چرا کارتخوان مغازه‌ها غیب می‌شوند؟
پول نقد می‌گیریم، کارتخوان خراب است؛ این جمله را اخیرا شاید در مراجعه به برخی از مغازه‌ها یا زمان خرید از دست‌فروش‌ها شنیده باشید. اما واقعیت ماجرا چیست؟
چرا کارتخوان مغازه‌ها غیب می‌شوند؟
به نظر می‌رسد دلیل بی‌میلی فروشندگان به استفاده از دستگاه‌های کارتخوان نه خرابی و نقص فنی که استفاده سازمان امور مالیاتی از تراکنش‌های ثبت شده در هر دستگاه کارتخوان، برای محاسبه مالیات باشد.
تازه‌ترین گزارش اقتصادی شاپرک نیز این موضوع را تایید می‌کند. شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در گزارش تیرماه خود، مدعی ریزش تراکنش‌های شاپرک در فاصله میان خرداد تا تیرماه ۱۴۰۱ شده است. در این گزارش تعداد کارتخوان‌های فعال در سامانه‌های فروشگاهی بیش از ۸ میلیون و ۲۵۹ هزار عدد ذکر شده است، در مجموع در کارنامه تیر ماه این دستگاه‌های کارتخوان بیش از ۳ میلیارد و ۷۷۰ میلیون تراکنش ثبت شده است.
به روایت این گزارش ارزش معاملات ثبت شده در مجموع کارتخوان‌های فعال و دایر سراسر کشور در فاصله خرداد تا تیر ۱۴۰۱ بیشتر از ۵ درصد رشد منفی داشته است و از ۷۲۵ هزار میلیارد تومان به ۶۸۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
اصناف فرار مالیاتی ندارند
اما در حالی گزارش‌ها از کاهش کار با کارتخوان‌ها خبر می‌دهد که قاسم نوده‌فراهانی، رییس اتاق اصناف ایران در واکنش به این موضوع می‌گوید: ما با واحدهای صنفی که سر می‌زنیم یا خودمان خرید می‌کنیم، کارتخوان همه کار می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا فروشندگان به سمتی رفته‌اند که کار با کارتخوان‌ها کم شود؟ می‌افزاید: من این موضوع را قبول ندارم. این‌که کالا فروخته می‌شود، حالا یا با کارتخوان ثبت می‌شود یا با پول نقد. وقتی شرکت یا عرضه‌کننده، کالا به واحدهای صنفی می‌فروشد، این کالا در واحد صنفی ثبت می‌شود؛ این نیست که بتواند از مالیات فرار کند؛ حالا یا پول نقد یا با کارتخوان.
رییس اتاق اصناف ایران عنوان می‌کند: ما از روز اول موافق این بودیم که شفاف‌سازی مالیات شکل بگیرد. شما الان به حوزه‌های مالیاتی که مراجعه کنید، تمام پرونده‌ها روی میز ممیزان باز است. یعنی ما در حوزه اصناف اصلا فرار مالیاتی نداریم.
نوده‌فراهانی یادآور می‌شود: کارتخوان‌ها به قوت خود باقی است. حالا اگر بعضی‌ها هم کارتخوان را کنار گذاشته باشند، بگویند آن کالایی که می خرند و برای آنها از طریق کارخانه یا شرکت‌های عرضه‌کننده فاکتور صادر می‌شود، آن را چه می‌خواهند کنند.
وی درباره مشکل مالیاتی اصناف متذکر می‌شود: مشکل مالیاتی سال ۱۳۹۹ حل شد و یک درصدی کم شد. برای سال ۱۴۰۰ نیز اظهارنامه‌ها ارائه شده و هنوز رسیدگی نشده که ببینیم با موضوع چطور برخورد می‌شود.
چرا فروشندگان از ارائه کارتخوان امتناع می‌کنند؟
سعید اشتیاقی، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز می‌گوید: واقعیت این است که این موضوع بیشتر در بین دست‌فروش‌ها و کم و بیش در میان مغازه‌دارها اتفاق می‌افتاد. دلیل هم این است که در اظهارنامه‌های مالیاتی، تراکنش‌های کارتخوان‌ها را مدنظر قرار دادند و بی‌میلی فروشندگان به استفاده از کارتخوان به دلیل مسایل مالیاتی است.
وی می‌افزاید: از سوی دیگر، ورودی‌های کارتخوان فروشندگان را مدنظر قرار دادند و این در حالی است که نسبت به خروجی‌های کارتخوان‌شان خیلی با انصاف مالیاتی برخورد نشده است.
عضو اتاق بازرگانی ایران تصریح می‌کند: در واقع ورودی‌های کارتخوان را درآمدشان تلقی کردند و برای خروجی‌ها مستندات خواسته‌اند. اصناف هم که در چند سال اخیر آموزش ندیده بودند و از ارائه دفاتر ناتوان بودند. بر همین اساس، این موضوع باعث استرس آنها شده و عدد و رقم‌های سنگین مالیاتی برای اصناف بریده‌اند. همین موضوع باعث شده که از ارائه کارتخوان امتناع کنند.
اشتیاقی متذکر می‌شود: اصل قضیه ساماندهی کارتخوان‌ها کار درستی است، اما نحوه اجرا به نظر من نباید با ضرب‌العجل می‌بود، حداقل باید برای سال آینده اجرا می‌شد که اصناف موضوع را جدی بگیرند و برای اثبات خروجی کارتخوان‌شان توانمند شوند.