الزامات ورود بانکهای ایران به متاورس
بزرگترین برندگان متاورس در آینده چه کسانی هستند؟
رضا حمزه‌ای استاد ایرانی دانشگاه ایالتی میسوری غربی آمریکا است. وی طی سالهای1990 تا 1991 رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه ایالتی میسوری غربی بوده و طی سالهای حضورش در این دانشگاه 7 جایزه بهترین تدریس و تحقیق و نیز دو جایزه استاد برتر (در سالهای 2003 و 2004) را از آن خود کرده است.
وی معتقد است، بانکداری دیجیتال شدیداً روبه‌رشد است و استفاده از هوش مصنوعی و متاورس در آن یک مرحله الزامی برای اختصاص منابع بزرگ سرمایه‌گذاری است.
او با توصیه هرچه سریعتر برای ورود به بحث متاورس تأکید می کند: رقابت متاورسی یک رقابت سریع خواهد بود و کسانی که همگام با آن پیش نیایند، جا می‌مانند و ورشکسته می‌شوند.
حمزه ای بر این باور است که متاورس یکی از اجزای بنیادین زیرساخت‌هاست و سرمایه‌گذاری در آن بر رشد اقتصاد و کارآمدی آن تاثیر می‌گذارد.
این اقتصاددان بزرگترین برندگان متاورس در آینده را چنین توصیف می کند: بزرگترین برندگان متاورس در آینده در مسیر توسعه اقتصادی آن دسته از سیاستگذارانی هستند که چه در سطح بخش خصوصی و یا بخش دولتی اقدامات بنیادینی و سرمایه گذاریهای وسیع و هدفمند و دقیقی در 14زمینه داشته باشند.
وی ضمن اشاره به این اقدامات بنیادین، در خصوص متاورس و بانکداری، الزامات بانکی در این زمینه و توصیه به بانکها توضیحاتی ارائه کرده که در ادامه و در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم می خوانید.
متاورس چه تاثیراتی در آینده ارزهای دیجیتال و اقتصاد خواهد داشت؟
واژه متاورس از 2 کلمه متا به‌معنای ماورا و یونیورس به‌معنای دنیا (تمامی کائنات) تشکیل شده‌است و شامل هر آن‌چیزی می‌شود که می‌خواهید در مفهوم بدون‌مرز متاورس طراحی شود. متاورس اساساً چیزی نیست جز ادغام کارآمدترین فناوری‌ها در حوزه پیچیده و رو به رشد خلاقیت در ایجاد و کنترل پول، حمل‌ونقل، سرگرمی، تحصیلات، مدیریت پروژه، تجارت، بانکداری، روابط جهانی، پزشکی،آزمایشگاه‌های علمی، سیاستگذاری، بازیهای جنگی، استراتژی‌های جنگی، تئوری‌های بازی، مهندسی، کنترل جنایت، برنامه‌های رفاهی، توسعه شهری و غیره.
فناوری بدون‌مرز متاورس در واقع یک انقلاب طبیعی تکنولوژیکی است از هوش انسانی که توسط تمام فناوری‌های الکترونیکی، مهارت‌ها، خلاقیت‌ها، اختراعات و اکتشافات انسانی تقویت شده‌است. آژانس‌های دولتی با سیاستهای آشوبگرانه و بازیهای سیاسی خود رقابت واقعی و راه توسعه انسانی را سرکوب کرده‌اند. بهترین دولتها هنوز نتوانسته‌اند روند افزایش سریع نابرابری و فاصله طبقاتی در کشورهای خود را از بین ببرند.
شرایط فعلی متاورس تا حد زیادی در اکتشافات و ابداعات جدید و همچنین قرار گرفتن امور، نیازها و مسائل حساس انسانی در زمینه رفاه جمعی در جوامع خلاصه شده‌است. درست است که آینده تقریباً تمام کشورها در استفاده از متاورس ترسیم می‌شود، اما کشورهای هوشمندتر سریعتر منابع کمیاب خود را به این اهرم رشد اختصاص می‌دهند، درست مانند تمام فناوری‌های الکترونیکی، مالی و اجتماعی-اقتصادی که خیلی قبل‌تر توسط ملت‌های عاقل‌تر و هوشمندتر نسبت‌به دیگران مورد استفاده قرار گرفته‌است.
با توجه به این موهبت ذکاوت بشری، تجربه و ایده‌های خلاقانه انسان و همچنین پیشرفتهای غنی تکنولوژی و فناوری، درماندگی انسان‌های دنیا تنها نتیجه طمع وزیاده‌خواهی، سوء مدیریت و سیاستهای اشتباه است. در غیر این صورت، ناکامی جهان در تأمین رفاه و امنیت و حداقل استانداردهای زندگی برای کشورهای فقیر به‌راحتی قابل‌حل بوده و به‌سادگی می‌شد افرادی را که بزرگترین ترس آنها فقر، سرمای هوا، تاریکی شب‌ها وادامه آن تاریکی به نوعی دیگردرروزها و گرسنگی بیش‌از یک میلیارد انسان و کودک در سراسر جهان است، نجات داد.
متاورس مانند خیلی چیزهای دیگر باعث می‌شود به انسان بودن خودمان افتخار کنیم و در یک مسیر بی‌پایان به سمت رشد بیشتر عقلانی و فناوری پیش برویم که زمینه رشد بی‌پایان اجتماعی- اقتصادی را فراهم می‌کند. اما با کمبودهای مذکور خود را در عمق شرمساری میابیم که هیچ‌یک از مهارت‌ها و دانش‌های فنی که با سرعت نجومی رشد یافته و به‌دست‌آمده بشر را به سمت مدیریت بهتر و منصفانه استعدادها، ثروت و دانش سوق نداده‌است تا به این گرسنگی، ناامنی، جنگ، جنایت، بی‌خانمانی، تفرقه و فقر پایان داده شود.
