پروژه رمزریال از رقابت جهانی عقب مانده است؟
موضوع ریال دیجیتال که یک نوع ارز دیجیتال بانک مرکزی است برای اولین بار در دوره دولت دوازدهم مطرح شد و در سال ۱۳۹۹ شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی وظیفه انجام این پروژه را برعهده داشته‌است و اجرایی شدن آن به دولت بعدی موکول شد؛ با این حال اجرایی شدن این پروژه در دولت سیزدهم با فراز و نشیب‌ها و وعده‌های تکراری از سوی مسئولین همراه شد.
آخرین‌بار در تاریخ ۸ آبان بود که خبری از پروژه ریال دیجیتال شد و پیش‌نویس ۵۲ صفحه‌ای از سند آن توسط بانک مرکزی منتشر شد که در آن ماهیت، اهداف، نحوه تولید و توزیع و همچنین شیوه تراکنش‌های این طرح بررسی شده‌است؛ در این سند آورده‌شده‌است که ریال دیجیتال بانک مرکزی پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوزهای لازم، در حجم مشخصی توسط بانک مرکزی تولید می‌شود. ریال دیجیتال تولید شده پس از تامین پشتوانه‌های لازم توسط بانک مرکزی منتشر شده و پس از آن، هر واحد ریال دیجیتال همان ریال جاری کشور بوده و هر واحد از آن معادل یک ریال خواهد شد.
اجرایی شدن پروژه ریال دیجیتال در حالی در مرحله اخذ مجوز گیر افتاده‌است که علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی، در تاریخ ۲۳ شهریور ماه از اجرای مرحله پیش آزمایشی ریال دیجیتال بانک مرکزی خبر داده بود و گفته بود که طی روزهای اخیر فرایند پیش از راه اندازی آزمایشی ریال دیجیتال با رقم یک میلیارد تومان و با ارائه ریال دیجیتال به تعداد محدودی از افراد شروع و عملا مرحله پیش آزمایشی آن در دو بانک ملی و ملت اجرایی شده است.
رییس کل بانک مرکزی درباره جزئیات راه‌اندازی پیش آزمایشی ریال دیجیتال نیز اعلام کرده بود که دو فروشگاه برای استفاده از این ریال دیجیتال تعیین شدند و کار در مرحله قبل از آزمایشی را آغاز کرده‌اند. صالح آبادی همچنین وعده ورود به مرحله آزمایشی گسترده‌تر در مهر ماه را داده بود و حال بیش از یک ماه و نیم از این وعده می‌گذرد و ریال دیجیتال کماکان در مرحله اخذ مجوز گیر افتاده‌است!
رقابت نفس‌گیر بانک‌های مرکزی برای توسعه ارز دیجیتال
بانک مرکزی در حالی توسعه ارز دیجیتال را روزبه‌روز عقب می‌اندازد که کشورهای سراسر جهان برای راه‌اندازی ارز دیجیتال بانک مرکزی رقابت می‌کنند؛ چین اولین اقتصاد بزرگ بود که نسخه دیجیتالی مبتنی بر بلاک چین از ارز خود، یوان سایبری، ایجاد کرد. بانک خلق چین آزمایشی از e-CNY خود را در سال ۲۰۲۰ در شنژن راه اندازی کرد و از آن زمان استفاده از آن را به سایر شهرها نیز گسترش داده است. این خبر خوبی از یک سو برای شهروندان کشوری است که به شدت به پرداخت های الکترونیکی متکی هستند، بانک مرکزی امارات نیز در حال کار بر روی پروژه ای برای استفاده از بلاک چین و ارز دیجیتال بانک مرکزی برای پرداخت های منطقه ای بین کشورها است.
بانک مرکزی سوئد نیز در حال آزمایش کرون الکترونیکی خود برای پرداخت های تجاری و خرده فروشی است. حتی هیئت نسبتاً مستحکم فدرال رزرو ایالات متحده مقاله ای منتشر کرده است که مزایا و معایب ارز دیجیتال بانک مرکزی را ارزیابی می کند.
بدیهی است که بانک های مرکزی در حال تلاش برای سوار شدن به قطار ارز دیجیتال بانک مرکزی قبل از خروج از ایستگاه هستند؛ اما چه انگیزه‌ای به این حرکت دیوانه‌وار دامن می‌زند؟
یک استدلال این است که با ارائه دسترسی دیجیتال به هر کسی که دارای تلفن همراه یا کارت هوشمند است، ارز دیجیتال بانک مرکزی فناوری پرداخت مدرن را به توده‌ها گسترش می‌دهد. از طرف دیگر دولت ها با توجه به توسل ایالات متحده به تحریم های مالی، به طور فزاینده ای از وابستگی خود به دلار به عنوان ابزار غالب برای چنین معاملاتی ناراحت می شوند. امید این است که ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی ممکن است یک جایگزین دیجیتال ارائه دهند.
به بیان دقیق، هیچ مانعی برای تبادل ارز دیجیتال بانک مرکزی کشورهای مختلف و استفاده از آنها برای پرداخت های بین المللی وجود ندارد. چندین ارز دیجیتال بانک مرکزی می توانند روی یک بلاک چین اجرا شوند. انگیزه دیگر برای شرکت در رقابت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی این باور است که برتری مالی و حتی ژئوپلیتیکی به این موضوع بستگی دارد که کدام بانک مرکزی سریع‌تر ارز دیجیتال خود را صادر می‌کند. این استدلال فرض می‌کند که ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی در فراسوی مرزها مورد استفاده قرار خواهند گرفت و آنها جایگزین بازار بین‌بانکی بین‌المللی به عنوان وسیله نقلیه برای معاملات بین‌المللی خواهند شد.