چطوری تشخیص دادید ما نزدیک حوزه امتحانی هستیم؟/ معمای قطعی اینترنت

پیامکی خبرساز که حتی برای افراد ساکن در مناطق نظامی و افرادی با کیلومترها فاصله از حوزه برگزاری کنکور هم ارسال شد؛ «به اطلاع می‌رساند به منظور جلوگیری از سوء‌استفاده و تقلب برخی افراد سودجو و فرصت‌طلب و با ابلاغ شورای امنیت کشور، اینترنت حوزه برگزاری آزمون سراسری منطقه سکونت شما در صبح روز پنجشنبه و جمعه این هفته قطع خواهد شد…»؛ این بخشی از متن پیامک سازمان سنجش آموزش کشور است که به ‌طور شفاف می‌گوید دلیل ارسال آن برای افراد مختلف نزدیکی آنها به حوزه امتحانی است.

معمای قطعی اینترنت

موضوع پرسش‌برانگیز اما این است این پیامک با معیاری نامشخص ارسال شده و به ‌طور مثال از چندین فرد حاضر در یک دفتر کار چند متری، تعدادی آن را دریافت کرده اما برای افراد دیگری در فاصله چند متری ارسال نشده است. ماجرا اما به همین موضوع ساده ختم نمی‌شود و منتقدان این قطع اینترنت را نشانه کم‌توجهی به حقوق شهروندی ایرانیان و همچنین علاقه برخی مسوولان به قطع اینترنت آن هم با بهانه‌های مختلف عنوان می‌کنند. ارسال چنین پیامک‌هایی و تلاش برای قطع اینترنت در دو روز کنکور، درحالی است که پیش‌تر مسوولان برگزاری کنکور و سازمان سنجش آموزش کشور، احتمال تقلب گسترده در کنکور را رد می‌کردند اما حالا و درست در روزهایی که سرعت اینترنت ایران و همچنین شدت فیلترینگ به شرایط بحرانی رسیده، از ایده قطع اینترنت برای مقابله با تقلب کنکور استقبال کرده‌اند. علاوه ‌بر این تازه‌ترین گزارش اینترنت اسپید تست هم نشان می‌دهد در آخرین ماه ۲۰۲۲ جایگاه ایران در رده‌بندی کشورهایی با بیشترین سرعت اینترنت موبایل ۷ پله کاهش یافت.

اینترنت ثابت چه می‌شود؟

ماجرای قطع اینترنت در روزهای کنکور اگرچه از ماه‌ها پیش و به صورت زمزمه یا درخواست از سوی برخی دانش‌آموزان کنکوری مطرح شده بود اما در هفته گذشته و با حضور یکی از مسوولان سازمان سنجش در صداوسیما رنگ‌ و بوی جدی‌تر به خود گرفت. در روزهای گذشته هم این موضوع به اظهارات ضد و نقیض مدام مطرح شد و حالا در تازه‌ترین خبر کار به پیامک‌های سازمان سنجش رسیده است. همین دیروز «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور در حاشیه جلسه هیات دولت در این باره گفته بود که «براساس مصوبه شورای امنیت کشور درخواستی را وزارت علوم مطرح کرده بود، برای قطع سراسری اینترنت که ما اعلام کردیم با قطع سراسری اینترنت مخالفیم و با قطع سراسری هم موافقت نشد، آنچه از فردا (پنجشنبه) اتفاق می‌افتد از ساعت ۳۰‌ :۷ تا ۳۰‌ :۱۱ در محدوده‌های حوزه‌های برگزاری کنکور است که آن‌هم با اطلاع قبلی قطع می‌شود.» براساس روایت خبرگزاری‌های رسمی از این اظهارات، زارع‌پور در سخنان خود تاکید کرد اینترنت ثابت به هیچ‌وجه قطع نمی‌شود.

اما مسوولان وزارت ارتباطات و سازمان سنجش پیش از این گفته بودند کسانی که در محدوده برگزاری کنکور هستند، چنین پیامی را دریافت می‌کنند که به نظر می‌آید دست‌کم در ارسال پیام‌ها این موضوع به درستی رعایت نشده است. به عنوان مثال برای افرادی ساکن در مناطق نظامی و همچنین افرادی ساکن‌ در شهرک‌های اطراف تهران که فاصله فراوانی با نزدیک‌ترین حوزه امتحانی دارند، هم چنین پیامکی ارسال شده است.