یکی از نوآوریهای مبتکرانه سالهای اخیر در تجلی متاورس که جهان را غافلگیر کرده است – پدیده پولی جدید است. همانطوری که در مصاحبه قبلی اشاره کرده بودم – آغاز ظهور رمز ارزهاو یا کریپتو کورنسی ها را شاهد هستیم. آغاز ظهور رمز ارزها و یا کریپتوکورنسی را در السالوادر و ژاپن ذکر کرده اند. در ابتدا نوعی اعتبار میان چندی از تجار و با اتکاء به مبالغ مشترکی بود که هر یک می پرداختند و تجارت فی مابین را تسهیل می کردند و به تدریج بدون دخالت زیاده از حد بانکها و پی بردن به سرعت نسبی معاملات آنها (آن اعتبارات نوشته شده رایج تر شده و در اثر رشد و تکامل الکترونیکی) با تمهیدات رمز گذاری جهت تأمین ایمنی و حفظ منافع افراد ذینفع به پدیده های جدید و پیچیده تر و پر چالش امروزی تبدیل شده است. کشور السالوادر امروز رمز ارز را به تمامی به پول رایج در معاملات و اقتصاد خود به کار گرفته است. موجودیت کلیه رمز ارزها به شکل نرم افزار است.
در مورد استخراج رمز ارزها شاید به اختصار توضیحاتی لازم باشد. اصطلاح ماینینگ و یا استخراج رمز ارزها و یا کریپتوکورنسی ها به عمل ایجاد یک نرم افزار و برنامه ریزی کامپیوتری اطلاق می شود که جهت مهیا کردن سوخت کارخانه تولیدی رمز ارزها نوشته شده که از آن طریق نوعی پول غیر حقیقی مثل بیتکوین تولید شده و به کامپیوترهای که مبادلات بلوکه زنجیره ای اضافه می کنند اعطا می شود. استخراج کنندگان و یا ماینرز نوعی سخت افزار مخصوص و جمعیتی را که رمز ارزها را معامله می کنند- و نیز نرم افزار ویژه و عاری از کنترل مرکزی که خود نیز مبادلات به بلوکه زنجیره ای اضافه می کنند – مورد استفاده قرار می دهند.
یک مثال ساده برای سهولت درک این فراگرد – تصور کنید که شما یکی از افرادیکه از طریق بلوکه زنجیره ای معامله کننده بیتکوین که توسط یک ماینر و یا استخراج کننده ای که در فرانسه مستقر است – می خواهید بیتکون بخرید. استخراج کننده فرانسوی با استفاده از شش عامل خواسته شما را برآورده می کند: مقداربیتکوین مورد نظر شما که با استفاده از یک نرم افزار و یک سخت افزار متعلق به استخراج کننده که ضمنأ به کامپوتر شما – که در بلوکه زنجیره ای فوق الذکر ثبت شده است وصل میباشد. ایشان نیز به شما در آن بلوکه اجازه وصل می دهد. عامل پنجم نیز همان کارخانه تولید بیتکوین – رمز ارز مورد نظرتان میباشد. عامل ششم واسطه پرداختی شماست که یا از طریق کارت اعتباری و یا انواع پولهای دیجیتال و یا نمایندگی شما – از قبیل شرکتهای مالی واسطه که شما با آنها حساب دارد – که به نوعی شبیه دلالان و یا کارگزاران سهام وساطت می کنند و خود نیز از شما کارمزد دریافت می کنند.
علت ورود فزاینده مردم به بازار رمز ارزها :Figure 1
Source: CNBC, USA
- از هر 100 نفر 11 نفر صاحب رمز ارز است
- علت ورود فزاینده مردم به بازار رمز ارزها چیست؟
مردم با روند افزاینده ای وارد بازار رمز ارزها می شوند و دلیل عمده آنها سهولت معامله است. در یک مقیاس کلی از هر صد نفر 11 نفر صاحب رمز ارز است. قیمت بیتکوین به واسطه تقاضای بالا به بالا ترین سطح خود 63 هزار دلار در ماه آوریل رسید و پس از نوسانات و تنزل شدید دوباره به سطح 50 هزا دلار اخیراً رسید.
- متاورس یکی از اجزای بنیادین زیرساخت‌هاست و سرمایه‌گذاری در آن بر رشد اقتصاد و کارآمدی آن تاثیر می‌گذارد
متاورس چه کاری میتواند برای ما انجام دهد؟
تا زمانی‌که یاد نگیریم ماهیت متاورس چیست، هیچ کاری از آن برای ما برنمی‌آید. باید بدانیم چه قدرتهای بالقوه میتواند به ما بدهد و چرا باید در آن سرمایه‌گذاری کنیم. متاورس یکی از اجزای بنیادین زیرساخت‌هاست و سرمایه‌گذاری در آن بر رشد اقتصاد و کارآمدی آن تاثیر می‌گذارد.
طبق گزارش بانک جهانی در سال 2020،
- حدود 689 میلیون نفر معادل 9.2 درصد کل دنیا با درآمدی کمتر از 1.90 دلار در روز در فقر شدید به سر می‌برند.
- حدود 132 میلیون نفر از فقرای دنیا در مناطقی زندگی میکنند که خطر بالای سیل دارند.
- بسیاری از افرادی که به‌سختی از فقر شدید بیرون آمده‌اند، دوباره تحت تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا، جنگ و تغییرات جوی وارد آن محدوده می‌شوند.
فقرای جدید احتمالاً
- بیشتر از مناطق شهری خواهند بود.
- بیشتر درگیر خدمات غیررسمی و تولیدصنعتی خواهند بود و کمتر کشاورز هستند.
- در مناطق شهری پرجمعیت و متراکم زندگی میکنند و در بخش‌هایی کار میکنند که بیشترین ضربه را از قرنطینه‌های کرونا و محدودیت‌های رفت‌وآمد خورده اند.
