نقش هلدینگ صاد در پروژه های فناورانه بانک صادرات
با تاسیس این هلدینگ عملاً شرکت‌های توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی(مفاخر)، داده‌پردازی خوارزمی، راه‌حل‌های هوشمند سپهر، گسترش انفورماتیک و پرداخت الکترونیک سپهر زیرمجموعه این هلدینگ قرار گرفتند و این روزها خبرهای زیادی از نقش فعالانه این هلدینگ در پروژه‌های فناورانه بانک صادرات دیده و شنیده می‌شود.
ما در عصربانک برای آشنایی بیشتر با آخرین اقدامات این هلدینگ در پروژه‌های فناورانه بانک صادرات با علی بخشی زاده، قائم مقام هلدینگ صاد بانک صادرات به گفت و گو نشستیم:
نیاز به یکپارچگی در بانک
بخشی زاده در ابتدا درباره دلایل و اهداف بانک صادرات از تاسیس هلدینگ صاد گفت:« بانک صادرات با قدمتی هفتاد ساله، فعالیت‌های بانکی قابل توجهی دارد. ولی مشخصا در حوزه فناوری اطلاعات و مخصوصا در بانکداری دیجیتال تا چند سال اخیر اتفاقی جدی و در خور شان بانک صادرات رخ نداده بود، این درحالی است که شرکت‌های خوبی در حوزه فناوری بانک صادرات فعالیت می‌کنند. شرکت داده پردازی خوارزمی و شرکت فناوری اطلاعات خوارزمی( مفاخر)، شرکت هوشمند سپهر، شرکت گسترش انفورماتیک و پرداخت‌های الکترونیک سپهر هر کدام شرکت‌هایی زیر مجموعه بانک هستند که به نوبه خود فعالیت‌هایشان را انجام می‌دهند.
اما هلدینگ تاسیس شد چون برآیند همه این مجموعه‌ها نتوانست خروجی خوبی در حوزه بانکداری دیجیتال برای بانک صادرات رقم بزند و بانک به مجموعه‌ای نیاز داشت که بتواند بین این شرکت‌ها یکپارچگی ایجاد کند. در برخی از این شرکت‌ها فرایندهای موازی وجود داشت. هلدینگ تاسیس شد تا بازوی اجرایی قدرتمندی برای طرح تحول دیجیتال بانک باشد. در این روند رهبری تحول دیجیتال بانک بیرون از ساختار سازمانی فعلی صورت می‌گیرد تا با سرعت و دقت بیشتری پروژه‌ها عملیاتی شوند، در صورتیکه این اقدامات در ساختار قبلی بانک قابل دسترسی نبود.»
وجود مقاومت‌های درونی در خصوص بحث‌های نوآورانه بانک
وی ادامه داد:« فرهنگ سازی که در خصوص طرح تحول در درون بانک وجود دارد می‌تواند توسط هلدینگ صورت بگیرد. در این خصوص آکادمی صاد تشکیل شد. یکی از کارهای مهم آکادمی صاد، بهینه سازی آموزش فعالیت‌های مربوط به مدیریت تحول است تا این فرهنگ در بدنه بانک جا بیفتد. چون مقاومت‌های درونی همیشه در خصوص بحث‌های نوآورانه در ساختارهای بانک وجود دارد و نه تنها در بانک‌های دولتی بلکه در بانک‌های خصوصی نیز در ابتدای راه مشکلاتی وجود دارد.
در چند سال اخیر با دستوری که توسط وزارت اقتصاد به بانک‌های دولتی داده شد تا طرح تحول نهایی شود، جلسات متعددی در این خصوص در بانک صادرات تشکیل و به کمک مشاور نگارش طرح آغاز شد.
در این راستا حدود 38 پروژه در بانک صادرات تعریف شد و قرار شد از این تعداد، حدود بیست پروژه که زیرساختی و مهم هستند، در بازه‌ای سه ساله با مسئولیت هلدینگ اجرایی شوند.
البته برخی از این پروژه‌ها درون بانکی هستند و نیازمند این است که کارهای مربوط به آن در داخل بانک انجام شود.»
حمایت از شرکت‌های نوآور
قائم مقام هلدینگ صاد همچنین خاطرنشان کرد:« امروز با ظهور شرکت‌های فناورانه و نوآور و فین‌تک‌ها و استارتاپ‌هایی که مرتبا ایده‌های خلاقانه خلق می‌کنند، جایی لازم بود تا این مجموعه‌ها را با شرایط بهتری بپذیرد و بتواند از ظرفیت‌های این مجموعه‌ها به خوبی استفاده کند. ساختار سنتی و مصوب بانک به چنین شرکت‌های نوآوری اجازه نمی‌داد تا به راحتی بتوانند فعالیت کنند. بنابراین حمایت از شرکت‌های نوآور و دانش بنیان یکی دیگر از اهداف هلدینگ است.
