روزانه ۴۰۰ میلیون تراکنش بانکی انجام می‌شود/ نقل و انتقال ۵۰ هزار همت در سامانه‌های بین بانکی
«مهران محرمیان» اظهار داشت: هر ایرانی روزانه به طور متوسط ۵ تراکنش بانکی انجام می‌دهد و در روز تقریباً ۴۰۰ میلیون تراکنش بانکی داریم. مبالغ خرد و کلان با ابزارهای مختلف و خدماتی که ارائه می‌شود بین حساب‌ها جابه‌جا می‌شود. در سال حدود ۵۰ هزار همت در سامانه‌های بین بانکی جابه‌جا می‌شود و اگر سامانه‌های درون بانکی را نیز اضافه کنیم این عدد افزایش پیدا می‌کند. از این مقدار ۱۲ الی ۱۳ هزار همت مربوط به شبکه شتاب می‌شود و عمده آن که حدود ۱۶ هزار همت است، در شبکه ساتنا جابه‌جا می‌شود.
روزانه ۴۰۰ میلیون تراکنش بانکی انجام می‌شود
وی گفت: این تراکنش‌ها هم از نظر تعداد و هم از نظر مبلغی در حال افزایش است. مطالبی تحت عنوان کاهش تراکنش‌ها در شاپرک مطرح می‌شود که اگر به آمار و ارقام نگاهی بیندازیم به لحاظ مبلغی ۶ماهه اول ۱۴۰۰ حدود ۳ هزار و ۱۰۰ همت تراکنش داشتیم و در ۶ماهه اول ۱۴۰۱ همین مبلغ به ۴ هزار همت رسیده است. طبیعتاً میزان تراکنش در سال‌های مختلف تفاوت دارد، اما همین عدد حدود ۲۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد. از نظر تعداد نیز از ۳۹ میلیارد تراکنش در ۶ماهه اول ۱۴۰۰ به ۴۵ میلیارد تراکنش در ۶ماهه اول ۱۴۰۱ رسیده‌ایم.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اینکه این حرکت از دهه هفتاد آغاز شده است، اظهار داشت: مشتریان به تدریج از مشتری شعبه بودن به مشتری بانک تبدیل شدند و فضای الکترونیک در بانک‌ها به وجود آمد. در دهه هشتاد شمسی به سمت اتصال بانک‌ها با یکدیگر رفتیم که این مسئله با شبکه شتاب آغاز شد و پس از آن ساتنا و پایا اضافه شدند. در دهه ۹۰ تقریباً منظومه ارتباطات بانکی کشور شکل گرفت. دهه ۹۰ هجری شمسی با تکمیل سامانه‌ها ارتباطات فیزیکی به‌مرور زمان کم شد و پول از جیب‌ها حذف شد و ابزارهای پرداخت اینترنتی و پوزها گسترش پیدا کردند. در دهه ۹۰ یا همان دهه تجارت الکترونیکی به بلوغ خوبی در این زمینه رسیدیم که بنده نام آن را دهه تراکنش می‌گذارم.
وی افزود: دهه ۱۴۰۰ الی ۱۴۱۰ که در حال حاضر در آن قرار داریم، دهه نظارت است. به نحو مناسبی در حال حرکت به سمت الکترونیکی شدن تراکنش‌ها هستیم. در بسیاری از حوزه حضور فیزیکی بسیار کاهش یافته است. در حوزه خدمات بانکی در حدود ۹۵ درصد خدمات به صورت غیر حضوری ارائه می‌شد و با برداشته شدن موانع در یک سال گذشته این عدد به ۹۸ درصد رسیده است.
نظارت در شبکه بانکی، فرصتی برای فعالان فین‌تک
محرمیان با اشاره به اینکه حوزه نظارتی از این روند عقب مانده است، گفت: بخشی از نظارت به زمانی مربوط می‌شود که پول از حساب خارج می‌شود که در این باره بیشتر نگرانی به تقلب بازمی‌گردد. سامانه‌های کشف تقلب (Frog Management) در این میان به کمکمان می‌آیند. در حوزه کشف تقلب در جای مناسبی نیستیم و تلاش بسیار زیادی برای ارتقای سامانه‌های کشف تقلب انجام می‌دهیم. فعالان فین‌تک نیز در این زمینه می‌توانند محصولات خود را عرضه کرده و به ارتقای این سطح کمک کنند.
وی افزود: برای ورود پول به حساب‌های بانکی، در نظر گرفتن سیستم‌های مقابله با پولشویی مطرح می‌شود. در این حوزه نیز در ابتدای راه هستیم و کارهای مهمی باید انجام شود. بانک مرکزی و بانک‌ها هر دو نسبت به این مسئله اهتمام دارند و فعالان این حوزه در بخش فناوری می‌توانند محصولات خود را در این باره به بانک‌ها عرضه کنند.
معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه بحث دیگری که در حوزه نظارت وجود دارد، سلامت بانکی است، گفت: اگر سلامت بانکی رعایت نشود در بلندمدت کل شبکه بانکی با ریسک‌های بزرگی مواجه می‌شود. در رابطه با خلق پول بانک‌ها باید بگوییم بله می‌توانند خلق پول کنند، اما این خلق پول باید تحت ضوابط تعیین شده باشد. بحث اصلی سلامت بانکی نیز تمرکز روی این حوزه است که باید نظارت بر اجرای درست ضوابط توسط بانک‌ها وجود داشته باشد
توصیه‌هایی برای فعالان فناوری‌های مالی
وی در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد: افرادی که در حوزه فین‌تک فعالیت می‌کنند باید محدودیت‌ها را نیز در نظر بگیرند. چند نکته وجود دارد که باید به کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند توصیه کنیم. فعالان فین‌تک باید از هر گونه خلق پول جلوگیری کنند و به سمت آن نروند. بسیاری از کارهایی که صورت می‌گیرد مبتنی بر خلق پول است. همان طور که می‌دانیم خلق پول موجب افزایش نقدینگی و تورم می‌شود؛ بنابراین هر فناوری که موجب خلق پول شود به هیچ وجه پذیرفته شده نیست. فعالان این حوزه این مسئله را به عنوان یک خط قرمز در نظر بگیرند.
محرمیان با تاکید بر اینکه رد پول در فعالیت‌های فین‌تک نباید گم شود، گفت: این بحثی است که در مبارزه با پولشویی مطرح می‌شود. پول‌هایی که وارد آن کسب و کار و از آن خارج می‌شود باید به راحتی ردگیری شود. عدم امکان ردگیری پول در برخی فناوری‌های فین‌تک بعضاً مورد سوءاستفاده افراد برای پولشویی کلان قرار می‌گیرد.
وی افزود: مورد دیگری که در این باره مطرح می‌شود، سپرده گیری است. سپرده گیری برخی فعالیت‌ها در فین‌تک وقفه‌ای چند ساله را در فعالیت‌های آنان به وجود آورد. برخی افراد که در حوزه فین‌تک فعالیت می‌کردند شروع به سپرده‌گیری کردند و این سپرده‌گیری ریسک‌هایی را به وجود آورد که این ریسک‌ها خودشان را نشان دادند و باید مدیریت شود.