پیدا و پنهان حذف سود و بهره بانکی/ افزایش تقاضای پول با کاهش نرخ سود بانکی
یکی از موضوعات مهمی که بسیاری از فعالان اقتصادی با آن دست و پنجه نرم می کنند، به مساله نرخ سود بانکی برای سپرده‌ها و تسهیلات باز می‌گردد.
پیدا و پنهان حذف سود و بهره بانکی
برخی کارشناسان معتقد هستند تغییر نرخ سود سپرده بانکی باید منجر به تغییر در نرخ سود تسهیلات شود، افزایش نرخ سود سپرده بانکی می‌تواند در کنترل بازارها مؤثر باشد؛ این مساله در حالی رخ می‌دهد که با افزایش این نرخ، افراد سرمایه‌های خود را به بانک سپرده و از این طریق سرمایه‌گذاری می‌کنند. با این روش بانک ها نیز توان بیشتری برای پرداخت تسهیلات دارند.
اما از دیگر سو، افزایش نرخ سود بانکی، مانعی برای رونق تولید محسوب می‌‌شود. این مساله به دلیل وارد نشدن سرمایه ها به بخش تولید مربوط می شود. این افزایش نرخ نباید به میزانی باشد که تولید کننده را به جای سرمایه‌گذاری در تولید به سرمایه گذاری در بانک ها ترغیب کند.
افزایش نرخ بهره برای حرکت سرمایه ها به سمت بانک
برخی بر این باورند که اگر نرخ سود سپرده‌های بانکی بالاتر از نرخ تورم باشد، سرمایه ها به سمت بانک حرکت می‌کند و افزایش نرخ سود بانکی مؤثر خواهد بود، بنابراین نرخ تورم بالای ۴۰ درصد و نرخ بهره ٢٠ درصدی جذابیتی برای سپرده‌‌گذاری در بانک ندارد.
در این شرایط نرخ ٢٠ درصدی سود بانکی برای سپرده‌‌گذار نرخ بهره منفی محسوب می شود؛ یعنی قدرت خرید کسانی که پول خود را با سود بانکی سالانه ۲۰ درصدی در بانک سپرده گذاری کرده‌ا‌ند نسبت به نرخ تورم چندین درصد کاهش یافته است. بنابراین با وجود پایین بودن نرخ سود بانکی نسبت به تورم این رویکرد برای مردم جذابیتی ندارد. مگر افرادی که از ریسک پذیری کمتری برخوردار باشند و با این نرخ سود در بانک سپرده گذاری کنند.
البته فعالان برخی بازارهای دیگر مانند بورس، به دنبال کاهش نرخ سود بانکی برای ورود پول و نقدینگی به این بازار هستند. هرچه نرخ سود بانکی کاهش داشته باشد، افراد بیشتری پول خود را از بانک خارج کرده و به سمت سایر بازارها حرکت می دهند.
کاهش نرخ بهره منجر به ضرر سپرده گذاران می شود
در این‌باره، کامران ندری، عضو هیئت علمی دانشگاه، در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می‌گوید: بانک‌های مرکزی در دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که کاهش نقدینگی سیاستی مناسب برای کنترل تورم نیست و از دهه ۹۰ میلادی به این طرف تاکید بر نقدینگی کم شده و بانک های مرکزی نرخ بهره را به عنوان متغیر سیاستی کنترل می کنند. به طور معمول بانک‌های مرکزی در دنیا در شرایط تورمی نرخ سود بانکی را افزایش می‌دهند تا از ایجاد التهاب و افزایش تورم جلوگیری کنند.
وی ادامه داد: نرخ سود بهره بانکی غالبا باید تناسبی با نرخ تورم داشته باشد، در حالی که نرخ سود واقعی فعلی به دلیل بالا بودن تورم، منفی است و به همین دلیل کاهش نرخ سود بانکی موجب ضرر بیشتر سپرده‌گذاران بانکی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به درخواست‌های فعالان بازار سرمایه برای حمایت بانک مرکزی از این بازار از طریق کاهش نرخ سود بانکی تاکید کرد: در صورت کاهش نرخ سود بانکی، نرخ سود تسهیلات نیز باید کاهش یابد که در این صورت تقاضا برای پول در شبکه بانکی افزایش پیدا خواهد کرد. این امر علاوه بر گسترش رانت و فساد در توزیع منابع بانکی، پایدار نخواهد بود، چرا که بانکها برای تامین منابع مورد نیاز خود به بازار بین بانکی مراجعه خواهند کرد، در این شرایط نرخ بهره بین بانکی افزایش خواهد یافت و به ناترازی بانک ها دامن خواهد زد.