مساله آخر اینکه بانک می‌خواهد از این طریق زیرساخت‌های حیاتی و مهم بانک را تکمیل کند و به آنها بهبود ببخشد.»
به حداقل رساندن ریسک ساختاری بانک‌ها برای پروژه‌های نوآورانه و فن آورانه
بخشی زاده در پاسخ به این پرسش که چرا بانک‌ها به ایجاد هلدینگ‌های فناوری اطلاعات مثل صاد نیاز دارند؟ گفت:« شاید ساختار یک بانک آنقدر کوچک و سبک باشد که بتواند دپارتمانی برای موضوعات تحول دیجیتال خود ایجاد کند و آن دپارتمان آزادی عمل داشته باشد. در کل کارمندان و پرسنل شاغل بانک باید از یک ساختار مشخص سازمانی تبعیت می‌کنند و برای انجام فعالیتها قاعده مشخصی وجود دارد. چالش بزرگ ما این است که بسیاری از افرادی که می‌خواهند فعالیت کنند و جذب شوند در قالب این ساختار نمی‌گنجندند و زمانی که وارد بانک می‌شوند باید در چارچوب خودشان حرکت کنند. اگر بخواهیم تحولی ایجاد کنیم باید به ترتیبی از این پوسته خود را جدا کنیم و به سمتی برویم که در انجام نوآوری‌ها دست ما باز باشد. در شرکت‌ها، پروژه‌های بزرگی استارت زده می‌شود و شکست می‌خورد و کسی به شما نمی‌گوید چرا این کار شکست خورد اما کافی است چنین اتفاقی در قالب ساختار سازمانی بانک صورت گیرد در این صورت ازجانب ارکان مختلف از شما ایراد گرفته می‌شود. نکته مهم ریسک ساختاری بانک‌ها برای پروژه‌های نوآورانه و فناورانه است و ما در قالب هلدینگ این ریسک ساختاری را به حداقل خود می‌رسانیم.»
نظارت بانک باید در سطح کلان باشد
وی افزود:« چند مورد مهم دیگر نیز وجود دارد از جمله تخصیص بودجه که در ساختار بانک بسیار سخت‌تر است و در شرکت‌های هلدینگ آسانتر انجام می‌پذیرد. سرعت عملیاتی شدن پروژه‌ها در ساختارهایی مثل هلدینگ به مراتب بالاتر است و بانک می‌تواند نقش نظارتی خود را به خوبی ایفا کند. نظارت بانک در این پروژه‌ها باید از نوع نظارت کلان باشد و اگر بانک به جزئیات ورود کند کار دچار مشکل می‌شود. نکته دیگر محدودیت بانک در جذب نیروی انسانی است که در شرکت‌ها چنین محدودیتی وجود ندارد.»
قائم مقام هلدینگ صاد درباره وظایف محول شده به هلدینگ صاد و چالش‌های آن گفت:« تجربه حضور من در صاد هشت ماهه است و هنوز به یک سال نرسیده، این داستان یکی از چالش‌های بزرگ بانک‌های بزرگ است. حتی بانک‌های بزرگی که چهره بیرونی آنها در حوزه خدمات تحول دیجیتال چهره خوبی است در داخل ساختار بانکی بروکراسی اداری و ساختاری، انجام فعالیتها را بسیار کند می‌کند و این با توجه به حجم بانک‌های بزرگ طبیعی است. به نظر می‌رسد این دسته از بانک‌ها برای حرکت به سمت تحول دیجیتال باید مهندسی مجددی در فرایندهای فناورانه خود انجام دهند. در این مرحله بانک‌ها به یک فرماندهی میدان نیاز دارند. فرمانده میدان باید تیمی تام الاختیار داشته باشد تا بتوانند در این حوزه هر فعالیتی را انجام دهند.
بنابراین حتما باید به سمت اصلاح فرایندهای مابین واحد فن‌آوری اطلاعات و سایر قسمت‌ها و یک مهندسی مجدد حرکت کنیم. به نظر من وجود هلدینگ موازی کاری با واحد فن‌آوری بانک نیست ولی فرایندها باید اصلاح شوند. بعد از اصلاح فرایندها می‌توان یک واحد فناوری اطلاعات کوچک ایجاد کرد که صرفا نقش نظارتی دارد و کار اجرایی توسط هلدینگ یا شرکت‌های زیر مجموعه بانک انجام می‌شود. چون داخل بانک ساختار منسجم است و فرایندها اصلاح شده برای نقش نظارتی سریعتر عمل می‌کند و این یکی از چالش‌های ما در بانک صادرات است و در تلاش برای اصلاح این ساختار هستیم.»
