفورماتیک ایران است.
نامگذاری صاد به بعد از برگزاری مجمع موکول شده است
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی هلدینگ فناوری بانک صادرات درخصوص نام این شرکت افزود:« هلدینگ صاد ابتدا با نام هلدینگ فناوری اطلاعات و نوآوری سپهر مطرح شد. ولی در ادامه و پس از انجام برندینگ تغییر نام به هلدینگ فناوری و نوآوری صاد مصوب گردید. درحال حاضر نام شرکت، نام یکی از شرکت‌های قدیمی بانک به نام کارت ایران بوده و به‌کارگیری رسمی نام صاد به بعد از برگزاری مجمع موکول شده است.»
تعامل هلدینگ با شرکت‌های زیرمجموعه
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی هلدینگ صاد، مسیر کار هلدینگ و تعامل این مجموعه با شرکت‌های تحت امرش را اینگونه شرح داد:« در طرح تحول دیجیتال بانک صادرات ایران، بنا بر این است که شرکت‌ها بر اساس ظرفیت‌هایشان یا درصورت نیاز به ظرفیت‌سازی، بتوانند در یک یا چند پروژه مرتبط فعالیت داشته باشند. اگر توانستیم از شرکت دیگری در این حوزه استفاده کنیم، طبیعتا ساز و کار آن جدا خواهد بود، با عنایت به ظرفیت‌های شرکت فناوری اطلاعات خوارزمی (مفاخر) به نظر می‌رسد این شرکت توانایی مشارکت در چند پروژه را داشته باشد. درمورد شرکت‌های دیگر هم همینطور است، بهرحال اولویت درصورت وجود ظرفیت با شرکت‌های موجود است. اگر هم در هلدینگ نیازی بدون امکان پاسخ‌گویی شناسایی شود، راه‌حل‌های خریداری شرکت، مالکیت سهام، مشارکت و راه‌اندازی استارت‌آپ (با توجه به راه‌اندازی مرکز نوآوری صاد) می‌تواند مورد نظر باشد.»
پروژه‌های راهبردی هلدینگ
مجتهدی مهمترین پروژه‌های تعریف شده در هلدینگ را در راستای تحقق نظام راهبردی دیجیتال در مجموعه صاد معرفی کرد و افزود:« عمده پروژه‌ها بر اساس طرح تحول دیجیتال بانک و شورای عالی فناوری اطلاعات بانک که ساز و کار تحول دیجیتال را ایجاد کرده و رصد می‌کند، تعریف شده است. از پروژه‌های تعریف شده می‌توان به ایجاد نظام راهبری تحول دیجیتال و توسعه زیر ساخت امنیت در شبکه ابری اشاره کرد. همچنین توسعه بستر احراز هویت دیجیتال، چنل و اومنی چنل، سوپر اپلیکیشن بانک، معماری داده، ایجاد زیر ساخت open API، و سیستم جامع امور مشتریان از پروژه‌های تعریف شده در مجموعه صاد است. همچنین موضوع تحول دیجیتال شعب فیزیکی جزء پروژه‌های در حال بررسی است که طی آن برخی از شعب بانک صادرات جزء شعب دیجیتال این مجموعه خواهند بود.»
حرکت به سمت بانکداری دیجیتال و نئوبانک
وی برنامه‌های عملیاتی پروژه را اینطور شرح داد:« حرکت به سمت بانکداری دیجیتال یکی از وظایف هلدینگ صاد است. یک مسیر، دیجیتالی نمودن ساختار و بدنه بانکداری سنتی بانک، تاحدی محدود و ممکن بوده، اما مسیری دیگر هم مطرح است که برای داشتن یک ساز و کار کاملاً دیجیتالی، روند دیگری دنبال خواهد شد. این فرآیند، تداخلی با رویه‌های بانکداری سنتی بانک صادرات نداشته و موضوع آن ایجاد ساز و کار نئوبانک صاد به عنوان یک بانک کاملاً دیجیتالی خواهد بود. این طرح به عنوان بانکی چابک و مستقل در کنار مجموعه بانک صادرات و در مالکیت بانک صادرات بوده که ساز و کاری کاملا مستقل دارد. در این زمینه چارتر پروژه‌های مربوطه درحال تنظیم است که 70درصد از پروژه‌های شناسایی شده در سال 1400 استارت می‌خورد.»
ریشه‌ای کهن، رویشی نوین
مجتهدی با اشاره به موانع و مشکلات، به شرح شعار سازمانی هلدینگ پرداخت و گفت:« هدف ما تمرکز بر دو موضوع است، اول شعب دیجیتالی و بعد نئوبانک صاد؛ شعار سازمانی هلدینگ “ریشه‌ای کهن، رویشی نوین” است. ریشه کهن به این نکته اشاره دارد که از قدیم معروف بوده که بانک صادرات حتی در شهرهای کوچک نیز دارای شعبه بوده و به ریشه‌دار بودن این بانک قدیمی در سطح ایران تاکید دارد. اما امروزه جوانه‌های جدیدی در حوزه بانکداری دیجیتال در این بانک درحال روییدن است. در این فرایند ریسک‌هایی وجود دارد، چون نگرش‌های سنتی هنوز در داخل بانک حاکم است و این فرهنگ قوی، کمی کار را کُند خواهد کرد. قطعا مساله فرهنگ سازی، اصلی‌ترین چالش پیش رو می‌باشد که تمام سازمان های سنتی نیز با آن روبرو هستند. اما بعد از مساله مهم فرهنگ سازی و مرتفع شدن این مشکل، یقینا کار ما فقط فنی و در حوزه اجرا خواهد بود.»
هدف هلدینگ کسب برترین جایگاه است
معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی هلدینگ صاد در پایان با اشاره به این نکته که هلدینگ صاد با وجود نوپا بودن چشم انداز بزرگی برای خود ترسیم کرده گفت:« چشم انداز هلدینگ کسب برترین جایگاه در بین هلدینگ‌های نوآورانه و فناورانه در حوزه مالی و بانکی کشور و خاورمیانه است. در این سطح باید برنامه کشوری سه ساله و برنامه خاورمیانه شرکت را در پنج سال طرح ریزی و اجرا نمود.»