اعتبارسنجی، جایگزینی مناسب برای وثیقه و ضامن
مشتریان شبکه بانکی برای دریافت تسهیلات همواره با مسئله تأمین تضامین روبه‌رو هستند. در حالی که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، اعتبارسنجی مشتریان ملاک اصلی پرداخت تسهیلات است، در ایران محوریت با وثایقی است که مشتری به بانک ارائه می‌کند. همین موضوع باعث شده بسیاری از مشتریان بانکی برای دریافت تسهیلات به مشکل بر بخورند.
در این رابطه با دکتر مرتضی اکبری، مدیرعامل بانک مهر ایران گفت‌وگو کرده ایم. وی ضمن تأیید چالش‌های موجود در این رابطه، تصریح کرد: اهمیت مسئله به اندازه‌ای است که واکنش مقامات ارشد اقتصادی کشور را نیز در پی داشته است. پیش از این دکتر خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در جلسه با مدیران عامل بانک‌ها بر ضرورت تغییر نظام تسهیلات‌دهی از نظام وثیقه‌سپاری به اعتبارسنجی مشتریان تأکید کرده و گفتند که به‌وسیله نظام اعتبارسنجی بسیاری افراد با اتکا به اعتبار خودشان می‌توانند به تسهیلات دسترسی پیدا کنند و این موضوع جزو پرتکرارترین و فراوان‌ترین انتقادات مردم بوده است.
اکبری در ادامه اظهار کرد: همچنین دکتر صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی نیز مدتی قبل ضمن تأکید بر تسهیل دسترسی مردم به نظام بانکی کشور، از جایگزینی اعتبارسنجی و توجه به رتبه اعتباری مشتریان در اعطای تسهیلات خرد به جای وثیقه‌محوری کنونی در نظام بانکی کشور خبر داد. به نظرم این موضوع بسیار مهمی است و قطعاً می‌تواند باعث افزایش دسترسی مردم به تسهیلات بانکی شود و شرایط دریافت تسهیلات را برای مشتریان خوش‌حساب نظام بانکی آسان‌تر کند.
مدیرعامل بانک مهر ایران گفت: خوشبختانه این بانک که در حوزه ارائه خدمات نوین بانکی همواره پیشگام بوده و بسیاری از این خدمات را برای نخستین بار ارائه کرده، در این مورد نیز موفق عمل کرده است. تنها در ۶ماهه نخست سال جاری بیش از ۳۳۰۰ فقره تسهیلات از سوی این بانک پرداخت شده که از طریق همراه‌بانک «مهریران» درخواست شده است. گفتنی است از این میزان بیش از ۱۳۰۰ فقره بدون ضامن بوده است.
اکبری توضیحاتی را درباره این نوع تسهیلات ارائه و اظهار کرد: ۹۹ درصد مشتریان بانک مهر ایران خوش‌حساب هستند و تنها یک درصد آن‌ها اقساط را به موقع پرداخت نمی‌کنند. ما پایین‌ترین نرخ مطالبات به مصارف را در شبکه بانکی به دست آورده و بهترین عملکرد را در این حوزه داریم. در ۵ سال اخیر نرخ مطالبات به مصارف بانک مهر ایران حدود یک درصد و حتی کمتر از یک درصد بوده که این نسبت هم در کشور هم در سطح بانک‌های بین‌المللی کم‌نظیر است. با توجه به این موضوع، به این نتیجه رسیدیم که نباید همه مشتریان را به یک چشم نگاه کنیم.
وی درباره پرداخت تسهیلات بدون ضامن اظهار کرد: با طبقه‌بندی مشتریان خود، برای آن دسته از مشتریان خوش‌حساب، مدل پرداخت تسهیلات بدون ضامن را تعریف کرده‌ایم. به این ترتیب مراجعه به شعبه نیز حذف می‌شود و در بستر الکترونیکی، پرداخت تسهیلات بدون ضامن صورت می‌گیرد و ضامن در حقیقت تبدیل به یک برگه چک می‌شود.
اکبری درباره شرایط برخورداری از تسهیلات بدون ضامن گفت: شرط برخورداری، خوش‌حسابی مشتری و امتیاز حساب اوست. در حقیقت مشتری باید شرایط دریافت وام را داشته باشد و وام به وی تعلق گیرد. سپس باید از نظر وضعیت اعتباری، مشتری کم‌ریسکی تلقی شود تا بتوانیم صرفاً با اتکا به یک برگه چک و بدون نیاز به هیچ ضمانت اضافه‌ای، به وی تسهیلات پرداخت کنیم.
مدیرعامل بانک مهر ایران در انتها گفت: بانک مهر ایران امیدوار است با آسان‌تر کردن شرایط پرداخت تسهیلات، گام مؤثری برای افزایش بهره‌مندی مردم از تسهیلات قرض‌الحسنه برداشته باشد.