کشورهای دارای درآمد متوسط مثل هند و نیجریه به‌شدت تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. احتمالاً 80 درصد از فقرای جدید دنیا در این کشورها زندگی میکنند.
حتی در آمریکا 10٫5 درصد از کل جمعیت – یعنی حدود 34 میلیون نفر در 2019 در فقر به سر می‌بردند. در آمریکا خط فقر در 2019 درآمد سالانه 12880 دلار یا روزانه حدود 35٫28 دلار بود.
طبق نوشته ای از جان پین با عنوان «تاریخ مختصری از متاورس» در 27 جولای 2021، یک سری بحث‌های ابتدایی و اولیه در اوایل قرن 20 درمورد متاورس صورت می‌گرفت مانند اصطلاح «واقعیت مجازی» که اولین‌بار در مقاله آنتونن آرتود با عنوان «تئاتر ظلم» دیده شد. همچنین «ممکس» مفهومی بود که ونیوار بوش، مهندس آمریکایی در تحقیقی تحت عنوان «همانطوری که ممکن است بیاندیشیم» که در 1945 عرضه نمود و برای یک سیستم کامپیوتر بسیار ابتدایی که می‌توانست شامل یک دسکتاپ واقعی شود پیشنهاد داد. این سیستم مدیریت اسناد، رسانه‌ها و کتاب‌ها را از طریق فشرده‌سازی و ذخیره‌سازی آنها تسهیل می‌کرد. در این تحقیق تاریخی این‌گونه آمده‌است:
«مفهوم بوش الهام‌بخش ایجاد سیستم ادیت هایپر تکست – یا متن فعال دینامیک – دانشگاه براون شد. پروژه‌ای که در 1967 آغاز شده بود. تیم برنرز- لی، خالق اینترنت ممکس و این سیستم را عامل ایجاد شبکه جهانی اینترنت می‌دانست».
ویلیام گیبسون یک‌سال پس‌از انتشار رمان «نام‌های واقعی» نوشته ورنر وینگ در 1981، اعلام کرد این رمان تصویری از دنیای مجازی را ارائه می‌دهد. نیل استفنسون در رمان علمی‌تخیلی خود با عنوان «حادثه و سقوط برف» ما را به واژه واقعی متاورس نزدیک‌تر کرد.
«حادثه و سقوط برف» به‌عنوان یک عامل اساسی برای ایجاد زیربنای آنچه امروز متاورس نامیده می‌شود، شناخته شد و زمینه ایجاد شرکتهای اینترنتی مثل گوگل، آمازون و فیس‌بوک را فراهم کرد. همه این‌ها دست‌به‌دست هم داد تا مردم خود را در داخل دنیای مجازی بیابند. دنیایی که در آن ارزهای متاورسی – و یا کریپتوکورنسی – درمی‌آورند و خرج میکنند و با دیگران تعامل دارند.
از رابطه هوش مصنوعی و متاورس بگویید
یک تحقیق دانشگاهی در سال جاری توسط 4 نویسنده با عنوان «بلاک چین و ملاقات در متاورس» منتشرشده که بسیار جالب است:
در این تحقیق آمده‌است: «ترکیبی از فناوری‌های جدید که همه مربوط به توسعه کامپیوترها، گرافیک و سخت‌افزار می‌شوند، دنیای مجازی را به یک واقعیت تبدیل کرده‌است. با توجه به این‌که همه گیری کرونا بسیاری را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرارداده، تقاضا برای واقعیت مجازی که چالش‌ها و مسائل بسیاری را به وجود آورده، بالا رفته و این صنعت پیچیده که متاورس نماینده آن است، به‌سرعت توسعه می‌یابد». این نویسندگان مخصوصاً یک هویت اصلی و یک معنای واضح برای متاورس ارائه می‌دهند که در آن یک دنیای مجازی که از واقعیت فراتر رفته، هوش مصنوعی و فناوری بلاک چین همه با هم ادغام شده اند. آنها توضیح می‌دهند چطور هوش مصنوعی و بلاک چین بر متاورس تاثیر می‌گذارند.
4 گروه از معیارها توسط این نویسندگان توضیح داده‌شده که راحت‌تر متاورس را مورد بررسی قرار می‌دهند:
- یک دنیای مجازی که یک داستان مجازی بدون عیب را تجربه می‌کند.
- یک دنیای آینه‌ای که منعکس‌کننده دنیای واقعی فعلی است.
- یک واقعیت افزوده (بزرگ شده) که ترکیبی از اطلاعات افزوده (بزرگ شده) در دنیای واقعی را نشان می‌دهد
- یک واقعیت نگاری که اطلاعات روزمره درمورد مردم و اتفاقات را ثبت می‌کند.
با توسعه و رشد فناوری، افراد بیشتری از متاورس استفاده خواهند کرد. اطلاعات فعالیت‌های مردم در دنیای واقعی، ذخیره می‌شود. اطلاعات ایجاد شده در متاورس ارزش واقعی و هدفمند دارند. اطلاعاتی که اساساً مفید هستند در متاورس رشد کرده و ارزش بیشتری پیدا میکنند و اهمیت و ارزش قابل‌اطمینان بودن و امنیت آنها بالا می‌رود. وجود فناوری بلاک چین برای تضمین قابلیت اطمینان این اطلاعات واقعی در متاورس ضروری است. بنابراین از هوش مصنوعی برای تامین امنیت محتوای متنوع و غنی متاورس استفاده می‌شود.
