تولید کشور در گرداب فیلترینگ گرفتار است

دست‌کم دو شاهد این موضوع را تایید می‌کند. شاهد اول، گزارش تازه اتاق بازرگانی ایران از شاخص مدیران خرید است که اوایل مهرماه تهیه شده است و نشان می‌دهد فعالان اقتصادی ترس بسیاری از تبعات تداوم فیلترینگ دارند.

شاهد دوم نیز، اظهارات فعالان بخش خصوصی در آخرین نشست دبیرخانه شورای گفت‌وگو است که از اثر منفی تحدید اینترنت بر صادرات، ارتباط با شرکای تجاری، حمل‌ونقل و تحویل کالا، هوشمندسازی اقتصاد و سرمایه‌گذاری خبر می‌دهد و نتیجه نهایی این شرایط را سقوط تولید به گرداب فیلترینگ و شدت گرفتن رکود می‌داند.

بازخوانی اثر اختلال شدید اینترنت بر اقتصاد ایران از این دو دریچه نشان می‌دهد گرچه فعلا فروش واحدهای صنعتی و کسب‌وکارها تحت تاثیر محدودیت اینترنت قرار گرفته‌است، اما تداوم این وضعیت در نهایت به کاهش فعالیت‌های اقتصادی منجر خواهد شد.

صنایع کشور در شهریورماه احیا شدند؛ اما برمبنای آنچه مدیران خرید در شهریورماه اعلام کرده‌اند، آینده فعالیت‌های اقتصادی در کشور به دلیل تنگنای اینترنتی موجود در خطر است. همزمان با این موضوع، مدیران خرید معتقدند، وضعیت تولید در کشور در شهریور1401 بهتر از مردادماه بوده است. شواهد آخرین گزارش اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد که در آخرین ماه از فصل تابستان امسال رونق نسبی در صنایع کشور وجود داشته و نمره شامخ کل صنعت حدود 5واحد افزایش پیدا کرده و به 25/ 53واحد رسیده است؛ موضوعی که عمدتا از ناحیه افزایش تولید بخش صنعت و افزایش دریافت سفارش‌ها در کنار رشد اندک فروش و صادرات طی شهریورماه بوده است.

تحلیل اعداد گزارش‌شده از سوی مدیران خرید در گزارش شامخ شهریورماه 1401 نشان می‌دهد که بخش صنعت در این ماه دو چهره متناقض داشته است. در واقع از یکسو اندکی از فشار ناشی از رکود در ماه‌های قبلی، در شهریورماه کاسته شده و رشد عموم زیرشاخص‌ها را در پی داشته است، حال آنکه اعداد گزارش‌شده عموما در محدوده بالا یا پایین عدد 50واحد قرار دارند که این وضعیت گویای شور و شوق کم تولیدکنندگان است.

به‌عنوان نمونه با اینکه در این ماه میزان صادرات و فروش خارجی شرکت‌ها در کنار فروش داخلی آنها افزایش یافته، این افزایش موجب نشده است تا نمره فروش یا صادرات بخش صنعت از سوی مدیران صنایع بالاتر از 50واحد (مرز رونق و رکود) گزارش شود. جالب اینکه از مجموع 12زیرشاخص مورد پرسش از مدیران خرید بخش صنعت، چهار مورد در سطحی کمتر از 50واحد گزارش شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به موجودی مواد اولیه، میزان صادرات کالا و میزان فروش اشاره کرد. مرور کارنامه تولید صنعتی در کل تابستان نشان می‌دهد که نمره شامخ کل در فاصله تیر تا شهریور 1401 پیوسته در آمد و رفت میان رونق و رکود بوده، به‌طوری که شامخ کل صنعت از نمره 93/ 53واحد در تیرماه، به نمره 45/ 48واحد در مردادماه نزول کرده، سپس دوباره به محدوده قبلی بازگشته است که از وجود روند سینوسی در بخش صنعت طی تابستان امسال حکایت دارد.

در کل اقتصاد نیز همین روند سینوسی برقرار بوده؛ با این تفاوت که نمره شامخ کل اقتصاد در شهریورماه امسال به بالاترین سطح خود در کل تابستان رسیده است.

گزارش اتاق بازرگانی نشان می‌دهد که نرخ شامخ کل اقتصاد در شهریور با 4واحد افزایش به 08/ 52واحد رسیده است. در تیرماه نمره شامخ کل 08/ 50واحد بود که این عدد با سقوط دوواحدی در مردادماه به 6/ 48واحد تنزل کرد، اما در سومین ماه تابستان روند دوباره معکوس شد و مدیران خرید اقتصاد، وضعیتی مناسب‌تر را نسبت به ماه پنجم گزارش کرده‌اند. عمده‌ترین دلیل بهبود محسوس شامخ کل اقتصاد در شهریورماه 1401، افزایش محسوس میزان فعالیت کسب‌وکارها در کنار رشد فروش داخلی و بهبود 10واحدی در میزان دریافت سفارش‌هاست. با این حال تحلیل روند کلی حاکم بر شامخ اقتصاد و صنعت نشان می‌دهد که کمبود مواد اولیه، در کنار بروز برخی نگرانی‌های حاد ناشی از قطعی اینترنت، زمینه افت امید به تولید یا گسترش کسب‌وکارها در ماه آینده را ایجاد کرده است. برمبنای گزارش مدیران خرید در دو حوزه اقتصاد و صنعت، امید کسب‌وکارها به رونق در مهرماه، در محدوده 52واحد پیش‌بینی شده که 10 واحد کمتر از پیش‌بینی مدیران خرید در شهریورماه است و از ترس جدی فعالان اقتصادی از قطعی اینترنت خبر می‌دهد. ضربه این وضعیت به کل کسب‌وکارها در خبرهای مختلف به صورت جسته و گریخته آمده است؛ اما باید تا انتشار گزارش شامخ مهرماه 1401 منتظر ماند و اثرات این رخداد غیراقتصادی بر بخش تولید و تجارت را عینا لمس کرد.