درباره شیوه قطع اینترنت در این دو روز و همچنین ماجرای ارسال پیامک‌ها، یکی از مدیران وزارت ارتباطات با پیش‌شرط نام نبردن از او، اطلاعاتی را دراختیار خبرنگار «اعتماد» قرار می‌دهد. او درباره این روش می‌گوید: «واقعیت این است که قطع اینترنت محدوده‌های برگزاری کنکور کار به نسبت راحت و ساده‌ای است و به راحتی قطع کردن نزدیک‌ترین آنتن نزدیک به حوزه برگزاری است اما تا جایی که من اطلاع دارم قرار نیست اینترنت موبایل همه کشور قطع شود و به همین دلیل پیامک هم ارسال شده است.» اما معیار ارسال این پیامک‌ها چه بوده که دو نفر در فاصله چندمتری، یکی این پیامک را گرفته و برای دیگری ارسال نشده است؟ او در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «این ارسال پیامک و شیوه دسته‌بندی شماره‌تماس‌ها برای ارسال، به راحتی قطع خود اینترنت نیست. مثلا یک حالت می‌توانست ارسال پیامکی مشخص به افراد حاضر در یک منطقه و مناطق نزدکی به حوزه امتحانی باشد که خب احتمال خطا هم دارد. مثلا ممکن است فردی در لحظه ارسال پیامک برای انجام کاری در مناطق نزدیک حوزه امتحانی باشد اما در روز برگزاری اصلا در جای دیگری باشد. علاوه ‌بر این ممکن است فردی امروز دور از محل حوزه‌های برگزاری باشد و چنین پیامکی دریافت نکند و فردا و در ساعات کنکور به مناطق اطراف حوزه‌های امتحانی برود. من فکر نمی‌کنم معیار قطع اینترنت این پیامک‌ها باشد چون منطقی نیست و جلوی تقلب را هم نمی‌گیرد. احتمالا آنتن نزدیک به حوزه‌های امتحانی قطع می‌شود و همه افراد ساکن در آن مناطق چه پیامک دریافت کرده‌ باشند و چه دریافت نکرده باشند، اینترنت‌شان قطع می‌شود. کاری مشابه آنچه جمینگ انجام می‌دهد که گویا پیش‌تر در برخی حوزه‌های امتحانی هم استفاده شده است.»

با این اوصاف به نظر می‌آید در دو روز برگزاری کنکور سراسری شاهد معضلات بیشتری در حوزه اینترنت خواهیم بود و مسائل روزهای گذشته در این دو روز شدیدتر و گسترده‌تر هم خواهد بود. این شیوه برخورد با حق ابتدایی به نام دسترسی به اینترنت پرسرعت درحالی است که آمار و اطلاعات معتبر هم این کاهش سرعت را تایید می‌کند و هم استفاده بیشتر ایرانیان از فیلترشکن را. تازه‌ترین گزارش وب‌سایت «اسپید‌تست» هم نشان می‌دهد میانه سرعت اینترنت موبایل ایران در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی ۳۹.۳۲ و میانه سرعت اینترنت ثابت ۱۱.۶۶ مگابیت برثانیه بوده است. بر این اساس ایران در رده‌بندی کشورهایی با بیشترین سرعت اینترنت موبایل با ۷ پله سقوط در رده ۵۵ قرار دارد. در رده‌بندی کشورهایی با بیشترین سرعت اینترنت ثابت اما رده ایران ۱۴۴ اعلام شده است. از سوی دیگر میانگین سرعت اینترنت موبایل ایران در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی ۵۲.۵۰ و سرعت اینترنت ثابت کشور ۲۴.۴۴ مگابیت بر ثانیه است. بر همین اساس جایگاه ایران در رده‌بندی کشورهایی با بیشترین میانگین سرعت اینترنت موبایل با ۸ پله سقوط رده ۷۰ اعلام شده است. در بخش رده‌بندی کشورهایی با بیشترین سرعت اینترنت ثابت ایران با یک پله سقوط در جایگاه ۱۴۵ قرار دارد.

از بعدازظهر دیروز این پیامک  برای گوشی‌های تلفن همراه با اپراتورهای مختلف ارسال شد. مسوولان برگزاری آزمون سراسری مدعی هستند که اینترنت گوشی‌های تلفن همراه در مناطق برگزاری آزمون در ساعات صبح پنجشنبه و جمعه دچار اختلال و قطعی می‌شود  در حالی که بسیاری از دریافت‌کنندگان پیامک هیچ حوزه آزمونی در محل سکونت ندارند