چرا شاخص بورس با دلار ۴۵ هزار تومانی پایین‌تر از دلار ۲۵ هزار تومانی است؟
در حالی که شاخص بازار سرمایه در سال 99 با دلار حدود 25 هزار تومان از دو میلیون واحد هم عبور کرد امروز با دلار 45 هزار تومانی شاخص در کانال 1.6 میلیون واحدی در نوسان است. این تفاوت فاحش و عدم اثرگذاری فاکتور بسیار مهم نرخ ارز در بازار اثرپذیری مانند سرمایه و بورس، گمان حرکت دستوری شاخص و دستکاری در روند بازار به وجود آورده‌است.
چرا شاخص بورس با دلار ۴۵ هزار تومانی پایین‌تر از دلار ۲۵ هزار تومانی است؟
مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه درباره علت عدم حرکت شاخص متناسب با افزایش نرخ دلار اظهار داشت: افزایش نرخ ارز بر تمام کالا و بازارها اثر می‌گذارد و در واقع دلار گران نمی‌شود و این ارزش ریال است که کاهش پیدا می‌کند و ریال ارزان می‌شود و از این رو برای خرید کالا و خدمات باید عدد بیشتری باید پرداخت کرد بنابراین مخارج شرکت‌ها و تولیدکنندگان هم بالا می‌رود. اما اثرافزایش نرخ دلار در برخی از بازارها بلافاصله خود را نشان می‌دهد اما در برخی از بازارها هم به صورت تدریجی اثر می‌گذارد.
وی ادامه داد: در این شرایط دولت با رویکرد تعزیری به دنبال کنترل کردن بخش‌های از اقتصاد که زورش به آنها می‌رسد، می‌رود و بر روی بخش‌های شفاف اقتصاد دست می‌گذارد. برای مثال در حال حاضر پتروشیمی‌ها هر چند مخارج و هزینه‌هایشان با دلار آزاد است اما باید محصولات خود را با دلار 28 هزار و 500 تومان به فروش برسانند یعنی عملا تولیدکنندگان آن چیزی را با یک دلار تولید می‌کنند را نمی‌توانند به سه دلار بفروشند. از سوی دیگر هزینه تولیدکنندگان به واسطه تحریم‌ها افزایش پیدا کرده و اگر بخواهند نقل و انتقال مالی را از یک شبکه رسمی انجام دهند، 10 تا 15 درصد هزینه‌ها بالا می‌رود و در این شرایط محصولات خود را باید با تخفیف در بازارهای جهانی عرضه کنند.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: از سوی دیگر پتروشیمی‌ها گاز را با بالاترین نرخ در دنیا دریافت می‌کنند و گاز پتروشیمی‌ها در ایران گرانتر از تمام دنیا است. در حال حاضر نرخ گاز برای پتروشیمی‌ها در روسیه که از لحاظ شرایط تحریمی شبیه به شرایط ایران است، بین 7 تا 10 سنت است و در قطر که آن هم مانند ایران یک کشور تولیدکننده گاز است گاز با قیمت کمتر از 10سنت آن هم با قراردادهای 25 ساله به پتروشیمی‌ها به فروش می‌رسد. در آمریکا هم نرخ گاز در حال حاضر کمتر از 10 سنت است و در چینی که کشور تولیدکننده گاز نیست، گاز با نرخ 13 سنت به پتروشیمی‌ها و تولیدکنندگان به فروش می‌رسد.
سوری گفت: اما در ایران وقتی که دلار 25 هزار تومان بود گاز با قیمت 5 هزار تومان یعنی به ارزش 20 سنت به تولیدکنندگان فروخته می‌شد و امروز با دلار 28 هزار و 500 تومان و نرخ 5 هزار تومانی باز هم عدد بالایی است که اگر به 7 هزار تومان برسد، نرخ گاز بیشتر هم می‌شود.
وی افزود: اگر دولت دست خود را از جیب تولیدکنندگان بردارد و بازار با نرخ واقعی دلار کار کند و هیچ سازمانی تحت عنوان حمایت وجود نداشته باشد، این افت شاخص جبران می‌شود و اگر بازار می‌توانست با شاخص‌های واقعی اقتصاد و نرخ واقعی دلار کار کند، امروز شاخص بالاتر از رکورد سال 99 بود.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: بازار سرمایه بازار هوشمندی است و عکس‌العمل سریع به رویدادها و نوسانات نشان می‌دهد و مانند سایر بازارها مانند ملک و دلار و سکه رفتار جهشی بعد از مدتی سکون یا رفتار هیجانی بعد از سپری کردن سکون ندارد و بازار سرمایه در واقع دماسنج اقتصادی کشور است که اگر دولت دست از تولیدکنندگان بکشد بازار سرمایه هم به سمت سودسازی می‌رود.