این کار تحقیقاتی به مراحل اصلی زیر تقسیم‌بندی می‌شود: تمایل انسان به خلق کردن، هم‌گرایی دنیای مجازی و واقعی، اطمینان به اطلاعات در دنیای مجازی، متاورس بر پایه بلاک چین، متاورس بر پایه اتریوم (نوعی کریپتوکورنسی)، هوش مصنوعی و بلاک چین ، بلاک چین برای هوش مصنوعی ، هوش مصنوعی برای بلاک چین و مواجهه بلاک چین و هوش مصنوعی در متاورس، اطلاعات باکیفیت و اطلاعات چند بار مصرف ، شبکه غیرمتمرکز و باثبات، حفظ حریم خصوصی، تشخیص بین دنیای مجازی و واقعی، محتوای غنی ، چرخه مطلوب و دقیق اقتصادی.
شرکت ال جی سرمایه‌گذاری عظیمی در ادغام متاورس و فناوری کرده‌است. برای مثال، در ماشین لباس‌شویی مدل 3-DWM120WDB تمام عملکردهای زیر انجام می‌شود: قدرت پاک‌کنندگی بیشتر نسبت‌به هر ماشین لباس‌شویی متوسط دیگری ، شستن و خشک کردن حجم زیادی از لباس‌های کثیف در 20 دقیقه یا بیشتر با توجه به حجم آنها ، ضد عفونی کردن الیاف لباس‌ها برای جلوگیری از حساسیت‌های پوستی و بیماری‌ها، بهینه کردن مصرف برق و آب ، به‌کارگیری حجم بالایی از اطلاعات مثلاً 25000 بخش اطلاعاتی از تجربه‌های مصرف‌کنندگان برای تنظیم درست زمان و عملکردهای شستشو و بسیاری کاربردهای جالب دیگر.
- رقابت متاورسی یک رقابت سریع خواهد بود و کسانی که همگام با آن پیش نیایند، جا می‌مانند و ورشکسته می‌شوند
این کارهای هوشمندانه چطور در قالب هوش مصنوعی و متاورس انجام می‌شود و ایرانی‌ها چطور می‌توانند در برنامه‌ریزی از آن استفاده کنند؟
کسب‌وکارهای خصوصی ایران می‌توانند مطالب بسیاری یاد بگیرند: شرکت ال جی کره جنوبی شورای مخصوصی برای جستجوی ابداعات جدید و فرصت‌های کاری ایجاد کرده تا تمام واحدهای این شرکت را برای کشف فناوری‌های آینده بر پایه دگرگونی‌های دیجیتال بسیج کند. این شورا فعالیت خود را در ژوئیه 2020 به رهبری رئیس بخش فناوری ال جی آغاز کرد و 11 متخصص دیگر در زمینه فناوری‌های آینده هم در این شورا حضور داشتند. این فناوری‌ها شامل هوش مصنوعی، رباتیک و متاورس می‌شوند. پس‌از آن بخش‌های سلامت دیجیتال، امنیت سایبری و محاسبات نسل آینده هم به دستورکار این شورا اضافه شدند.
شرایط فعلی متاورس تا حد زیادی در اکتشافات و ابداعات جدید و همچنین قرار گرفتن امور، نیازها و مسائل حساس انسانی در زمینه رفاه جمعی در جوامع خلاصه شده‌است. درست است که آینده تقریباً تمام کشورها در استفاده از متاورس ترسیم می‌شود، اما کشورهای هوشمندتر سریعتر منابع اندک خود را به این اهرم رشد اختصاص می‌دهند، درست مانند تمام فناوری‌های الکترونیکی، مالی و اجتماعی-اقتصادی که خیلی قبل‌تر توسط ملت‌های عاقل‌تر و هوشمندتر نسبت‌به دیگران، مورد استفاده قرار گرفته‌است.
مبارزه با فقر، ویروس‌ها، گرسنگی، جنایت، نابرابری، فرار مالیاتی، تقلب و بسیاری جرایم دیگر مثال‌های اولیه‌ای از چالش‌هایی است که انسان با متاورس میتواند کنترل بیشتری روی آنها داشته باشد. پیمانکاران خصوصی متاورس می‌توانند از طریق جمع‌آوری اطلاعات محرمانه به دولتها برای رسیدن به راه‌حل‌های واقعی‌تر برای مسائل حساس کمک کنند، مسائلی که دولتها به‌تنهایی سرعت کمتری در بررسی آنها دارند.سازمان‌های امنیتی داخلی و بین‌المللی چاره دیگری جز متوسل شدن به این بخش مجازی هوشمند ندارند.
مؤسسه مشاوره اقتصادی لاندن اکونومیست متاورس را جانشین نامحدود اینترنت می‌داند، یعنی چیزی که اولین‌بار 30 سال پیش به ذهن نیل استفنسون رسید.
فیس‌بوک در هفدهم اکتبر 2021 اعلام کرد ده‌هزار نفر را در سراسر اتحادیه اروپا طی پنج‌ساله آینده استخدام می‌کند تا یک متاورس بسازد. مارک زاکربرگ از هدف خود برای تبدیل کردن این شرکت بزرگ رسانه اجتماعی به یک شرکت متاورس پرده برداشته‌است. بسیاری از سایر غول‌های فناوری هم همین طرح بلندپروازانه خود را اعلام کرده‌اند. تیم سوئینی، تولیدکننده بازی محبوب فورت نایت اعلام کرد قصد دارد از حوزه علمی‌تخیلی چیزی مانند متاورس بسازد. جنسن هانگ، رئیس انویدیا، سازنده ریزتراشه در آمریکا در آوریل 2021 طرح خود برای ایجاد یک دنیای مجازی که همتای دیجیتال دنیای واقعی ما خواهد بود را در اختیار مجله تایم قرار داد.
رقابت متاورسی یک رقابت سریع خواهد بود و کسانی که همگام با آن پیش نیایند، جا می‌مانند و ورشکسته می‌شوند. برای مثال شرکت آمازون را در نظر بگیرید. این شرکت تعهد می‌کند تقریباً هر چیزی را از طریق خرید آنلاین بین 1 تا 4 روز به دست شما برساند و اگر از اعضای آمازون باشید، هزینه ارسال برای شما محسوب نخواهد شد. شما می‌توانید محصولات الکترونیکی را که خریده‌اید بعد از 1 ماه تا 45 روز بازگردانید. تولیدکنندگان خودرو در آمریکا شما را به‌صورت آنلاین هدایت میکنند. برخی از آنها خودرو را در حیاط خانه تحویل شما می‌دهند و خودروی قدیمی شما را براساس ارتباطات و مذاکرات آنلاین معامله میکنند.