پروژه‌های رونمایی شده
او ادامه داد:« حدود بیست پروژه از طرح های تحول دیجیتال بانک در بازه‌ای سه ساله توسط هلدینگ به اجرا در می‌آید. از جمله کارهایی که به صورت ضروری دنبال می‌شود بحث زیرساخت هویت دیجیتال است.
پروژه بعدی زیر ساخت کیف الکترونیک پول است که به سمت عملیاتی کردن آن پیش می‌رویم. کیف الکترونیک پول بحث جامعی دارد و نقش راهبردی برای بانک و شرکت‌های زیر مجموعه دارد. ضمن اینکه در ابلاغیه سند کیف پول، بانک‌ها باید به عنوان سامانه ناظر حضور داشته باشند و طبق مدلی که در این حوزه اجرا خواهد شد همه راهبران باید به یک بانک عامل متصل شوند و بانک عامل باید به شاپرک متصل شود. این اتفاقات در حال عملیاتی شدن است و این پروژه تا بهمن ماه شاهد اتفاقات خوبی خواهد بود.
راه اندازی سوپر اپلیکیشن بانک صادرات از پروژه‌های دیگر هلدینگ است. این سوپر اپلیکیشن جامع دیده شده است. امروز مشتریان بانک صادرات برای گرفتن خدمات باید چند اپلیکیشن نصب کنند. همراه بانک شرکت خدمات، اپلیکیشن صاد که شرکت هوشمند سپهر برای خدمات خاص ارزش افزوده‌ای ایجاد کرده است و رمز ساز ریما برای گرفتن رمز یکبار مصرف، سامانه شمس برای اخذ خدمات غیر حضوری فرایندی که باقی کار در شعبه دنبال می‌شود و موبایل اپلیکیشن پاس که بیزینس مستقل خود را دارد. کهربا نیز یک اپلیکیشن جدید است. بنابراین چند درگاه مختلف برای مشتری ایجاد شده و مشتری را گیج می‌کند. چرا مشتری بانک صادرات باید برای گرفتن یک خدمت چند اپلیکیشن نصب کند؟! یکی از اهداف ما در پروژه سوپر اپلیکیشن، یکپارچه‌سازی این خدمات در قالبی است که هم خدمت بهتری ارائه شود و هم مشتری دچار سردرگمی نشود. نگاه ما این است که به عنوان یک بانک که شاهرگ مباحث مالی مشتری است نباید صرفا در خدمات بانکی متمرکز باشیم. مشتری بانک صادرات برای ما مهم است و باید رفتار او را رصد کنیم و متناسب با نیاز او پیشنهاد ارائه کنیم. امروز در حدود 200 خدمت در 8 حوزه شناسایی شده است و به تدریج در فازهای مختلف و در قالب پلتفرمی بروز به مشتریان ارائه خواهد شد. امروز حرکت به سمت بانکداری داده محور در مجموعه دنبال می‌شود. ما به دنبال نهایت استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و هوش تجاری هستیم تا در عمل به بانکداری داده محور تحقق ببخشیم. در این مرحله سوپر اپلیکیشن ابزار مهمی است.
در حوزه بانکداری باز در حال حرکت به سمت ارائه خدمات بهتر و متنوع‌تر هستیم. بانک صادرات به دلیل بحث‌های ساختاری تا اینجا در حوزه بانکداری باز موفق عمل نکرده است.
سامانه مدیریت کانال بانک نیز در حال تغییر است تا به سرویس‌های متنوعی دسترسی داشته باشیم. این هدف به نقش حمایتی ما از شرکت‌های خلاق و نوآور کمک می‌کند.
در موازات این برنامه‌ها کارهای مطالعاتی نئو بانک و ضرورت سنجی این پروژه در دست انجام است و تیمی متخصص روی این موضوع مطالعه می کنند.»
آینده روشن است
بخشی زاده در پایان درباره آینده نزدیک و دور بانک صادرات در حوزه IT گفت:« ما در بانک صادرات امتیاز مهمی داریم و آن پرسنل وفادار، متعهد و متخصص بانک است. بانک صادرات بدنه همراه و خوبی دارد که می‌خواهند در فرایندهای ساختاری بانک تغییری صورت بگیرد. در سطح مدیریت عامل و هیات مدیره و هیات عامل نیز این اراده دیده می‌شود. این موضوع برای بانک بسیار مهم و حائز اهمیت است، به همین منظور کمیته عالی فناوری اطلاعات در سطح رئیس هیات مدیره تشکیل می‌شود و موضوعات کلان در این کمیته مطرح می‌شود و چنانچه قابلیت اجرایی وجود داشته باشد به سرعت تصمیم‌گیری می‌شود»