سامانه “نامک” سدی مقابل سفارش های بدون پشتوانه در بورس
امین امیدی کارشناس بازار سرمایه ، در پاسخ به این پرسش که استیشن معاملاتی چیست؟، گفت: در حدود ۷-۸ سال گذشته معاملات بورس تنها از طریق سامانه معاملاتی استیشن صورت می‌گرفت و فرقی نمی‌کرد که شخص حقوقی یا حقیقی برای خرید سهام نقدینگی و اعتبار داشته باشد یا نداشته باشد. بلکه کارگزار براساس اعتبار و شناختی که از مشتریان حقیقی یا حقوقی داشت، می‌توانست برای آنان اقدام به خرید کند و سپس برای مشتری خود زمان واریز پول را مشخص کند.
او بیان کرد: علی رغم اینکه سیستم تسویه کارگزاری T+۲ است، ولی براساس اعتباری که مشتریان نزد کارگزار داشتند این امکان به مشتریان داده می‌شد تا بتوانند بعدا پول را واریز کنند. موردی که مشکلات زیادی، از جمله ورشکستی را برای کارگزاری‌ها ایجاد کرد.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، آیا علت ایجاد سامانه “نامک” همین نواقص و مشکلات ایجاد شده برای کارگزاری‌ها بود؟، اظهار کرد: در سالیان گذشته افراد با رانت از کارگزاری، اعتبار سنگین می‌گرفتند و یا اینکه بدون اعتبار، خرید‌های سنگین انجام می‌دادند. به عنوان مثال بر روی سهمی صف خرید می‌زدند و دو روز نگه می‌داشتند و سپس می‌فروختند و هیچ پولی نیز واریز نمی‌کردند.
او تاکید کرد: بعد از فراگیر شدن این اتفاقات، سامانه نامک برای مدیریت سرمایه و ریسک راه اندازی شد. در این هنگام معاملات به ۳ روش، برخط، آنلاین گروهی و آنلاین فردی می‌توانست صورت بگیرد. در سامانه بر خط، برای هر کارگزاری حقیقی و حقوقی کد مختص به خود صادر و فرد با کد اختصاصی خود باید اقدام به خرید می‌کرد.
او افزود: همچنین در این شیوه معاملاتی ریسک سرمایه گذاری صفر بود و میزان تخصیص منابع از سمت کارگزاری به افراد مشخص بود.
امیدی در خصوص یکی دیگر از علت‌های راه اندازی سامانه نظارتی نامک اظهار کرد: در حدود ۴- ۵ سال گذشته، اکثر کارگزاری‌ها با اعتبار کار می‌کردند، به طور مثال فردی که یک میلیارد پول در پرتفوی خود داشت، کارگزاری می‌توانست تا ۲۰۰ درصد یعنی ۲ میلیارد تومان به فرد اعتبار بدهد، ولی این رویه مشکلی را به همراه داشت به این صورت که اگر بازار ۳۰ درصد ریزش داشت، حساب فرد کال مارجین و فرد به کارگزاری بدهکار می‌شد. بر همین مبنا برای رفع این مشکلات سامانه نامک را راه اندازی کردند.
او بیان کرد: طی ۲-۳ اخیر، قانونی مصوب کردند که کارگزاری به هر فردی، نمی‌تواند بیش از ۱۰۰ درصد پرتفوی خود اعتبار دهد.
کارشناس بازار سرمایه گفت: لازم به ذکر است که، در حال حاضر میزان اعتبار اختصاص یافته به افراد از سوی کارگزاری‌ها بیش از ۶۰ درصد پرتفوی آن‌ها نیست.