- تعامل مشتریان واضح‌ترین تأثیر متاورس بر بانکداری است
از تلاشها و سرمایه گذاریهای صنعت بانکداری در حوزه در فناوری‌های دیجیتال و متاورس بگویید.
شرکت مشاوره و تحلیلی اووم اخیراً 10 پلتفرم بانکداری دیجیتال برتر دنیا را معرفی کرده‌است.
رتبه این پلتفرم ها براساس تاثیر آنها در بازار، فناوری و توانایی‌های اجرایی آنها مشخص‌شده است. این پلت فرم‌ها به سؤالات زیر پاسخ داده‌اند:
- ملاحظات اساسی در انتخاب پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال چیست؟
- کدام یک قوی‌ترین پلتفرم بانکداری دیجیتال را ارائه داده‌اند؟
- کدام یک باید در بالای لیست پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال قرار بگیرند؟
تمایلات اصلی بازار این‌گونه مشخص شده‌اند:
- پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال به‌نحو فزاینده‌ای به این بخش اضافه می‌شوند.
- رقابت بیشتر گزینه‌های بیشتری را در پیدا کردن پلتفرم مناسب با احتیاجات هر بانک در اختیار آن قرار می‌دهد.
- تعامل مشتریان نسل آینده و توانایی‌های مدیریت مالی عامل تمایز این بانکها خواهد بود.
تعامل مشتریان واضح‌ترین تأثیر متاورس بر بانکداری است. اتفاقاتی که تابه‌حال افتاده شامل خدمات جلسات ویدئویی و خودپردازهای تعاملی (ITM) می‌شود. این خودپردازها نوع پیشرفتهای از ای‌تی‌ام های معمولی هستند که می‌توانند ارتباط ویدئویی برقرار کرده و پاسخ‌گویی مؤثرتری به مشتریان نسبت‌به خودپردازهای قدیمی داشته باشند. بنابراین از نظر منطقی انتظار می‌رود تجربه دیجیتال مشتری در حوزه مجازی صورت‌پذیرد و بانکها هم با این انتظارات موافق هستند.
یک تحقیق دیگر در پاییز 2021 در حوزه بانکداری دیجیتال صورت گرفت که طبق آن تقریباً نیمی از مدیران اجرایی خدمات مالی مختلف دریک1 نظرسنجی اعلام کردند 20 درصد از مشتریان از فناوری مجازی یا واقعیت افزوده برای نقل‌وانتقال های روزانه خود استفاده میکنند نه فقط برای بازی کردن.
بانک بزرگ کوکمین کره جنوبی یک شهر مجازی در سال جاری میلادی براساس پلتفرم متاورس ایجاد کرده‌است. 3 فضای مشخص برای این شهر مالی مجازی درنظرگرفته‌شده است.
- یک مرکز مالی و تجاری
- یک مرکز ارتباط از راه دور
- یک فضای بازی
«مرکز مالی و تجاری از شاخه‌های مختلف، فضاهای روابط‌عمومی و جذب نیرو، سالن‌های سخنرانی و فضاهای اجتماعی تشکیل شده‌است. مرکز ارتباط از راه دور برای تسهیل ارتباط بین افرادی که دورکاری میکنند و کارکنان طراحی‌شده و زمین بازی از مناطق استراحت مثل پارک‌ها تشکیل شده است.»
Figure 2. Consumer Use of Virtual and Augmented Reality for Transactions
Source: The Digital Banking Report, November 2021, The Financial Brand
- بانکهای ایران باید یک رویکرد علمی‌تر و قاطع‌تری در پیش بگیرند و به سمت همکاری به تمام معنی با سایر مناطق دنیا پیش بروند
با آنچه که گفتید پیشنهاد مشخصتان به بانکهای ایرانی چیست؟
گرچه بانکداری دیجیتال شدیداً روبه‌رشد است و استفاده از هوش مصنوعی و متاورس در آن یک مرحله الزامی برای اختصاص منابع بزرگ سرمایه‌گذاری است، اما در فضاهای مالی کمتر توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته مسائل جدی‌تری برای حل کردن وجود دارد. حساس‌ترین و ضروری‌ترین شرط برای مدیریت موفقیت‌آمیز هر جامعه‌ای قانون، دستورالعمل‌های خوب طراحی‌شده و یک سیستم قضایی بی‌عیب و نقص است که در آن با هیچ فردی با توجه به موقعیت و نفوذ او متفاوت برخورد نشود.
نبود برنامه‌ریزی استراتژیک و بلندمدت یکی از بزرگترین مشکلات است، مخصوصاً در جوامعی که رؤسای آن هیچ تحصیلات یا تجربه مرتبط برای فهم ضرورت و ملزومات اقتصادی جهت برنامه‌ریزی استراتژیک بلندمدت به‌عنوان یک موتور رشد را ندارند. بنابراین متاورس تنها چالشهای جدیدی به تمام بی‌ثباتی‌های موجود اضافه خواهد کرد. امید به بخش خصوصی است که جدا از برنامه‌ریزی‌های ضعیف دولت عمل کند، ولی حتی آن موقع هم زیرساخت‌های کسب‌وکار همچنان با نبود قوانین و دستورالعمل‌های مناسب مواجه خواهد بود- قوانینی که وجودشان برای تقویت رشد آن لازم است.
