دو رویداد عجیب در نظام بانکی / ثبت رکورد تاریخی در بازار بین بانکی

بانک مرکزی عملیات بازار باز را از سال 99 آغاز کرده و اکنون در سومین سال برگزاری آن قرار دارد. در این معاملات مهم‌ترین وسیله دریافت نقدینگی از سوی بانک ها اوراق بدهی دولتی است. بانک ها در بازار اولیه اوراق از دولت خریداری کرده و می توانند باوثیقه گذاشتن آن نزد بانک مرکزی به صورت هفتگی استقراض پول کنند.

به طور کلی ماهیت بده بستان بانک ها و بانک مرکزی در این بازار میان مدت بوده و نهادهای مالی می توانند با استقراض تقریبا یک هفته ای از بانک مرکزی مشکلات کسری خود را برطرف کنند.

بانک مرکزی در این بازار می تواند بنابر صلاحدید خود رفتار کند اما بازار دیگری نیز به صورت همزمان و هفتگی برگزاری می شود که هدفش تامین نقدینگی در بازه زمانی کوتاه مدت تر است. در این معاملات بانک مرکزی دیگر رفتارش منفعلانه است. یعنی آن چه بانک ها نیاز داشته باشند را بانرخ سود 22 درصدی و البته با سررسید کوتا مدت تر تزریق می کند. بررسی های آماری از هفته های اخیر نشان از دو رویداد مهم داشته که یک نتیجه حائز اهمیت را در بردارد. طبق داده های منتشر شده در مراحل پایانی بازار بین بانکی در پاییز 1401 می توان گفت در این هفته ها سیاست بانک مرکزی به تزریق میان مدت گرایش پیدا کرده که موجب ثبت یک رکورد تاریخی شده است.

در همین رابطه در آخرین هفته پاییزی سال 1401، بازار باز بار دیگر تاریخ سازی کرد. در این بازار بانک مرکزی اوراق از بانک ها می خرد. نهادهای مالی دارنده اوراق، از مهم ترین نهادمالی کشور، استقراض نقدینگی می کنند و می توانند نیازهای میان مدت خود را مرتفع سازند. اتفاقی که اکنون در هفته منتهی به 28 آذرماه با یک رکورد بی سابقه همراه بوده است.

رکوردزنی بی سابقه در بازار باز

طبق داده های بانک مرکزی در مرحله 41 بازار باز، در حدود 113 هزار میلیارد تومان اوراق از بانک ها خریداری شده و به همین میزان نیز در نظام بانکی تزریق نقدینگی انجام شده است.

این در حالی است که در این بازار نرخ سود برابر با 21 درصد بوده و تاریخ سررسید هم برابر با 7 روزه بوده و روال سابق خود را ادامه داده است.

تزریق بالای صدهمت، اتفاقی است که در ماه آخر پاییز بیشتر شاهد آن بوده ایم. موضوع مهمی که به گفته برخی علامتی از کسری ریالی بانک ها در این مدت بوده است. این موضوع موجب شده تا دخالت بانک مرکزی در بازار شبانه برای دومین هفته متوالی صفر شود.

دومین صفر متوالی بانک مرکزی در بازار شبانه

طبق داده های بانک مرکزی در بازار شبانه، حجم تزریق نقدینگی در بازار شبانه برابر با صفر بوده است. در این بازار بانک ها در دامنه کوتاه مدت تری از نهادهای مالی دارای مازاد، استقراض پول می کنند. اینک برای دومین هفته متوالی در بازار باز تزریق بانک مرکزی در معاملات برابر با صفر بوده و هیچ اعتبارات قاعده مندی در این بازار بسط داده نشده است.