حتی در سایر مناطق پیشرفته دنیا که توجه بیشتری به برنامه‌ریزی درست می‌شود، از نظر متخصصان هنوز چالش‌ها و ترس‌های بسیاری وجود دارد. بسیاری انتظار دارند این ترس‌ها و نگرانی‌ها برای ایران و کشورهای مشابه آن که در متاورس هنوز در معنای «متا»ی آن مانده‌اند شدیدتر باشد. متا خیلی ساده به‌معنای فراتر و ماورا است. آیا صحیح نیست اگر فکر کنیم که ما در اوضاع کنونی بانکداری ایران هنوز «اندر خم یک کوچه ایم»؟
بانکهای ایران باید یک رویکرد علمی‌تر و قاطع‌تری در پیش بگیرند و به سمت همکاری به تمام معنی با سایر مناطق دنیا پیش بروند و دراین‌بین بیشتر درمورد بانکهای موفق کره جنوبی برای نمونه مطالعه کرده و یاد بگیرند. البته مثال‌های دیگری هم وجود دارد.
- بازارهای آنها و گروه‌های مشتریانشان را که از خانواده‌ها، کسب‌وکارها و دولت‌های داخلی تشکیل‌شده بررسی کنید.
- بزرگترین چالش‌ها و مشکلاتی که با آن مواجه هستند را پیدا کنید.
- از تعداد معدودی از مشتریان به نمایندگی از اکثریت گروه‌ها دعوت کنید – کسانی که از خدمات بانکداری شرکتی، خصوصی، تجاری و خرده‌فروشی استفاده کرده‌اند.
- از شیوه تحقیق دلفای Delphi استفاده کنید و با آن تعداد محدود از مشتریان تماس بگیرید.
- مشکلات و نیازهای اساسی بانک و مشتریان آن را پیدا کنید و به یک نتیجه‌گیری قابل‌اطمینان برسید.
- مشخص کنید جهت‌گیری تکنولوژیکی مشتریانتان تا چه حدی به سمت اتخاذ متاورس مناسب است.
- باید بخش متاورس بانک راه‌اندازی شود. نتیجه‌گیری کمیته مشاوره بانک کره جنوبی را بررسی کنید.
- بهتر است از طریق وب‌سایت بانک مشتریانتان را با این مسئله آشنا کنید و این کار باید توسط بخش متاورس بانک انجام شود و به‌تدریج ادامه یابد. مشتریان هیجان‌زده می‌شوند اگر بدانند لازم نیست برای نیازهای بزرگ یا کوچک به بانک مراجعه کنند.
- کارکنان بانکها باید در مورد خدمات بانکداری مجازی آموزش داده شوند تا کاملاً برای مشتریان خود آماده باشند.
- در شرایط فعلی همه‌گیری کرونا و این دوره مخاطره‌آمیز متاورس میتواند یک راهکار ارزشمند باشد.
- بخش متاورس بانک باید یک برنامه جامع و مرحله به مرحله با جزئیات کامل ارائه دهد.
- تمام کارکنان بانک باید از طریق سمینارهای داخلی تحت مدیریت بخش متاورس آموزش داده شوند.
- مدیران روابط‌عمومی بانکها باید برای ارتباط متخصصان با مشتریان مربوطه آموزش داده شوند.
هدف در این‌جا مشخص کردن مشکلات و چالش‌ها برای رسیدگی به آنها از طریق شیوه دلفای است. اگر هیچ توافقی حاصل نشد، آن‌وقت گروه متاورس باید به سمت یک نظرسنجی از طریق یک پرسش‌نامه مرتبط و مناسب هدایت شود. این پرسش‌نامه بدون نام تکمیل‌شده و به فرد ناظر بازگردانده می‌شود. این فرد تنها کسی است که از پاسخ‌ها خبر دارد.
Figure 3. A Theoretical Delphi Method – (1st Example)
Figure 4. A Theoretical Delphi Method – (2nd Example)
- چالشهای حوزه متاورس
بزرگترین ترس‌ها و نگرانی‌های متاورس چیست؟
با توجه به اجلاس متاورس در مؤسسه تحقیقاتی استنفورد که در ماه مه 2006 برگزار شد، برخی از پاسخ‌ها به یکی از 5 سوال در مورد آینده متاورس را در این‌جا می‌آوریم :
- جنبه منفی متاورس جمع شدن مردم در فضای مجازی و ملاقات با دیگران به‌دور از سوابق و ریشه‌هایشان است که از همین فناوری می‌توان برای آزار و تهدید مردم استفاده کرد.
- این نگرانی وجود دارد که متاورس ادامه شرکتهای بزرگی مثل مایکروسافت و گوگل باشد که سیاست سود جویانه خودرا که غالب بر ملاحظات اخلاقی و عدم رعایت اطلاعات محرمانه مشتریان و مردم است، پیگیری کنند.
- این ترس وجود دارد که مردم بیش‌از پیش درگیر بازی‌ها و دنیای مجازی شوند. افراد بسیاری وجود دارند که زندگی معمول خود را کنار گذاشته‌اند تا در اتفاقاتی که در این بازی‌ها می‌افتد مشارکت داشته باشند.
طبق مقاله آنلاین کمیل اسکوا یرز، در سوم نوامبر 2021، سئول پایتخت کره جنوبی اعلام کرده اولین شهر بزرگی خواهد بود که وارد متاورس می‌شود. سئول از طرحی برای فراهم کردن خدمات عمومی و رویدادهای فرهنگی مختلف در متاورس پرده برداشت، یک اینترنت فوق العاده بر پایه واقعیت مجازی. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این طرح شهروندان می‌توانند از یک ساختمان مجازی بازدید کنند و هر کاری را که تا حالا انجام می‌داده‌اند در این مکان انجام دهند، از بازدید از سایت‌های تاریخی گرفته تا شکایت‌های شهری، و همه این‌ها تنها با زدن عینک‌های واقعیت مجازی اتفاق می‌افتد.
بودجه این پروژه سرمایه‌گذاری طبق طرح اقتصادی ده‌ساله این شهر حدود 3.9 میلیون وان (won)، معادل 3٫3 میلیون دلار خواهد بود. اهداف اصلی این طرح بهبود پویایی اجتماعی بین شهروندان و تقویت رقابت‌پذیری جهانی شهر است. در گزارش این خبرنگار آمده‌است:
«این یک طرح ملی برای استفاده از ابزارهای دیجیتال و هوش مصنوعی جهت بهبود سلامت زیرساخت‌های مرکزی و رهایی اقتصاد از بحران حاصل از دوره همه‌گیری کروناست».
سوالات و ابهامات بسیاری وجود دارد که دولتها چطور می‌توانند متاورس را – در میان کاغذبازی‌های ناکارآمد اداری و بی رمق خود – به طریق مفید به کار بگیرند.
تجربه سئول مطمئناً نوع کوچک‌تری از نقشه راه متاورس برای اقتصادهای بزرگ‌تر و پیچیده‌تر است، اقتصادهایی که سیاستهای پولی و مالی در آنها ترکیب جدیدی از چالش‌ها و فرصت‌ها خواهند بود. می‌توان در این مرحله از شکوفایی فناوری دیجیتال، هوش مصنوعی و متاورس، تصور کرد این مفاهیم که نتیجه هوش انسانی هستند چطور زندگی ما را تسهیل و بهتر خواهند کرد. اما دولت آمریکا هنوز درگیر تعیین سقف مناسب بدهی دولت و قراردادهای بودجه ای است تا مسائل سیاسی را حل و بن‌بست‌های مخرب که نتیجه بازیهای آلوده تر از گذشته سیاست های خصمانه میان دو حزب است را برطرف کند.
- اهرمهای تکنولوژیک متاورس سریع تر از جتهای ماورای صوتی به نقل و انتقالهای محصولات تجاری مورد نیاز جهانی خدمت می کند
بزرگترین برندگان متاورس در آینده چه کسانی هستند؟
بزرگترین برندگان متاورس در آینده در مسیر توسعه اقتصادی آن دسته از سیاستگذارانی هستند که چه در سطح بخش خصوصی و یا بخش دولتی به مراحل و اقدامات بنیادین زیرین توجه متمرکز با سرمایه گذاریهای وسیع و نیز هدفمند و دقیق مبذول خواهند داشت:
- شناسایی و یا ایجاد قوانین و برنامه ریزیهای مربوط به از بین بردن موانع جاری – از قبیل چالش های برجام منحوس و سایر محدودیات
- تکمیل هرگونه پیش نیازهای حقوقی و قانونی و مبارزه با فساد و ارتشاء درون مرزی و برون مرزی
- همگامی, تعامل و هماهنگی فعال با جوامع جهانی و درون مرزی در کلیه زمینه های تکنولوژی و قراردادهای اقتصادی
- استخدام مغزهای سرشار از استعداد درون مرزی که تشنه خدمت علمی و حرفه ای هستند
- بازگشایی متعهدانه و تکامل و شکوفایی دانشگاهی و مراکز تحقیق
- احداث مراکز تخصصی متاورسی در نقاط مورد نیاز کشوری
- آغاز رشته های تخصصی دانشگاهی و غیر دانشگاهی (حرفه ای – تجربی) – تربیت پرسنل مورد نیاز متاورس پیچیده آینده
- تخصیص بودجه های هدفمند به پیشرفت علمی در دانشگاهها که به خدمت فوری کسب و کار و رشد اقتصادی در بیایند
- تاسیس ادارات جهت ارتباطات تکنولوژیک و از راه دور با مراکز معروف متاورس در زمینه های بانکی – تجاری – بهداشتی – شهرداری – حقوقی – و غیره
- دعوت متخصصین و مشاورین معروف و خوشنام بین المللی در کلیه زمینه های ساختاری مورد نیاز صنایع و خدمات اقتصادی
- عودت دادن مراجع مذهبی به ترویج و تبلیغ روحیات لازم و اضطراری اخلاقی – عرفانی , و روحانی و رهایی آنها از اموری که در آنها فاقد هرگونه تخصص لازم میباشند. روحانیت اصیل میتواند به تحکیم روحانی و اخلاقی بنیادی جامعه خدمت نماید
- ایجاد یک گروه ضربت فوری و دایمی در سرکوبی هرگونه تخلفات قانونی که به ورشکستی سیستم اقتصادی ایران منتهی شده است
- تکافو و اهتمام مجدانه در ادامه مذاکرات با دموکراتهای جهانی موجود و قبل از آنکه جنگ افروزان جمهوریخواه عنان اختیار را در دستهای مخرب خود بگیرند .
امروزه خردمندان جهانی در کلیه سطوح سیاستگذاری دولتها جاده مذاکره را با هیچگونه بدیل دیگری در بهبود روابط بین المللی خود تعویض نمی کنند و ایران نیز مجبور است در خدمت به مردم زحمتکش خود راه بازسازی و پیشروی را در پیش بگیرد. مذاکرات هسته ای نوعی بازی شطرنج است که نباید در آن ببازیم نه به اسرائیل (که کاملآ ایران را خلع سلاح و خویش را تا به دندان مسلح میخواهد) و نه به مبارزات به غایت بازنده مالی و اقتصادیی که ایرانی را به فقر و شرمساری اقتصادی و مغزهای گرانمایه پارسی را به فرار به مراکز جذاب مهارت و تخصص وادار کند.
- نهایتأسرمایه گذاری هدفمند دقیق و متعهد در متاورس وظیفه انسانی دوران ماست که جز جهل و عدم تخصص و دوراندیشی هیچ مانع دیگری نمی تواند سد راه اندیشمندان – دانشمندان – تکنولوژ یستها و صاحبان کسب و کار نو آور و مبتکر ایران عزیز باشد.
اهرمهای تکنولوژیک متاورس سریع تر از جتهای ماورای صوتی به نقل و انتقالهای محصولات تجاری مورد نیاز جهانی – دانش و اطلاعات مدرن علمی و تجربی متخصصین از راه دور و نیز مبادلات ارزهای خارجی و رمزارزها – همه و همه خدمت می نماید. هر روزی که دیر می جنبیم ماهها و بلکه سالها از عاقل عاجلان درین فضای مجازی سریع الانتقال به دنیای واقعی و حیات حقیقی عقب خواهیم ماند.
متاورس – به عنوان مثال – کارشناسان اقتصادی دست اندر کار دولتها را قادر می سازد که دقیق ترین و موفق ترین برنامه های اقتصادی را طرح ریزی و به اجرا گذارند. این وظیفه خطیر تنها با جمع آوری کلیه متقیرات اقتصادی و آمار و ارقام متا حجیم ذخیره شده اتوماتیک و دقیق مربوطه – از قبیل تورم – بیکاری – دستمزدها – نرخ های بهره مناسب – سرمایه گذاریهای خصوصی و دولتی – مالیاتهای بهینه – تعرفه های گمرکی مناسب – و سوبسیدهای صادراتی مناسب و بسیاری دیگر از متقیرات اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. شیوه علمی آن در استفاده دقیق از علم اقتصاد سنجی است که شامل ترکیبی از علوم اقتصاد – ریاضیات – آمار – نرم افزارهای برنامه ریزی و مدلسازی و نیز سخت افزارهایی که در حال تکامل دایمی هتسند – خواهد بود. درین شیوه علمی-مهندسی است که با استفاده از برنامه ریزیهای اقتصادی متکی بر واقعیا ت و ارقام وسیع ثبت شده روزانه صورت گرفته و اگر دقت عمل – و استقلال از کنترلهای نیروهای سیاسی اساس عملکرد آنها شود – همه و همه موجب اقتصادی رشد افزا و بهینه علمی خواهد شد که با احتمالات بیش از 95 درصد به نتایج مورد دلخواه و برنامه ریزی شده خواهند انجامید.
در فضای سیاسی-رقابتی فعلی ابر قدرتهای قدیم و نو خاسته که هر یک از متاورس نه تنها به مانند خون لازم در عروق سیستمهای اقتصادی-اجتماعی و سیاسی خود استفاده می کنند – بلکه با رهبری تکنوکراتهای تحکیم شده بر آنها (از طریق منطق برنده) آنرا همچون قلوب سیستمهای گرداننده به کار می گیرند. در اروپا و امریکا یکی از انواع خودروهای پرش آلمانی – به نام تایکان که مدتیست وارد بازار جهانی شده با تغییر کامل به سیستم الکتریکی و الکترونیک – مشتری را کاملأ از سوخت بنزین بی نیاز کرده و با ضمانت سه سال شارژ مجانی خودرو در ایستگاههای تعبیه شده در شهرها و شاهراههای میان شهرها و نیز پنج سال سرویس مجانی – خریداران را دعوت به خرید میکنند. چنانچه اگر آن خودرو پرش در هر جای مملکت نیاز به شارژ سیستم خود داشته باشد که ایستگاه ویژه هنوز تعبیه نشده باشد – از طریق اقمار در گردش مورد استفاده شرکت مربوطه به کمک مشتری در اسرع وقت مبادرت خواهد شد. قیمت کامل و با احتساب مالیات آن مدل 2021 حدود 108 هزار دلار در امریکا میباشد. با مطالعه کتاب دستورالعمل آن و انواع و اقسام سرویسهایی که می تواند به مشتری راحتی و رضایت بدهد، مخاطب می تواند دیدگاهی مختصر از به کارگیری متاورس را درک کند.
- مذاکرات هسته ای نوعی بازی شطرنج است که نباید در آن ببازیم
سخنان خود را در چند نکته جمع بندی بفرمایید.
نتیجه این سخنان مانند ارابه بی ترمزیست که در سطح بالای سراشیب تندی قرار گرفته است و لاجرم به سرعت روبه پایین می گریزد! بگذارید که مراحل و اقدامات 13 و 14 مربوط به متاورس مذکور را بازهم تکرار کنیم:
بیایید امیدوار باشیم ایران بتواند مرحله حساس نجات کشور از رکود بی‌سابقه‌ای را که به‌خاطر اشتباهات مکرر در برنامه‌های اقتصادی دولت به‌وجودآمده بگذراند. باید نجات کشتی درحال غرق شدن اقتصاد کشور را که با همه‌گیری کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کند آغاز کرد. باید هوشمندانه عمل کرد. باید منابع مالی را به سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و ایجاد کار واقعی برای تمام متخصصان، افراد ماهر و حتی کارگران بی‌تجربه اختصاص داد تا اکسیژن تازه ای به ریه‌های آنها برسد. ریه‌هایی که به‌خاطر اقتصاد ضعیف و سیاستهای ضعیف کنترل کرونا تحلیل رفته‌اند.
مذاکرات هسته ای نوعی بازی شطرنج است که نباید در آن ببازیم نه به اسرائیل (که کاملآ ایران را خلع سلاح و خویش را تا به دندان مسلح می خواهد) و نه به مبارزات به غایت بازنده مالی و اقتصادیی که ایرانی را به فقر و مغزهای گرانمایه پارسی را به فرار به مراکز جذاب مهارت و تخصص وادار کند.
آنچه گفتم خطابم به مردم گرانمایه ایران – به کسب و کارهای نوآور که با کلیه مشکلات به ابتکارات خود ادامه می دهند بود و تنها سخنم با دولتمردان – همانند گذشته – آن است که این حقیر به هیچ دم و دستگاهی وابسته نبوده ، نیستم و نخواهم بود. تنها وابستگی من به عشقی است عمیق به مردم و وطنم. بیاییم به نجات حیات اقتصادی ایران بشتابیم.